Της Χριστίνας Πάντζου
Διαδήλωση κατά των φόνων αγροτών στο Αγουάν
Δίπλα στις ακτές της Καραϊβικής, στην Ονδούρα, εκεί όπου οι τουρίστες απολαμβάνουν παραμυθένιες τροπικές παραλίες, εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες αγροτών εκδιώκονται από τα εδάφη τους και κάθε διαμαρτυρία τους συναντά την καταστολή τόσο του στρατού και της αστυνομίας όσο και των ιδιωτικών εταιρειών ασφάλειας των μεγαλογαιοκτημόνων και αγροβιομηχανιών.
Γι' αυτό το δίχως προηγούμενο κύμα βίας δεκαεπτά διεθνείς οργανώσεις -ανάμεσά τους και η Διεθνής Ομοσπονδία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων- έκαναν επίσημο διάβημα στον νέο πρόεδρο της χώρας Χουάν Ορλάντο Ερνάντες, ζητώντας τη διαλεύκανση των περίπου 140 φόνων ηγετών των αγροτών στην περιοχή του Κάτω Αγουάν την τελευταία πενταετία. «Η κυβέρνηση πρέπει να σταματήσει άμεσα την καταστολή και τις επιχειρήσεις εκδίωξης αγροτών από τα εδάφη τους και να υιοθετήσει αποτελεσματικά μέτρα για την προστασία των πολιτών των οποίων η ζωή απειλείται», τονίζει η έκκληση, απαιτώντας την επιβολή αυστηρών περιορισμών στη δράση των ιδιωτικών εταιρειών ασφάλειας των επιχειρήσεων της περιοχής.
Η σύρραξη για τη γη στο Κάτω Αγουάν είχε προκαλέσει, κατά την τετραετία της κυβέρνησης του πρώην προέδρου Πορφίριο Λόπες (2010-2014), τον θάνατο 128 αγροτών, αφήνοντας 400 παιδιά ορφανά, χιλιάδες άνδρες και γυναίκες τραυματισμένους και 4.000 αγρότες υπό δικαστική δίωξη. Το δε πρώτο πεντάμηνο φέτος έχουν σημειωθεί τουλάχιστον άλλοι 10 φόνοι.
Κατονομάζουν τους δολοφόνους
Η κατάσταση είναι τόσο έκρυθμη, ώστε στα τέλη Μαΐου εκδόθηκε απόφαση του Διαμερικανικού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΔΔΑΔ) που υποχρεώνει την κυβέρνηση να προστατεύσει 123 συνδικαλιστές αγρότες που απειλούνται, διώκονται και η ζωή και ακεραιότητά τους βρίσκεται σε κίνδυνο. Η απόφαση ήταν απάντηση στην προσφυγή της Αγροτικής Πλατφόρμας (συντονιστικό 18 κινημάτων της περιοχής), στην οποία, ως υπεύθυνοι των διώξεων και των φόνων, κατονομάζονται επώνυμα, ανάμεσα στους άλλους, οι διευθυντές των δύο μεγάλων αγροβιομηχανικών επιχειρήσεων της περιοχής, Dinant και Oleopalma, και τα παραστρατιωτικά ένοπλα σώματα που διαθέτουν.
Οι αγρότες καταγγέλλουν ότι αυτές οι εταιρείες σφετερίζονται τα εδάφη τους και εξαπολύουν απερίγραπτη βία εναντίον ολόκληρων κοινοτήτων καλλιεργητών, προστατευμένες από την απόλυτη ατιμωρησία που χαίρουν. «Δεν παραβιάζουν μόνο θεμελιώδη δικαιώματα για τη ζωή μας, αλλά και καταστρέφουν το περιβάλλον και ρυπαίνουν τα ποτάμια», τονίζουν ζητώντας από την Παγκόσμια Τράπεζα να πάψει να τις χρηματοδοτεί.
Από τη θέσπιση του «Νόμου περί Γεωργικού Εκσυγχρονισμού» το 1992 -στο πλαίσιο των «διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων» που προωθούσε η Παγκόσμια Τράπεζα- ποινικοποιήθηκαν οι αγώνες των αγροτών για την πρόσβαση στη γη. Ο νόμος έγινε όχημα για απαλλοτριώσεις τεράστιων εκτάσεων καλλιεργούμενων εδαφών στον βορρά της χώρας. «Η κατάσταση επιδεινώθηκε μετά το πραξικόπημα του 2009. Ζούμε ένα κύμα δολοφονιών που αρχίζει πλέον και επεκτείνεται και πέραν του Αγουάν, στις γειτονικές περιοχές. Με τους φόνους, τις απαγωγές, τα βασανιστήρια θέλουν να μας εκφοβίσουν, να μας πιέσουν για να παραδώσουμε τα εδάφη μας ή να τα ξεπουλήσουμε σε ιδιώτες και τράπεζες» κατήγγειλε ο Γιόνι Ρίβας, πρόεδρος του Ενωμένου Αγροτικού Κινήματος του Αγουάν.
Ο αναδασμός που είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση δεν προχώρησε, και σήμερα τα 33 από κάθε 100 εκτάρια καλλιεργήσιμης γης βρίσκονται στα χέρια του 1% του πληθυσμού. Γι' αυτό και 375.000 οικογένειες ακτημόνων αγροτών της περιοχής συνεχίζουν τις κινητοποιήσεις με σημαία τους το σύνθημα «Αίμα μαρτύρων, σπόρος ελευθερίας». Η απάντηση κυβέρνησης και επιχειρηματιών δεν αφήνει περιθώρια παρεξηγήσεων για τις προθέσεις τους: οικισμοί ολόκληροι έχουν καταληφθεί από τον στρατό, προς μεγάλη ικανοποίηση της Dinant, που υποσχέθηκε να κατασκευάσει ειδικά οικήματα για την άνετη διαμονή των στρατιωτών.
