Της Χριστίνας Πάντζου
Εικόνες ιδρωμένων αρσενικών, αυτοκόλλητα με 600 πρόσωπα αντρών που ανταλλάσσονται έως ότου συμπληρωθεί το πολυπόθητο άλμπουμ, μπλουζάκια με σημαίες και ανδρικά ονόματα, σεξιστικά αστειάκια για γυναίκες στην κουζίνα όσο εκείνοι αγωνιούν μπροστά στην τηλεόραση. Αρχισε το Μουντιάλ και όλο το μάρκετινγκ που το συνοδεύει μιλά στους άντρες και μόλις που ψιθυρίζει κάτι στο αυτί των γυναικών. «Κι όμως, ποιος λέει πως οι γυναίκες δεν αγαπούν το ποδόσφαιρο, δεν παθιάζονται, δεν παίζουν ποδόσφαιρο σε αγώνες που πάνω από γκολ μιλούν για διακρίσεις;», ξεσπαθώνει η Βραζιλιάνα Μάρτα Βιέιρα ντα Σίλβα, ο μύθος του ποδοσφαίρου, που έχει ανακηρυχθεί πέντε φορές παίκτρια της χρονιάς από τη FIFA.
Η ίδια βίωσε αυτές τις διακρίσεις: κοροϊδίες, περιθωριοποίηση, μάχες για να παίξει, πόσο μάλλον για να απολαύσει τα προνόμια των ανδρών συναδέλφων της. Τόσο έντονη ήταν η έλλειψη προοπτικής ώστε έφυγε για τη Σουηδία. Αλλά, πριν από λίγες μέρες η Ντα Σίλβα, γνωστή ως ο «Πελέ με φούστα», επέστρεψε στην πατρίδα της για να εγκαινιάσει στο πλαίσιο του Μουντιάλ στο Ρίο ντε Ζανέιρο την Πλατεία του Ποδοσφαίρου για την Ισότητα, έναν πολυχώρο αφιερωμένο σε έναν αιώνα αγώνων για την αποδοχή και τον σεβασμό των γυναικών εντός και εκτός αγωνιστικού χώρου. Και συνάμα μια πρωτοβουλία που μιλά για το ποδόσφαιρο ως όχημα χειραφέτησης, κοινωνικής αλλαγής και ευκαιριών για κορίτσια και γυναίκες που βιώνουν τον αποκλεισμό. Σαν τα κορίτσια της παραγκούπολης Πένια, που μετέχουν στο πρότζεκτ «Οδός Φαβέλα», όπου πρώην έμποροι ναρκωτικών προπονούν νέα παιδιά βοηθώντας τα να μείνουν μακριά από τις ουσίες και να βάζουν στόχους στη ζωή τους.
Σήμερα η «Οδός Φαβέλα» προπονεί περίπου 1.000 νέους από τους οποίους οι 80 είναι κοπέλες. Μία από τις ομάδες τους κέρδισε το τουρνουά ποδοσφαίρου κοριτσιών στο Μουντιάλ των Παιδιών του Δρόμου τον Απρίλιο στο Ρίο.
Ελπίζουν ότι η νίκη τους θα ενθαρρύνει κι άλλες έφηβες να ξεπεράσουν τους φόβους τους και να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα που πάνω απ’ όλα προσφέρει αυτοεκτίμηση σε γειτονιές όπου βασιλεύουν η φτώχεια και η βία και όπου η πλειονότητα των κοριτσιών πριν καν ενηλικιωθούν είναι μητέρες.
Αλλά κυρίως ελπίζουν πως επιτέλους οι αρχές, εκτός από πλατείες και εκθέσεις, θα στρέψουν το βλέμμα τους στο γυναικείο ποδόσφαιρο, όπως λέει η Ντρίκα, μία από τις παίκτριες: «Κανείς δεν ξέρει για εμάς, κανείς δεν γνωρίζει ότι κερδίσαμε το Μουντιάλ των Παιδιών του Δρόμου, ούτε καν ότι πήραμε μέρος. Αν η ομάδα των αγοριών είχε κερδίσει, θα τους είχαν προσέξει και ο υπουργός Αθλητισμού θα χειροκροτούσε».
…………………………………………………………………………………………………………………………………
Οι γυναίκες των ναζί
Ανέλαβαν πρόθυμα την ιδεολογική κατήχηση των νέων
Λένε πως αν γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο αυτός θα ήταν καλύτερος. Αλλά είναι το φύλο ή η ιδεολογία που εφαρμόζεις στην πράξη αυτή που ορίζει τον καλύτερο κόσμο; Ηταν καλύτερη η μεταχείριση που επιφύλαξαν οι ναζίστριες στους κατακτημένους λαούς της Ευρώπης και στους αιχμαλώτους πολέμου;
Κάθε άλλο, απαντά ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα και αποκαλύπτει τη μαζική συμμετοχή των γυναικών ακόμη και στα πιο φρικιαστικά εγκλήματα του Τρίτου Ράιχ.
Οι «Ερινύες του Χίτλερ» είναι ένα ενδελεχές δοκίμιο της Γουέντι Λόουερ που μιλά για το πώς οι γυναίκες ανέλαβαν πρόθυμα την ιδεολογική κατήχηση των νέων στα ναζιστικά ιδεώδη, τη μαζική τους κινητοποίηση στα μέτωπα του πολέμου, την υιοθέτηση από πλευράς τους της κουλτούρας της βίας. Αλλά και για τον ρόλο τους στις δολοφονίες Εβραίων και «άλλων εχθρών».
Ο γερμανικός στρατός εκπαίδευσε πάνω από πεντακόσιες χιλιάδες γυναίκες για να προσφέρουν βοηθητικές υπηρεσίες και 200.000 από αυτές υπηρέτησαν στην Ανατολή, στις χώρες που κατέκτησαν οι ναζί. Δούλεψαν σε άλλες διοικητικές θέσεις, ανέλαβαν τη διανομή προμηθειών που ήταν αναγκαίες για να διατηρείται σε λειτουργία η μηχανή του πολέμου, σε νοσοκομεία του στρατού και των Waffen-SS ή σε πλατφόρμες τρένων προσφέροντας υπηρεσίες σε στρατιώτες, ανάμεσά τους και «κοινωνική διασκέδαση» που θα κρατούσε τη συνοχή των γερμανικών στρατευμάτων σε Ουκρανία, Λευκορωσία, Πολωνία και Βαλτικές χώρες.
Πλήθος οργανώσεων που χρηματοδοτούσε το Ναζιστικό Κόμμα έστελνε στις υπό κατοχή χώρες Γερμανίδες ως «κοινωνικές εργάτριες», που αναλάμβαναν να διαπιστώνουν την καθαρότητα της φυλής, να συμβουλεύουν για το ποιοι πρέπει να εκτοπιστούν ή έκαναν χρέη ιδεολογικών κατηχητριών και δασκάλων που οργάνωναν τα «εργαστήρια γερμανοποίησης» των υπό κατοχή λαών.
Ως φορείς του «αυτοκρατορικού οράματος» του Χίτλερ, αυτές οι γυναίκες είχαν την ευθύνη να επιβάλουν τον «ναζιστικό εκπολιτισμό» των κατακτημένων περιοχών. Εναν εκπολιτισμό που δεν ήταν άσχετος με τη φονική μηχανή του καθεστώτος.
……………………………………………………………………………………………………………………………….
Ισοτιμία και στους σηματοδότες
Είναι σήμα κατατεθέν του Βερολίνου. Δεκαετίες τώρα ο Ampelmann, «ο ανθρωπάκος των φαναριών», με το κλασικό του καπέλο κοσμεί τους φωτεινούς σηματοδότες στις διαβάσεις πεζών της πόλης. Αλλά αυτό το έμβλημα ίσως αλλάξει σύντομα καθώς Βερολινέζοι βουλευτές ζητούν ποσοστώσεις ισότητας και στα φανάρια της πόλης. Επιμένουν δηλαδή ότι είναι πλέον καιρός να υπάρξει και μια Ampelfrau.
«Οι γυναίκες πρέπει να είναι από όλες τις απόψεις περισσότερο παρούσες στους δρόμους του Βερολίνου», επιχειρηματολογεί στο Bloomberg η Μαρτίνα Μάτισοκ-Γεσιλσίμεν, ηγέτιδα του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος στο ομώνυμο κρατίδιο, που πρόσφατα υπέβαλε νομοθετική πρόταση για να καθιερωθεί και μια γυναικεία φιγούρα στους σηματοδότες. «Είμαστε η πόλη της διαφορετικότητας και αυτό πρέπει να φαίνεται».
O δημοφιλής Ampelmann πρωτοεμφανίστηκε στο Ανατολικό Βερολίνο τη δεκαετία του 1960, όταν ο ψυχολόγος Καρλ Πεγκλάου εισήγαγε τα πρώτα φανάρια για την ασφαλή κυκλοφορία των πεζών στην πρωτεύουσα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Ο Ampelmann όχι μόνο δεν κατέρρευσε μαζί με την πτώση του Τείχους το 1989, αλλά αντίθετα έγινε δημοφιλέστατος, η χρήση του επεκτάθηκε σε αρκετές γερμανικές πόλεις και σήμερα κοσμεί σωρεία σουβενίρ, ακόμη και ζυμαρικά.
Η εισαγωγή μιας γυναικείας φιγούρας στους φωτεινούς σηματοδότες δεν θα είναι κάτι καινούργιο. Σε ανατολικές πόλεις, όπως το Σβικάου ή η Δρέσδη, υπάρχει μια Ampelfrau με κοτσίδα και φούστα ώς το γόνατο. Αλλά, όπως εξηγεί η Μάτισοκ-Γεσιλσίμεν, «δεν θέλουμε γυναικείες φιγούρες με πλεξούδες και εβαζέ φούστες. Θέλουμε κάτι σύγχρονο: να δείχνουν μοντέρνες και γεμάτες αυτοπεποίθηση». Δεν υπάρχει ακόμη συγκεκριμένη ενδυματολογική πρόταση, αλλά η πολιτικός θα ήταν ευχαριστημένη με μια γυναίκα που θα φορά παντελόνια και ψηλοτάκουνα. Οσο για τη νομοθετική πρόταση για «ισότητα στα φανάρια» που κατέθεσε στο Κοινοβούλιο του Βερολίνου, εξετάζεται ήδη από την αρμόδια Επιτροπή Μεταφορών και αναμένεται σύντομα η απόφασή της.
