ΑΠΟΣΤΟΛΗ
Της Παρής Σπίνου
Γενική άποψη της αίθουσας
Το καλοκαιρινό κυκλαδίτικο μελτέμι ενώθηκε με τον κοσμοπολίτικο αέρα της Σοφίας Βάρη το περασμένο Σάββατο στην Ανδρο. Στο Μουσείο Γουλανδρή εγκαινιάστηκε ένα πολύπλευρο αφιέρωμα στο έργο της με γλυπτά, σχέδια, ακουαρέλες, κολάζ. Το νησί είχε να δει τέτοιες δόξες από τον καιρό που ζούσαν οι Γουλανδρήδες. Περίπου 150 προσωπικότητες από το διεθνές τζετ σετ της αγοράς τέχνης –συλλέκτες, γκαλερίστες, εκπρόσωποι οίκων δημοπρασιών, από τη Νέα Υόρκη μέχρι το Τόκιο- κατέπλευσαν στην Ανδρο, έπειτα από πρόσκληση της διάσημης γλύπτριας και του ακόμη πιο διάσημου συζύγου της, Κολομβιανού ζωγράφου Φερνάντο Μποτέρο.
Ψηλόλιγνη, φινετσάτη, γοητευτική η 74χρονη Σοφία Βάρη μάς υποδέχτηκε και μας ξενάγησε στην έκθεσή της, πριν από τα επίσημα εγκαίνια. Ηταν ντυμένη στα λευκά και στο χέρι της ξεχώριζε ένα τεράστιο χρυσό δαχτυλίδι, από τα μικρογλυπτά κοσμήματα που κάνει.
«Ηταν εδώ από το πρωί μέχρι το βράδυ και επιμελήθηκε με κάθε λεπτομέρεια την έκθεση και τον κατάλογο. Εχει έφεση στην τελειότητα», τόνισε ο διευθυντής του μουσείου Κυριάκος Κουτσομάλλης. «Κοινώς τους τρέλανα», είπε η ίδια γελώντας και πρόσθεσε πως προσάρμοσε την παρουσίαση ειδικά για την Ανδρο: «Ξαναεπιστρέφω στον τόπο μου, έχω την Ανδρο πάντα στην καρδιά μου».
Γεννημένη στη Βάρη –εξ ου και το καλλιτεχνικό επώνυμό της- σε μεγαλοαστική οικογένεια και με μητέρα Ουγγαρέζα, έφυγε πολύ νέα για το Παρίσι, όπου σπούδασε στην Εcole des Beaux Arts, παντρεύτηκε και γέννησε την κόρη της. Εκεί γνώρισε το 1978 και τον Μποτέρο με τον οποίο μοιράζεται τη ζωή της μεταξύ Γαλλίας, Ιταλίας, Μόντε Κάρλο, Νέας Υόρκης, Κολομβίας – εσχάτως και Ερέτριας…
Η Σοφία Βάρη θυμήθηκε πως πριν από 25 χρόνια είχε φέρει τους Γάλλους μαθητές της στο Δημοτικό Σχολείο της Ανδρου και δούλευαν όλο το καλοκαίρι με καβαλέτα και μοντέλα. «Στο τέλος κάναμε μια έκθεση, ήρθε πολύς κόσμος, ακόμα και παπάδες από την Τήνο, οι οποίοι ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για τα… γυμνά». Από τότε η Ελίζα Γουλανδρή τής είχε υποσχεθεί ατομική έκθεση. Τώρα η υπόσχεση εκπληρώνεται, έστω με καθυστέρηση, και η Βάρη ανταποδίδει με τη δωρεά ενός έργου στο μουσείο.
Γνωστή για τα μνημειακών διαστάσεων γλυπτά της που βρίσκονται σε μουσεία και δημόσιους χώρους σε όλο τον κόσμο (στην Αθήνα, στην πλατεία Κοτζιά), η Σοφία Βάρη πιστεύει πως «το μνημειακό δεν έχει σχέση με το μέγεθος, αλλά με το πόσο εναρμονίζεται με το περιβάλλον». Δηλώνει πως θέλει να είναι μοντέρνα, αλλά όχι εντελώς σύγχρονη» και με τη δουλειά της στοχεύει στην «αρμονία, την ομορφιά, τη δύναμη, τη λεπτότητα».
Εργάζεται καθημερινά οκτώ κι εννιά ώρες. «Οταν ανοίγω την πόρτα του στούντιο, ακόμα και σήμερα τρέμουν τα χέρια μου. Νιώθω σαν ερωτευμένη, που θα δω τον εραστή μου». Με τον Μποτέρο πάντως, ξεκλέβουν χρόνο όποτε μπορούν και επισκέπτονται μικρά χωριά στην Κολομβία. «Εκπληκτικά τοπία με ποιητικά ονόματα» όπως Belmira, Retira, τα οποία λόγω της μουσικότητάς τους ενέπνευσαν τους τίτλους στα πιο πρόσφατα γεωμετρικά κολάζ της.
Στην έκθεσή της τώρα βλέπουμε μια μουσική συμφωνία σε μαύρο και αάσπρο, με τους όγκους και τις φόρμες για νότες. Μπρούντζινα γλυπτά βαμμένα με στιλπνό μαύρο χρώμα, λευκό μάρμαρο Θάσου να αστράφτει σαν διαμάντι. Κι ακόμα, ακουαρέλες με σχήματα και χρώματα ελληνικά, από την παρισινή έκθεση «I love blue». Oπως τονίζει: «Το μπλε του κοβαλτίου εκφράζει τη νοσταλγία μου για την Ελλάδα. Κι αν θέλουν να μας τα πάρουν όλα δεν μπορούν να πάρουν το μπλε της θάλασσας και του ουρανού».
Αγαπάει το λευκό μάρμαρο γιατί έχει το φως και το μυστήριο μέσα του. «Μπορεί να παραπέμπει σε κάτι που φοβίζει, όπως ένα νεκροταφείο, μπορεί και στην Ακρόπολη. Κάποτε έκανα ένα πείραμα. Επειδή ήξερα ότι η Ακρόπολη ήταν ζωγραφισμένη στην αρχαιότητα, αποφάσισα να χρωματίσω κάποια από τα γλυπτά μου μπλε. Ημουν πανευτυχής. Οταν όμως τα είδα το άλλο πρωί αισθάνθηκα άσχημα, σαν να έχασε το μάρμαρο την ψυχή του».
Η ίδια χαρακτηρίζει τη δουλειά της «λίγο μπαρόκ και λίγο ζεν. Πάντοτε έκανα πολλές φόρμες, πολλούς όγκους. Μετά όμως αφαιρώ, διορθώνω μέχρι να γίνει πιο καθαρή η σύνθεση. Από την υπερβολή στην απλότητα».
Info: Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι 28 Σεπτεμβρίου στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Συνοδεύεται από κατάλογο (εκδ. Skira) και εκπαιδευτικά προγράμματα (τηλ. 22820 22444).
………………………………………….
Ανδρος, Μουσείο Γουλανδρή, Η Σοφία Βάρη με τον Φερνάντο Μποτέρο
* Το βράδυ των εγκαινίων, το Σάββατο, η Σοφία Βάρη με ένα λιτό μαύρο φόρεμα και ο Φερνάντο Μποτέρο ντυμένος στα λευκά έμοιαζαν σαν γλυπτά, αντίθετα κι αρμονικά, που ξεπήδησαν από την έκθεση. Στα εγκαίνια παρέστησαν μεταξύ άλλων ο υπουργός Πολιτισμού Κώστας Τασούλας, ο πρέσβης της Μ. Βρετανίας Τζον Κίτμερ, η πριγκίπισσα Ιρα βον Φίρστενμπεργκ, ο γιος του τέως Νικόλαος και η Τατιάνα Μπλάτνικ, οι καλλιτέχνες Α. Φασιανός, Γ. Ρόρρης, Μ. Φιλοπούλου, Calliope, M. Kαρέλα, οι ηθοποιοί Ν. Γαληνέα και Κ. Χέλμη, το ζεύγος Νταλάρα, οι γκαλερίστες Στέφανο Κοντίνι και Μάριον Μέγερ κ.ά.
