02/06/14 ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΕΜΕΙΣ ΚΙ ΑΥΤΑ

      Pin It

Της Αλλοπάρ*

 

Οι θρύλοι, οι προφητείες και οι χρησμοί ήσαν πολύ διαδεδομένοι στις κοινωνίες του Μεσαίωνα, αλλά και πολύ αργότερα. Δημιουργήματα φόβων ή ελπίδων, γίνονταν αμέσως πιστευτοί και συχνά χρησιμοποιούνταν και για πολιτικούς σκοπούς. Ενας απ' τους πιο γνωστούς χρησμούς-θρύλους ήταν η «Κόκκινη Μηλιά» τον τελευταίο αιώνα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ο θρύλος αυτός γεννήθηκε στις αρχές του 15ου αιώνα, καθώς οι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης άρχισαν να προαισθάνονται το τέλος της: Οι Οθωμανοί την είχαν κυκλώσει από παντού, οι πλούσιοι αριστοκράτες και οι λόγιοι έφευγαν στη Δύση, στρατός δεν υπήρχε…

 

Τότε, λοιπόν, κυκλοφόρησε ο εξής μύθος: Ναι, οι άπιστοι θα έμπαιναν στην Πόλη, αλλά όταν έφταναν στο κέντρο της, στον κίονα του Κωνσταντίνου, θα εμφανιζόταν άγγελος Κυρίου, θα έδινε τη ρομφαία του (το σπαθί του) σ' έναν φτωχοντυμένο άνδρα και αυτός θα νικούσε τους Οθωμανούς, θα τους έδιωχνε και θα τους κυνηγούσε έως τα περσικά σύνορα, στην περιοχή Μονοδένδρι ή Κόκκινη Μηλιά (Kizil Elma).

 

Aλλος σχετικός μύθος ήταν εκείνος του «Μαρμαρωμένου βασιλιά», που κράτησε μέχρι και τον 20ό αιώνα, ώς την καταστροφή του 1922. Ο μύθος αυτός πλάστηκε μετά την Αλωση της Πόλης και έλεγε τα εξής: Ο πολεμιστής-αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος δεν σκοτώθηκε κατά την έφοδο των απίστων απ' την Πύλη του Ρωμανού, αλλά μαρμαρωμένος κρύφτηκε από άγγελο Κυρίου σε μια σπηλιά κοντά στη Χρυσή Πύλη. Εκεί θα μένει κρυμμένος, μέχρι να ξανάρθει ο άγγελος να του ξαναδώσει το σπαθί του. Τότε ο Κωνσταντίνος θα μπει απ' τη Χρυσή Πύλη -απ' την οποία έμπαιναν πάντα οι αυτοκράτορες μετά τις νικηφόρες εκστρατείες τους- και θα καταδιώξει τους Τούρκους (πάλι) έως την Κόκκινη Μηλιά. Το περίεργο είναι ότι ο θρύλος έζησε 5 αιώνες περίπου, παρά το γεγονός ότι, μετά την τριήμερη σφαγή και λεηλασία της Αλωσης, βρέθηκε το πτώμα του Κωνσταντίνου και τάφηκε με τιμές απ' τους χριστιανούς.

 

Η πλάκα είναι ότι και «σοφοί» μουσουλμάνοι πίστευαν στην προφητεία για την τελική νίκη των χριστιανών και την «Κόκκινη Μηλιά». Υπάρχει γι' αυτό η μαρτυρία ενός Γάλλου ιερωμένου, που μίλησε μ' αυτούς, αλλά και ένα άλλο γεγονός: Οι Τούρκοι, μετά την Αλωση, φρόντισαν, καλού-κακού, να αχρηστεύσουν τη Χρυσή Πύλη, χτίζοντάς την. Σήμερα ακόμα λέγεται Καπαλί Καπού, δηλαδή Κλειστή Πύλη…

 

Υπάρχει, τέλος, κι οι μύθος γύρω απ' το «ξανθό γένος», που υποτίθεται ότι θα έσωζε τους χριστιανούς απ' τη σκλαβιά των Τούρκων. Ενας μύθος που έζησε μέχρι τον 19ο αιώνα. Αρχικά, λέγοντας «ξανθό γένος» οι υπόδουλοι Ελληνες εννοούσαν τους Φράγκους, τους Δυτικούς γενικά. Από τον 16ο όμως αιώνα «ξανθόν γένος» έγιναν οι Ρώσοι. Αυτό οφείλεται στο ότι μετά τον γάμο της Σοφίας-Ζωής Παλαιολογίνας (ανιψιάς του τελευταίου αυτοκράτορα) με τον μεγάλο δούκα της Μοσχοβίας Ιβάν Γ' Βασίλιεβιτς (1472) ο τελευταίος οικειοποιήθηκε τον βυζαντινό δικέφαλο αετό και αυτοονομάστηκε «νέος τσάρος Κωνσταντίνος της Νέας Κωνσταντινουπόλεως-Μόσχας»! Το 'παιζε δηλαδή συνεχιστής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Λογικό ήταν να προσβλέπουν στη βοήθειά του οι υπόδουλοι Ελληνες.

 

Αλλωστε οι Ρώσοι, που ήξεραν τον σχετικό μύθο, άλλαξαν εύκολα το rusij rod (ξανθό γένος) σε ruskij rod (ρωσικό γένος) ήδη απ' το 1512. Από τότε, λοιπόν, διαδόθηκε η ιδέα ότι οι Ρώσοι θα απελευθερώσουν, κάποτε, τους Ελληνες…

* Η Αλλοπάρ είναι σκύλα, πανέμορφη, αεικίνητη και γενικά, τρελοκομείο. Οταν κουραστεί απ' τις τρεχάλες στον πίσω κήπο, μαζεύει την αγέλη της και αρχίζει τις ιστορίες, που όλοι -Κάρμεν, Σούρτας και Ταρζάν- ακούνε με μεγάλη προσοχή. Κάπου κάπου ρίχνει μερικές σφαλιάρες στον Ταρζάν -όταν τον δει αφηρημένο- και συνεχίζει.

 

Scroll to top