Της Χαράς Τζαναβάρα

Με πρωτοφανείς διαδικασίες, κατ' απαίτηση της τρόικας και μόνον για τη… δόση μας, κατατέθηκε χθες στη Βουλή και συζητείται σήμερα με τη διαδικασία του κατεπείγοντος το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος για την πολεοδομία και τη χωροταξία. Στο «και πέντε» αφαιρέθηκαν 30 άρθρα που αφορούν τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς, την ιδιωτική πολεοδόμηση, τις εισφορές σε γη και χρήμα για ιδιοκτησίες που εντάσσονται στο σχέδιο, τα οποία δεν αποτελούν προαπαιτούμενο και θα θεσμοθετηθούν με χωριστό νομοσχέδιο, το οποίο αναμένεται να κατατεθεί το επόμενο δεκαπενθήμερο.

Με τις προωθούμενες διατάξεις καταργούνται σχεδόν όλα τα πολεοδομικά και χωροταξικά δεδομένα, δημιουργούνται νέες δομές και διαδικασίες fast track, στις οποίες κυρίαρχο ρόλο έχει το υπουργείο Περιβάλλοντος, ενώ δήμοι και περιφέρειες περιορίζονται σε απλή γνωμοδότηση, στην… καλύτερη περίπτωση. Υπάρχει πρόβλεψη για προστατευόμενες περιοχές, αλλά δεν γίνεται ούτε καν αναφορά στο δίκτυο NATURA. Είναι φανερό ότι η κυβέρνηση επείγεται να εξασφαλίσει σε χρόνο-ρεκόρ τις πολεοδομικές προϋποθέσεις για «τουριστικά χωριά», ξενοδοχειακές και επιχειρηματικές εγκαταστάσεις που χαρακτηρίζονται «στρατηγικής σημασίας». Είναι πιθανόν οι ρυθμίσεις να αφορούν το 30% του παλιού αεροδρομίου στο Ελληνικό, όπου θα κατασκευαστούν πολυτελείς κατοικίες και εμπορικά κέντρα. Η μόνη δικλίδα ασφαλείας είναι ότι τα πολεοδομικά σχέδια θα εγκριθούν με προεδρικά διατάγματα και επομένως θεσπίζεται προληπτικός έλεγχος από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ). Το μεγάλο «παιχνίδι» γίνεται με τις πολεοδομικές διατάξεις και τον επανακαθορισμό των χρήσεων γης στις εντός σχεδίου περιοχές:

■ Ανοίγει ο δρόμος για κατασκευή χώρων εστίασης και αναψυχής σε άλση, πάρκα, ακόμα και παιδικές χαρές, όπου σήμερα δεν επιτρέπεται. Επιτρέπονται και τα υπόγεια πάρκινγκ.

■ Αυξάνονται από δύο σε τρεις οι κατηγορίες για τις περιοχές κατοικίας. Διατηρούνται οι δήμοι αμιγούς κατοικίας που ήδη προστατεύονται από ειδικές διατάξεις, ενώ θεσπίζονται προϋποθέσεις για ένταξη και άλλων περιοχών σε αυτό το καθεστώς. Εξαιρούνται τα οικόπεδα με πρόσοψη σε κύριο ή δευτερεύοντα δρόμο, όπως οι λεωφόροι Κηφισίας, Ποσειδώνος, Βουλιαγμένης κ.λπ. Σε αυτές τις περιπτώσεις παρέχεται το δικαίωμα για κατασκευή και λειτουργία εμπορικών κέντρων και κυρίως ιδιωτικών νοσηλευτικών μονάδων, ακόμη και σε δήμους όπου σήμερα απαγορεύεται, όπως Ψυχικό, Φιλοθέη, Βούλα, Βουλιαγμένη, Εκάλη κ.λπ.

Η δεύτερη κατηγορία μπορεί να δεχτεί περισσότερες επαγγελματικές χρήσεις σε σχέση με τα σημερινά δεδομένα, ενώ δημιουργείται τρίτη ομάδα, τα πολεοδομικά κέντρα, όπου επιτρέπονται όλες οι δραστηριότητες εκτός από βιομηχανία και οι μόνες δικλίδες είναι η θέσπιση ορίων. Προβλέπονται ξενοδοχεία έως 100 κλίνες, εργαστήρια έως 800 τετραγωνικά, χώροι εστίασης έως 400 τετραγωνικά, χώροι εκδηλώσεων έως 1.500 τετραγωνικά, νοσηλευτικές μονάδες έως 100 κλίνες και εμπορικά κέντρα έως 1.500 τετραγωνικά ανά οικόπεδο.

Στο κεφάλαιο της χωροταξίας, μεταξύ άλλων, επέρχονται οι εξής αλλαγές:

■ Αναθεωρούνται οι διατάξεις των εθνικών χωροταξικών σχεδίων, με ευθύνη του 21μελούς (!) συμβουλίου που συγκροτείται από εκπροσώπους φορέων, στους οποίους περιλαμβάνεται για πρώτη φορά ο Σύνδεσμος Τουριστικών Επιχειρήσεων που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στο περιώνυμο νομοσχέδιο για τον αιγιαλό. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις θα διαθέτουν μόνον δύο εκπροσώπους.

■ Περιορίζεται σε ένα μήνα η προθεσμία που έχουν τα περιφερειακά συμβούλια για να γνωμοδοτήσουν για θέματα της αρμοδιότητάς τους. Αν δεν προλάβουν, οι διαδικασίες προχωρούν κανονικά από τις κεντρικές υπηρεσίες.

■ Καταργούνται τα πολεοδομικά σχέδια και τα ειδικά διατάγματα και αντικαθίστανται από τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια. Θεσμοθετούνται με ευθύνη του υπουργείου Περιβάλλοντος και τα δημοτικά συμβούλια έχουν πάλι ένα μήνα προθεσμία να διατυπώσουν τις αντιρρήσεις τους. Με τα νέα σχέδια καθορίζονται οι οικιστικές ζώνες, οι περιοχές επιχειρηματικών δραστηριοτήτων οι οποίες μπορεί να έχουν «ιδιαίτερο» καθεστώς! Οι προστατευόμενες ζώνες «τσουβαλιάζονται» σε ενιαία κατηγορία, στην οποία περιλαμβάνονται βιότοποι, αρχαιολογικοί χώροι και γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας, όπου σήμερα υπάρχει ισχυρό καθεστώς προστασίας από τη δόμηση με αποφάσεις του ΣτΕ.

■ Προβλέπονται «ειδικά χωρικά σχέδια» τα οποία θα εγκριθούν με συνοπτικές διαδικασίες, αρκεί να χαρακτηρίζονται «προγράμματα υπερτοπικής κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας». Δεν αποκλείεται πίσω από αυτή τη ρύθμιση να κρύβονται πολεοδομικά «δωράκια» για μεγάλα ακίνητα του Δημοσίου που έχουν ήδη πουληθεί σε ιδιώτες ως εκτός σχεδίου και θα ενταχθούν σε οικιστικές ενότητες με διαδικασίες fast track. Με συνοπτικές διαδικασίες θα οριοθετούνται και οι προστατευόμενες ζώνες γύρω από τα ρέματα.

Το μεγάλο «πάρτι» στις εκτός σχεδίου περιοχές έρχεται μέσα από τις διατάξεις για ιδιωτική πολεοδόμηση, που θα ακολουθήσουν με επόμενο νομοσχέδιο και προβλέπουν τη δημιουργία νέων οικισμών σε εκτάσεις 50 στρεμμάτων, έναντι 100 που ισχύουν σήμερα. Υπό προϋποθέσεις το όριο μπορεί να μειωθεί στα 30 στρέμματα. Ξεμπλοκάρουν, τέλος, τα ιδιοκτησιακά προβλήματα σε οικοδομικούς συνεταιρισμούς σε δασική ή καταπατημένη δημόσια γη.