Των Κώστα Τσάβαλου, Μάριου Χριστοδούλου

Μπορεί τα φώτα της δημοσιότητας να έχουν πέσει στον ανασχηματισμό, ωστόσο σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι υπόγειες ζυμώσεις για την αναθεώρηση του ελληνικού ΑΕΠ και τη νέα αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους. Σε ταξίδι-ινκόγκνιτο που πραγματοποίησε χθες στο Παρίσι, ο Γιάννης Στουρνάρας είχε -σύμφωνα με πληροφορίες- σειρά επαφών με στελέχη από το επιτελείο του Γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ, αλλά και με εκπροσώπους ξένων θεσμικών επενδυτών και hedge funds.

Κάτω από άκρα μυστικότητα, ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών συζήτησε όλα τα σενάρια που έχουν μπει στο τραπέζι από τους δανειστές περί μιας νέας ελάφρυνσης του χρέους της Ελλάδας, που μετά τα δάνεια της τρόικας έχει φτάσει στα 320,4 δισ. ευρώ ή στο 175,1% του ΑΕΠ. Ο κ. Στουρνάρας, τον οποίο πρόσφατα ο πρωθυπουργός σε δημόσια τοποθέτησή του τον είχε ορίσει ως βασικό διαπραγματευτή για αυτό το ζήτημα (σ.σ. με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τα σενάρια μετακίνησης του από τον υπουργικό «θώκο» που διατηρεί στην πλατείας Συντάγματος…), έστρωσε παράλληλα το χαλί για τη δεύτερη προσπάθεια εξόδου της χώρας στις αγορές.

Είχε προηγηθεί την προηγούμενη εβδομάδα η εκστρατεία ανεύρεσης επενδυτών από τους δύο στενούς συνεργάτες του Γιάννη Στουρνάρα, τον Πάνο Τσακλόγλου, πρόεδρο του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (ΣΟΕ), και τον Στέλιο Παπαδόπουλο, επικεφαλής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ).

«Road show»

Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, οι δύο άνδρες σε ένα ειδικού τύπου «road show» που διοργανώθηκε στη γαλλική πρωτεύουσα παρουσίασαν σε τραπεζίτες και μεγαλοεπενδυτές τη νέα βελτιωμένη εικόνα που παρουσιάζει σε δημοσιονομικό πεδίο η ελληνική οικονομία. Κεντρικό σημείο αναφοράς στις παρουσιάσεις ήταν το υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 και τα 3 δισ. ευρώ που αντλήθηκαν τέλος Απριλίου από τις αγορές και αποτέλεσαν βασικό διαφημιστικό σλόγκαν καθ’ όλη την προεκλογική περίοδο.

Παίρνοντας τη «σκυτάλη» από τους δύο τεχνοκράτες, ο επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου επιβεβαίωσε τις προθέσεις της ελληνικής πλευράς για την άντληση ενός νέου ποσού από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές, μέχρι του ύψους των 5 δισ. ευρώ. Στο υπουργείο Οικονομικών ελπίζουν σε ένα λιγότερο «αλμυρό» επιτόκιο από αυτό που απέσπασαν οι «λύκοι» των χρηματαγορών στη διάρκεια της πρώτης εξόδου.

Υπενθυμίζεται ότι αυτό διαμορφώθηκε κοντά στο 4,95%, με αποτέλεσμα για τα 3 δισ. ευρώ που ζήτησε και πήρε ο ΟΔΔΗΧ κυρίως από κερδοσκοπικά κεφάλαια, ο προϋπολογισμός να καλείται να πληρώσει έπειτα από πέντε χρόνια τόκους 742,5 εκατ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι το ύψος αυτών των τόκων ήταν η αιτία να ανακοπεί η φόρα που είχε πάρει η κυβέρνηση στο να ζητήσει μεγαλύτερα κεφάλαια από τις χρηματαγορές, δεδομένου ότι οι προσφορές ξεπέρασαν τα 20 δισ. ευρώ.

Η υποχώρηση στα spread (διαφορά απόδοσης μεταξύ δεκαετών ελληνικών και γερμανικών ομολόγων), που προκάλεσε αυτή η δημοπρασία και η οποία για πρώτη φορά μετά το 2010 έπεσε κάτω από το 6%, δεν διατηρήθηκε. Χθες, το εύρος τιμών αγοράς και πώλησης στα δεκαετή ελληνικά ομόλογα διαμορφώθηκε στις 496 μονάδες βάσης ή απόδοσης 6,39%…

Αναθεώρηση ΑΕΠ

Στο μείζον ζήτημα της βιωσιμότητας του χρέους, σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει και η επικείμενη αναθεώρηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Σύμφωνα με τους κανονισμούς της Eurostat, τα κράτη-μέλη οφείλουν να αναθεωρούν το έτος βάσης των εθνικών τους λογαριασμών τουλάχιστον κάθε πέντε χρόνια.

Hδη η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) προχωράει τις διαδικασίες και -σύμφωνα με τον προγραμματισμό- στις 10 Οκτωβρίου 2014 θα ανακοινωθούν τα οριστικά στοιχεία, τα οποία θα αξιολογήσει η ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία. Η ΕΛ.ΣΤΑΤ. έχει συγκεντρώσει στοιχεία από τις ΔΕΚΟ, άλλους φορείς, καθώς και μελέτες που καταγράφουν, μεταξύ άλλων, το ύψος της παραοικονομίας, των παράνομων δραστηριοτήτων, της μη καταγεγραμμένης απασχόλησης και των μη καταγεγραμμένων δραστηριοτήτων, προκειμένου να αναθεωρήσει το ΑΕΠ.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η αναθεώρηση θα γίνει με έτος βάσης το 2000 και όχι το 2006, οπότε και έγινε η τελευταία αναθεώρηση-φιάσκο, η οποία προκάλεσε τότε τεράστιο θόρυβο λόγω του ύψους της, αλλά και των παραμέτρων που αύξησαν ξαφνικά το εγχώριο προϊόν κατά περίπου 26%. Ακολούθησε «κούρεμα» από την πλευρά της Eurostat, η οποία τελικώς ενέκρινε αύξηση μόνο 9,6%.

Η διαδικασία αναθεώρησης έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί το 2010, όμως λόγω της κρίσης και των όσων ακολούθησαν με τα μνημόνια, έμεινε στα χαρτιά. Παραδοσιακά οι κυβερνήσεις, αξιοποιούν την υποχρέωση αναθεώρησης του ΑΕΠ για να βελτιώσουν «λογιστικά» τα ελλείμματα και το χρέος τους, καθώς τα συγκεκριμένα μεγέθη υπολογίζονται ως ποσοστό του ΑΕΠ και η αύξηση του προϊόντος περιορίζει το ύψος τους.

Ωστόσο, στην περίπτωση της Ελλάδας, ναι μεν θα υπάρξει «διόρθωση» σε έλλειμμα και χρέος, ανάλογη της προσαρμογής που θα γίνει, όμως θα επηρεαστούν ανοδικά και οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την προηγούμενη αναθεώρηση το 2006, η Ελλάδα βρισκόταν σε καθεστώς επιτήρησης, ενώ τώρα βρίσκεται σε καθεστώς μνημονίων.

Τεχνητή μείωση ελλείμματος

Αρμόδιοι παράγοντες υπογραμμίζουν ότι με την αναθεώρηση του ΑΕΠ δεν λύνονται ουσιαστικά τα προβλήματα, καθώς στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν βλέπουν με «καλό μάτι» τέτοιου είδους κινήσεις. Μπορεί η διαδικασία να βοηθάει στην «τεχνητή» μείωση ελλείμματος και χρέους ως ποσοστά του ΑΕΠ, όμως τα πραγματικά δημοσιονομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας δεν θα σταματήσουν να υφίστανται, αντιθέτως θα συνεχίσουν να βρίσκονται στο «μικροσκόπιο» των δανειστών.

Μια ακόμα παράμετρος που δεν πρέπει να αγνοηθεί είναι αυτή που σχετίζεται, όχι μόνο με την αύξηση της συμμετοχής της χώρας στον κοινοτικό προϋπολογισμό, αλλά και την αναδρομική (από το έτος που γίνεται η αναθεώρηση) καταβολή της εισφοράς. Στη δεδομένη στιγμή, δεν μπορεί να γίνουν προβλέψεις για το ποσοστό της νέας αναθεώρησης. Υπάρχει -δε- και το κακό προηγούμενο της τελευταίας αναθεώρησης, το αποτέλεσμα της οποίας εξέθεσε τη χώρα, όχι μόνο ως προς το ύψος της προσαρμογής, αλλά και τα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη (λαθρεμπόριο, πορνεία, ξέπλυμα χρήματος, ναρκωτικά κ.ά.), εκτός των «κλασικών» για το λιανικό και το χονδρικό εμπόριο, τις μεταφορές, τον κατασκευαστικό τομέα και την τουριστική βιομηχανία.