Του Νικόλα Ζηργάνου

Μέλη των ιρακινών ειδικών δυνάμεων σε μάχη με άνδρες του ΙΣΙΛ, στο Ραμαντί
REUTERS

Στην αντεπίθεση ετοιμάζεται να περάσει ο κυβερνητικός στρατός του Ιράκ, με πάνω από 50.000 στρατιώτες και εθελοντές να συνωστίζονται λίγα χιλιόμετρα βόρεια της Βαγδάτης. «Κατορθώσαμε να σταματήσουμε την προέλαση των τζιχαντιστών (του «Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε»- ΙΚΙΛ) προς την πρωτεύουσα και τώρα θα πάρουμε πίσω τα εδάφη που κατέκτησαν» δήλωσε ανώτατος αξιωματικός του Ιράκ. Την επιχείρηση κατά του ΙΚΙΛ θα συντονίσουν 300 Αμερικανοί κομάντος που πήραν το πράσινο φως χθες από τον πρόεδρο Ομπάμα να συνδράμουν τον ιρακινό στρατό. Οι Αμερικανοί δεν θα λάβουν μέρος σε μάχες, αλλά θα εκπαιδεύουν τους Ιρακινούς, θα παρέχουν πληροφορίες, θα συμμετέχουν στα κέντρα διοίκησης και θα συμβουλεύουν τους επιτελείς. Ωστόσο, η αμερικανική συνδρομή απέχει πολύ από το αίτημα του πρωθυπουργού Νούρι αλ Μάλικι προς την Ουάσινγκτον για αεροπορικούς βομβαρδισμούς κατά των τζιχαντιστών ανταρτών. Ο Ομπάμα δεν το απέκλεισε, όμως προς το παρόν δεν φαίνεται διατεθειμένος να το κάνει, τουλάχιστον πριν δημιουργηθεί στη Βαγδάτη κυβέρνηση εθνικής ενότητας, με στόχο την πολιτική -και όχι μόνο στρατιωτική- επίλυση της κρίσης.

Αν και πολλοί Αμερικανοί γερουσιαστές και αξιωματούχοι ζητούν την παραίτηση του Μάλικι επιρρίπτοντάς του ευθύνες για τη χαοτική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα, ο πρόεδρος Ομπάμα αρκέστηκε να δηλώσει πως «δεν είναι δουλειά μας να εκλέγουμε τους Ιρακινούς ηγέτες» και υποστήριξε ότι «το πρόβλημα με τους τζιχαντιστές δεν θα λυθεί με το να στείλει και πάλι η Ουάσινγκτον πεζοναύτες στο Ιράκ», καθώς «τελικά, αυτό το πρόβλημα πρέπει να το λύσουν οι ίδιοι οι Ιρακινοί». Την πολιτική του προέδρου φαίνεται να στηρίζει με μεγάλη πλειοψηφία και η κοινή γνώμη της χώρας του, με την τελευταία δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε χθες να αναφέρει ότι το 55% τάσσεται κατά οποιασδήποτε αμερικανικής στρατιωτικής επέμβασης στο Ιράκ, με μόνο 20% υπέρ.

Ωστόσο, ο Λευκός Οίκος δεν απέκλεισε τα στοχευμένα αεροπορικά πλήγματα κατά των τζιχαντιστών, αν χρειαστεί, στο μέλλον.

Η αναιμική αμερικανική αντίδραση προκαλεί ερωτήματα, καθώς οι χαρακτηρισμένοι ως τρομοκράτες ισλαμιστές του ΙΚΙΛ δεν απειλούν μόνο την ακεραιότητα του Ιράκ -για να μην αναφέρουμε τη Συρία-, αλλά αποτελούν παράγοντα αποσταθεροποίησης για όλη τη Μέση Ανατολή. Σε χθεσινό τους μήνυμα στο διαδίκτυο Αυστραλοί εθελοντές του ΙΚΙΛ αποκάλυψαν ότι επόμενος στόχος τους είναι ο Λίβανος και η Ιορδανία.

Η κρατική τηλεόραση του Ιράν άσκησε χθες κριτική στον Αμερικανό πρόεδρο, με τον υφυπουργό Εξωτερικών Χοσεΐν Αμίρ Αμπντολαχιάν να δηλώνει ότι «οι πρόσφατες δηλώσεις Ομπάμα δείχνουν ότι δεν επιθυμεί σοβαρά να πολεμήσει την τρομοκρατία στο Ιράκ και την περιοχή».

Οι επικριτικές δηλώσεις γίνονται την ώρα που οι δύο πλευρές έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο στις συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και τον απ’ ευθείας διάλογο που άρχισε μυστικά, πριν από μήνες, με τη μεσολάβηση του Ομάν και συνεχίστηκε απ’ ευθείας μεταξύ των δύο υπουργείων Εξωτερικών. Χθες, ανακοινώθηκε από τη Βιέννη ότι το Ιράν και η ομάδα 5+1 (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία), υπό την αιγίδα της Ε.Ε., άρχισαν να γράφουν το σχέδιο της συμφωνίας (αν και εξακολουθούν και υπάρχουν ακόμη διαφωνίες σε ορισμένα θέματα) για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, το οποίο, αν ολοκληρωθεί και εγκριθεί, θα ομαλοποιήσει τις σχέσεις της Τεχεράνης με τη Δύση και θα επιφέρει τεράστιες αλλαγές στη Μέση Ανατολή. Ανακοινώθηκε επίσης ότι ο επόμενος γύρος των συνομιλιών θα ξεκινήσει στις 2 Ιουλίου.

Παρέμβαση σε πολιτικό επίπεδο έκανε χθες και ο θρησκευτικός ηγέτης των σιιτών του Ιράκ, Μεγάλος Αγιατολάχ Αλι Σιστάνι, ο οποίος έστειλε μήνυμα που διαβάστηκε στο ιερό τέμενος της Κερμπάλα ότι «πρέπει να εκδιωχθούν από τα ιρακινά εδάφη οι τζιχαντιστές του ΙΚΙΛ πριν να είναι πολύ αργά». Ο Σιστάνι έκανε επίσης έκκληση για την έναρξη των εργασιών της ιρακινής Βουλής, η οποία δεν έχει ακόμη συνέλθει σε σώμα μετά τις εκλογές, και τόνισε ότι πρέπει άμεσα να συγκροτηθεί η νέα κυβέρνηση.

Πολιτικές παρεμβάσεις

Για τη σύνθεση της νέας κυβέρνησης δέχεται αφόρητες πιέσεις ο πρωθυπουργός Μάλικι, ώστε να συμπεριλάβει όχι μόνο φίλα προσκείμενους σιίτες, αλλά εκπροσώπους όλων των θρησκευτικών και πολιτικών παρατάξεων. Ο Μεγάλος Αγιατολάχ διευκρίνισε ότι η προ ημερών έκκλησή του προς τον λαό να πολεμήσει κατά των τζιχαντιστών «αφορούσε όλους τους πολίτες, χωρίς θρησκευτική διάκριση». Ηταν ακόμη ένα μήνυμα πως οι σιίτες της Βαγδάτης αλλά και της Τεχεράνης δεν θέλουν να προκληθεί θρησκευτικός πόλεμος μεταξύ σιιτών και σουνιτών, αντιθέτως, επιδιώκουν την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, μια προσπάθεια που συσπειρώνει όλες τις θρησκευτικές και πολιτικές ομάδες της χώρας.

Στο περιθώριο της ιρακινής κρίσης κι ενώ όλα τα μάτια είναι στραμμένα στους αντάρτες του ΙΚΙΛ, οι Κούρδοι συνεχίζουν την εξαγωγή πετρελαίου με τον νέο αγωγό (δυναμικότητας 120.000 βαρελιών την ημέρα) που λειτουργεί πλέον απ’ ευθείας από το ιρακινό Κουρδιστάν προς το τουρκικό λιμάνι του Τσεϊχάν, παρακάμπτοντας το ιρακινό δίκτυο αγωγών. Ενα φορτίο μεταφέρθηκε χθες με δεξαμενόπλοιο από το Τσεϊχάν προς το ισραηλινό λιμάνι του Ασκελόν, στέλνοντας ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα σε όλη τη Μέση Ανατολή.