→Κάτοικοι και δήμος ζήτησαν τη μετατόπιση των εργασιών, που δεν εντάσσονταν στο κύριο έργο, αλλά Αρχές και εργολάβος αρνήθηκαν «για να μη χαθεί η συγχρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ»
ΣΚΙΑΘΟΣ Της Αντας Ψαρρά
Ενα μικρό πανέμορφο, «οριακά» από άποψη χρονολογίας, βυζαντινό εκκλησάκι κινδυνεύει να καταστραφεί, με πρόσχημα την επέκταση του αεροδρομίου της Σκιάθου. Η λέξη «πρόσχημα» περιγράφει το γεγονός ότι αυτή καθεαυτή η επέκταση, δηλαδή το συγχρηματοδοτούμενο έργο, δεν αφορά τη διάνοιξη της περιμετρικής οδού που απειλεί το μνημείο ούτε και την προβλεπόμενη κατασκευή εκεί κοντά των νέων δεξαμενών καυσίμων.
Η υπόθεση θα είχε λυθεί, αν η περιμετρική οδός ξεκινούσε λίγα μόνο μέτρα μακρύτερα από τον περίβολο της Μονής του Αγ. Ιωάννη στον Πύργο. Ο Αγ. Ιωάννης είναι μετόχι της Μονής του Ευαγγελισμού και συνδέεται με την ιστορία της μονής την εποχή της Επανάστασης του 1821. Το μνημείο, η κατασκευή του οποίου άρχισε το έτος 1820, αναφέρεται στα διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και του Αλέξανδρου Μωραϊτίδη και θεωρείται ένα από τα δημοφιλέστερα αξιοθέατα για τους επισκέπτες του νησιού. Οι φορείς που συντόνισαν τη δράση τους για τη σωτηρία του μεταβυζαντινού μνημείου ξεκίνησαν τις προσπάθειες από τον Ιούλιο του 2013, όταν αναρτήθηκε η μελέτη για δημόσια διαβούλευση.
Απροστάτευτο
Το συγκεκριμένο σημείο του έργου περιλαμβάνει οδικό άξονα που τοποθετείται στα δυτικά του νέου χώρου στάθμευσης του αεροδρομίου. Αξίζει να αναφερθεί ότι κατά τη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του έργου (αρχική και συμπληρωματική) το συγκεκριμένο μνημείο αγνοήθηκε παντελώς και δεν τέθηκε καν ζήτημα προστασίας του. Στην έκδοση των αποφάσεων δεν ζητήθηκε καν η γνώμη των αρμόδιων εφορειών αρχαιοτήτων και δεν προσυπογράφονται από τον υπουργό Πολιτισμού, όπως ορίζεται στον νόμο. Η περιμετρική οδός θα περάσει 8 μ. από τον περίβολο, ενώ άλλη μελέτη, μη κοινοποιημένη, χωροθετεί νέες δεξαμενές καυσίμων 15 μ. από το μνημείο.
Με ομόφωνη απόφασή του, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να στείλει επιστολή στις αρμόδιες υπηρεσίες, με θέμα τη λήψη των απαραίτητων μέτρων, ώστε να μετατοπιστεί ο υπό διαμόρφωση δρόμος ανατολικότερα και να εξασφαλιστεί ικανή απόσταση από το μνημείο. Η πρόταση αυτή ήταν απολύτως εφικτό να υλοποιηθεί χωρίς εμπόδια για την πραγματοποίηση του σχεδιαζόμενου έργου. Επιστολή με το ίδιο αίτημα απέστειλαν 12 σύλλογοι και φορείς του νησιού, ενώ πολίτες προχώρησαν επιτυχώς στη συλλογή υπογραφών. Ενεργά υποστήριξε το ζήτημα η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και η ΜΚΟ MONUMENTA.
Οι επιστολές (20-27/9, 29/10 και 4/11/2013) προς την 7η Εφορεία Αρχαιοτήτων κοινοποιήθηκαν και στη γ.γ. του υπ. Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη και ζητούσαν να μετατοπιστεί η χάραξη, ώστε να προστατευτεί ο ναός. Στις 22/11/2013 εκδόθηκε από την αρμόδια έφορο έγγραφο, αλλά και σήμα (α.π. 4760), με το οποίο ζητούσε την άμεση διακοπή των εργασιών πλησίον της μονής, ώστε να διερευνηθεί η δυνατότητα μετατόπισης της οδού.
Η πρόταση υιοθετήθηκε ομόφωνα από το ΚΑΣ (Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο) και προέβλεπε μετατόπιση περίπου 30 μ. από την περίφραξη της μονής (απόφαση με αρ. πρ. 64593/39827/2110/798). Στον χώρο αυτό μάλιστα θα έπρεπε να φυτευτούν κατάλληλα δέντρα για τη δημιουργία οπτικοακουστικού πετάσματος που να απομονώνει τη μονή από το αεροδρόμιο. Παράλληλα, θα έπρεπε να επιβλέψουν όλες τις παρεμβάσεις αρμόδιοι υπάλληλοι της υπηρεσίας.
Ωστόσο, ο ανάδοχος του έργου «Λατομεία Τυρνάβου Α.Ε.» συνέχισε τις εργασίες, ενώ είχε εκδοθεί το σήμα διακοπής, ενώ -όπως καταγγέλλουν οι κάτοικοι- άσκησε πιέσεις, με αποτέλεσμα κάποιοι φορείς να υπαναχωρήσουν. Ως μόνη «λύση» προτάθηκε η κατασκευή τοιχίου προστασίας, με πρόφαση ότι -σε αντίθετη περίπτωση- θα χανόταν το ΕΣΠΑ και δεν θα γινόταν η επέκταση του αεροδρομίου. Η έφορος εξέφρασε τη λύπη της, δεδομένου ότι θεωρούσε πως θίγεται το μνημείο.
Ακολούθησε η «αίτηση θεραπείας» προς τις αρμόδιες υπηρεσίες από το τμήμα κατασκευής έργων ΕΥΔΕ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΩΝ Ν. Ελλάδος, που σημείωνε ότι «η μετατόπιση της περιφερειακής οδού θα απαιτούσε κατάληψη τμήματος του δαπέδου στάθμευσης αεροσκαφών και δεν επαρκούσε το διαθέσιμο πλάτος». Συνέπεια αυτής της κατάστασης θα ήταν η ανάγκη τροποποιήσεων στον σχεδιασμό, με καθυστερήσεις που θα επέφεραν ακύρωση της συγχρηματοδότησης του έργου και ίσως και απένταξή του από το ΕΣΠΑ.
Τελικά, στις 14/4/2014 η 7η Εφορεία Αρχαιοτήτων δηλώνει ότι, αν έχουν έτσι τα πράγματα, τότε προτείνεται να παραμείνει ως έχει το έργο. Ακολούθησε αναλυτικό υπόμνημα των διαμαρτυρόμενων φορέων προς τους αρμόδιους μέσω των νομικών τους συμβούλων, ενώ όμως ήδη προχωρούσαν οι εκσκαφές «περασιά» με τη μονή. Ο δικηγόρος εξηγούσε ότι η περιμετρική οδός δεν εντασσόταν στο κύριο έργο και επομένως δεν ευσταθούσαν οι ισχυρισμοί για απένταξη. Αναλυτικά, δε, περιέγραφε το πώς θα ήταν σχετικά απλό να γίνει η μετατόπιση, χωρίς καν να χρειαστούν νέες μελέτες, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της αρχικής απόφασης του ΚΑΣ.
Τελικά, το ΚΑΣ συνεδρίασε στις 27/5/2014 και, αφού ήδη είχε ολοκληρωτικά σκαφτεί όλη η επίμαχη περιοχή, εξέδωσε νέα απόφαση, ανακαλώντας την προηγούμενη ομόφωνη απόφαση που είχε ληφθεί μόλις 5 μήνες νωρίτερα. Οσο για το πανέμορφο εκκλησάκι, θα ελπίζει -με τη βοήθεια του Θεού- να μη γίνουν πλημμύρες, κατολισθήσεις ή -ακόμα χειρότερα- εκρήξεις στις δεξαμενές και να συνεχίσει να υπάρχει και να στολίζει τον… διάδρομο του αεροδρομίου της «ανεπτυγμένης» Σκιάθου. Η Ελλάδα δεν έχει χώρο ούτε για τα μνημεία της!
