Του Θεόδωρου Ανδρεάδη Συγγελλάκη
Ο Ματέο Ρέντσι θέλησε να παρουσιαστεί γεμάτος αυτοπεποίθηση στο Ευρωκοινοβούλιο, στο Στρασβούργο, χρησιμοποιώντας γλώσσα αμεσότητας, για να μας πει ότι «αν η Ευρώπη σήμερα αυτοφωτογραφιζόταν, θα αποτυπωνόταν οπωσδήποτε μια έκφραση κουρασμένη και βαριεστημένη».
Σύμφωνα με τον Ιταλό πρωθυπουργό, η απάντηση πρέπει να δοθεί με την ανάπτυξη διότι, διαφορετικά, το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης παύει να έχει οποιοδήποτε νόημα.
Η ιταλική κυβέρνηση βασίζεται στην «άγραφη συμφωνία», βάσει της οποίας οι Ευρωπαίοι σοσιαλιστές συναίνεσαν στο να εκλεγεί ο Γιούνκερ πρόεδρος της Κομισιόν, αλλά, παράλληλα, οι κεντροδεξιές δυνάμεις -και ιδίως οι Γερμανοί χριστιανοδημοκράτες- θα πρέπει να δώσουν πράσινο φως για να μπορέσει να ερμηνευθεί με λιγότερο περιοριστικό τρόπο το «ευαγγέλιο της λιτότητας».
Το κύριο, σχετικό παράδειγμα που φέρνουν οι παρατηρητές, στη Ρώμη, είναι η δυνατότητα να μην υπολογίζονται οι επενδύσεις για την ανάπτυξη στη σχέση δημοσίου ελλείμματος – ΑΕΠ της κάθε χώρας.
Τα μηνύματα που έφτασαν, όμως, τις τελευταίες ημέρες από το Βερολίνο, όπως και οι ιταλικές αντιδράσεις, μας δείχνουν ότι στην πραγματικότητα δεν έχει ακόμη αποφασιστεί σχεδόν τίποτα.
Ο πρόεδρος της γερμανικής κεντρικής τράπεζας Βάιντμαν έσπευσε να δηλώσει, με σχετική ειρωνεία, ότι «ο Ρέντσι, τώρα, άρχισε να μας λέει τι να κάνουμε, αλλά τα χρέη δεν αποτελούν την απαραίτητη βάση για την ανάπτυξη».
Αμέσως μετά την ομιλία του Ιταλού κεντροαριστερού πρωθυπουργού στο Στρασβούργο, ο νέος επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Ευρωκοινοβούλιο, Μάνφρεντ Βέμπερ, θέλησε να περιορίσει, επίσης, τη «μεσογειακή αισιοδοξία», παίζοντας και πάλι τον ρόλο του υπερασπιστή της άκαμπτης οικονομικής πολιτικής. «Τα χρέη δεν χτίζουν το μέλλον· το καταστρέφουν. Πρέπει να συνεχίσουμε να ακολουθούμε την οδό της δημοσιονομικής πειθαρχίας», τόνισε ο Βέμπερ. Τι συμβαίνει; Πρόκειται για προσυμφωνημένο σενάριο, βάσει του οποίου η Μέρκελ δεν εναντιώνεται ανοιχτά στις ιταλικές και γαλλικές, πρώτα απ’ όλα, προτάσεις και πιέσεις και αφήνει τον άχαρο αυτόν ρόλο στην κεντρική της τράπεζα και στον εκπρόσωπο της παράταξής της στο Ευρωκοινοβούλιο;
Επισήμως, ο Ιταλός πρωθυπουργός δήλωσε χθες ότι «η σχέση με την καγκελάριο Μέρκελ είναι άριστη», αλλά λίγες ώρες νωρίτερα πηγές της κυβέρνησης της Ρώμης είχαν λάβει ιδιαίτερα σκληρή θέση: «Αν η Μπούντεσμπανκ πιστεύει ότι θα μας φοβίσει, διάλεξε, προφανώς, λάθος χώρα, και οπωσδήποτε λάθος κυβέρνηση», άφησαν να διαρρεύσει οι συνεργάτες του Ιταλού πρωθυπουργού.
Δεν πρόκειται, μάλλον, για το νηφάλιο κλίμα αποδοτικής συνεργασίας, στο οποίο κάνουν αναφορά, συνήθως όλα τα επίσημα ανακοινωθέντα των εκ περιτροπής προεδριών των χωρών-μελών της Ενωσης.
Είναι σαφές ότι η Ιταλία, η Γαλλία και όλη η μεσογειακή Ευρώπη θέλουν να πετύχουν μια πιο ελαστική ερμηνεία των κανόνων πάνω στους οποίους χτίστηκε το κοινό νόμισμα.
«Από τη στιγμή που η αλλαγή των συνθηκών αυτή τη στιγμή δεν είναι εφικτή, πρέπει να επικρατήσει μια διαφορετική λογική στο στάδιο της πρακτικής εφαρμογής», είναι το σκεπτικό της όλης προσπάθειας. Η Γερμανία το έχει καταλάβει, είναι σαφές. Δεν τίθεται θέμα κατανόησης, αλλά συναίνεσης.
Μένει να δούμε μέχρι ποιου σημείου θα καταφέρει να πιέσει η Ιταλία. Δεν έχει υπογράψει μνημόνια, συνεχίζει να αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα δημόσιου χρέους, αλλά «δίνει στην Ευρώπη περισσότερα χρήματα από όσα λαμβάνει», όπως δήλωσε με νόημα ο πρωθυπουργός της.
«Δεν υπάρχει καμία διπλωματική κρίση με τη Γερμανία· πρόκειται για πολιτικό προβληματισμό σε σχέση με το πώς πρέπει να ερμηνευθεί το Σύμφωνο Σταθερότητας» εξήγησε, τέλος, η Ιταλίδα υπουργός Εξωτερικών, Φεντερίκα Μογκερίνι. Να δούμε, λοιπόν, αν η συζήτηση, ο «προβληματισμός» αυτός -με τις ποικίλες διακυμάνσεις του- θα μας οδηγήσει σε μια κάποια διέξοδο ή σε ακόμη ένα τέλμα…
