Του Γιώργου Σταματόπουλου
Ουδείς γνωρίζει τι συνέβη στην πρωταρχή του ανθρωπίνου είδους· εικάζουν, τολμηρά ή όχι, οι επιστήμονες διάφορα, που άλλοτε πείθουν, άλλοτε όχι και τόσο. Ξεκίνησαν όλα από την αδυναμία του ζώου άνθρωπος απέναντι στα άλλα που συνυπήρχαν; Από την ανασφάλεια και τον τρόμο; Μήπως από τον θαυμασμό για τη Φύση; Από τη μίμηση, πιθανώς; Εικασίες, ναι, αλλά πώς αλλιώς μπορεί να ερμηνευτεί το ανερμήνευτον; Ο,τι και να συνέβη πρέπει να ήταν φριχτό. Μόνο έτσι δικαιολογείται η δολοφονική τάση των περισσοτέρων ανθρώπων, ακόμη κι αυτών που υπερασπίζονται με λύσσα την ειρήνη [αγνοώντας προκλητικά ότι όλα κατ’ έριν γίνονται (Ηράκλειτος)]. Γιατί η έρις χαρακτηρίζει τ’ ανθρώπινα είναι αλλουνού παπά (ή θεών) ευαγγέλιο. Επάνω σε τάφους πάντως οικοδομήσαμε τον πολιτισμό, στη συνειδητότητα δηλαδή του πεπερασμένου, της θνητότητας πάντων των ζώων, με τη γνώση ότι η ζωή συνεχίζεται μέσω της αναπαραγωγής από την ένωση των δύο φύλων και ούτω καθεξής. Αυτά, βεβαίως, είναι ψιλά γράμματα για τους πολιτικούς αναλυτές.
Εχουν τόσο άχυρο μερικοί στο μυαλό τους, ώστε δεν μπορούν να κρίνουν παρά μόνο με βάση την ιδιοτέλεια· το συμφέρον προσώπων ή ομάδων και την κατάκτηση της εξουσίας, με άλλα λόγια τη μικρότητα του πνεύματος. Παρ’ όλα αυτά η μικρότητα που μας χαρακτηρίζει είναι ταυτόχρονα το μεγαλείο μας. Συμπέρασμα, άρα, ουδέν. Σαν όλα να γίνονται φυσιολογικά. Ποιος σε ποιον να ομολογήσει μια τέτοια κατάληξη του νοήματος; Ουδείς σε ουδένα ή όλοι σε όλους. Μόνη λύση φαντάζει να πετύχουμε το ευ σε: διατροφή, πέψη, υγεία, ύπνο, περίπατο (και σε πολλά άλλα, που, όμως, υπερβαίνουν το μέτρον της επικοινωνίας και, άρα, αυτολογοκρινόμαστε· ποιος να το ’λεγε σε μια «ελεύθερη», «δημοκρατική χώρα να υπάρχει αυτολογοκρισία…).
Αστεία φαίνονται όλα τούτα· και είναι, τουλάχιστον δεν διεκδικούν να ’ναι σοβαρά, διότι η σοβαρότης είναι μορφή απάρνησης των υψηλών εκδηλώσεων της ζωής. Ο μόνος σοβαρός άνθρωπος είναι εκείνος που ξέρει (και μπορεί) να γελάει με την ψυχή του: άφοβα, ανοιχτόκαρδα· και ας μην καταλαβαίνουν οι διπλανοί τη δύναμη της απελευθέρωσης του γέλιου. Οταν η σοβαρότητα δεν βασίζεται σε αυτήν τη δύναμη απλώς λέει Οχι στη Ζωή· τίποτε περισσότερο. Το είναι μπερδεύεται με το δέον και γίνονται γόρδιος δεσμός, άρα πάντα πρέπει να ’χουμε ένα ξίφος σαν του Μακεδόνα Αλέξανδρου που ξύριζε… Ναι, που το έχουμε και αυτό δεν είναι άλλο από τα μικρούλικά μας συμφέροντα: στην πρωταρχή, στο μέσον, εσαεί (;). Ας έλιωναν τουλάχιστον οι παγετώνες της ψυχής, ας περπατούσε στους δρόμους το συναίσθημα… Ας, επιτέλους, ήμασταν καθαροί εγωιστές και όχι τυμβωρύχοι του «εγώ» (μας).
