Της Παρής Σπίνου
Μικελάντζελο Πιστολέτο, «Ο τρίτος Παράδεισος»
Ο Ιταλός πρωταγωνιστής της Αρτε Πόβερα, υπέρμαχος της τέχνης που κινητοποιεί την κοινωνία, ο Μικελάντζελο Πιστολέτο για πρώτη φορά θα παρουσιάσει έργα του στην Ελλάδα. Οπλισμένος με καινοτόμους ιδέες και ανεξάντλητη ενέργεια -παρά τα 81 του χρόνια- στοχεύει στο παλαιό Ελαιουργείο της Ελευσίνας. Καλεσμένος των «Αισχυλείων» θα εκθέσει από τις 30 Αυγούστου δύο μεγάλες κατασκευές που σχεδιάζει για τον συγκεκριμένο χώρο και τόπο, οι οποίες διερευνούν τη σχέση μεταξύ των ανθρώπων και της Ιστορίας, της φύσης και της τεχνολογίας.
Στόχος του είναι να επανασυνδέσει τα ερείπια του παρελθόντος με τη βιομηχανική ζώνη, τον μύθο με την καθημερινότητα. Να ενεργοποιήσει όλους μας να αναλογιστούμε πάνω στην αξία τoυ αρχαίου πολιτισμού, με αφετηρία το διάσημο έργο του «Η Αφροδίτη των κουρελιών», κι αφού περάσουμε από τον «Λαβύρινθο» να ανακαλύψουμε την αρμονική συμβίωση στον «Τρίτο Παράδεισο».
Τους τελευταίους πέντε μήνες ο Πιστολέτο πηγαινοέρχεται μεταξύ Ιταλίας και Ελευσίνας για το νέο του πρότζεκτ. Χθες το μεσημέρι είχαμε την ευκαιρία να τον συναντήσουμε στο Μουσείο της Ακρόπολης, όπου μας έδωσε μια πρώτη γεύση από αυτά που θα δούμε. Εξοικειωθήκαμε και με το λεξιλόγιό του, που περιλαμβάνει έννοιες τις οποίες επιχειρεί να εφαρμόσει μέσω του ιδρύματός του για την προαγωγή του πολιτισμού, Cittadellarte. Οπως ο «αρτιβισμός» και η «δημοπραξία», που συνδέονται με την πράξη, την αντίδραση, τη συμμετοχή με όχημα την τέχνη.
«Η τέχνη απελευθερώνει από καταναγκασμούς που πηγάζουν από πολιτικούς απολυταρχισμούς και θρησκευτικούς δογματισμούς. Είναι η πιο ανοιχτή μορφή πνεύματος», είπε χαρακτηριστικά. «Κι όσο πιο ελεύθεροι είμαστε τόσο πιο υπεύθυνοι γινόμαστε».
Η έκθεση θα αρχίσει με ένα τελετουργικό. Στις 30 Αυγούστου θα συναντήσει στην είσοδο του Ελαιουργείου τη νεαρή εικαστικό Μαίρη Ζυγούρη, η οποία θα κουβαλάει σε καροτσάκι την «Αφροδίτη των κουρελιών με τον συρμό». Η «έλευσις» θα γίνει μαζί με κατοίκους της Ελευσίνας, οι οποίοι θα φέρουν τα «κουρέλια» που θα μαζέψουν σε μια διαδρομή εννέα σημείων, η οποία περιλαμβάνει μια εγκαταλελειμμένη σήραγγα της Ιεράς Οδού, το εργοστάσιο της ΕΥΔΑΠ, την τσιμεντοποιία Τιτάν κ.ά.
Μέσα στο Ελαιουργείο ο Πιστολέτο θα έχει στήσει τον «Λαβύρινθο», ένα τραπέζι με καθρέφτη στο σχήμα της Μεσογείου κι ένα νεκρό κορμό δέντρου, από όπου θα γεννηθεί ένα νέο κλωνάρι. «Στην Ευρώπη υπάρχουν διαφορετικές κουλτούρες και ιδέες. Δεν είμαστε όλοι ίδιοι, πρέπει να αναγνωρίσουμε τη συνύπαρξη της διαφορετικότητας, χωρίς συγκρούσεις, να ανακτήσουμε την ανθρωπιά και να αναπτύξουμε διαπροσωπικές σχέσεις», είπε.
Εμβληματικός είναι ο «Τρίτος Παράδεισος», ένα σύμβολο που εμπνεύστηκε πριν από 10 χρόνια, βασίζεται στο σχήμα του απείρου, ενώ στο κέντρο υπάρχει ακόμα ένας κύκλος. Αντιπροσωπεύει τις δύο εξελικτικές φάσεις του ανθρώπου, τον φυσικό παράδεισο και την τεχνολογία. «Παρεμβαίνουμε στο πρώην βιομηχανικό κτίσμα σπάζοντας το τσιμέντο, κάνουμε συμβολικά αποτσιμεντοποίηση για να αναδειχτεί η φύση», τόνισε.
Τον Δεκέμβριο του 2012, ανατρέποντας την αρνητική εικόνα της προφητείας των Μάγιας για το τέλος του κόσμου, ο Πιστολέτο κήρυξε την «Ημέρα Αναγέννησης» και έκανε τον «Τρίτο Παράδεισο» σε πάνω από 70 χώρες, στην Πυραμίδα του Λούβρου, σε μουσεία, χωράφια, γήπεδα, τοίχους, χρησιμοποιώντας διαφορετικά υλικά, μπουκάλια, λουλούδια, ρωμαϊκά ερείπια κ.ά. Ακόμα και άτομα με αναπηρία σχημάτισαν τους κύκλους του.
«Στον μικρό ή μεγάλο μας κόσμο είμαστε παραγωγοί ιστορικών γεγονότων», δήλωσε, ενώ θυμήθηκε πώς δημιούργησε την πρώτη Αφροδίτη του. «Σε ένα κατάστημα με κηπευτικά βρήκα ένα τσιμεντένιο άγαλμά της μαζί με…7 νάνους. Το φόρτωσα στο αυτοκίνητο και το πήγα στο ατελιέ, που ήταν γεμάτο πανιά για να καθαρίζω τα έργα μου με αντικατοπτρισμούς. Προσπαθώντας να τοποθετήσω όρθια την Αφροδίτη είδα ότι άρχισε ένας μοναδικός διάλογος με τα κουρέλια. Η τέχνη έχει την ικανότητα να εκπλήσσει τον καλλιτέχνη και να του δίνει συγκινήσεις. Σκέφτηκα όμως και τη σχέση που έχουν τα κουρέλια με την ιστορία του ενδύματος που άλλαξε την ανθρωπότητα, καθώς μας οδήγησε σε ακραία κατανάλωση και από την ευημερία εν τέλει στη δυσανεξία».
Πλέον, η Αφροδίτη γυρνάει στο σπίτι της κουβαλώντας την ιδέα της ανακύκλωσης υλικών και νοημάτων. Στην Ελευσίνα, σε έναν τόπο όπου ο κάτω κόσμος της Περσεφόνης επικοινωνεί με την επιφάνεια της γης και το φυσικό βασίλειο της θεάς Δήμητρας μάχεται το βιομηχανικό περιβάλλον.
*Info: Eκθεση Μικελάντζελο Πιστολέτο, Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας, από 30/8 έως 5/10. Εκθεση Μαίρης Ζυγούρη «Αφροδίτη των κουρελιών με τον συρμό 2014», Πολιτιστικό Κέντρο Λεωνίδας Κανελλόπουλος, Δραγούμη 37, παραλία Ελευσίνας από 30/8 έως 5/10. Το πρόγραμμα των «Αισχυλείων» στο www.aisxylia.gr
