Του Δημήτρη Σ. Φαναριώτη

Ασύλληπτη και πανίσχυρη με δεκάδες εκατομμύρια δολάρια «περιουσία» από τις απαγωγές παραμένει η «Μπόκο Χαράμ», χάρις στις «πρωτόγονες» οικονομικές και στρατιωτικές μεθόδους που χρησιμοποιεί

Η εξτρεμιστική ισλαμιστική οργάνωση Μπόκο Χαράμ έχει καταστεί ο φόβος και ο τρόμος των Νιγηριανών και σίγουρα όχι άδικα, αφού στην πεντάχρονη δράση της έχει σκοτώσει χιλιάδες ανθρώπους, μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά, ενώ έχει απαγάγει εκατοντάδες ακόμη. Και εξακολουθεί να σκορπά τον τρόμο και τον θάνατο, καθώς διαθέτει, εκτός από πραγματικό οπλισμό, το πλέον ισχυρό όπλο: εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά!

Πώς όμως συμβαίνει αυτό και γιατί, όταν το καλοκαίρι του 2012 οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την επιβολή κυρώσεων στην οργάνωση, ο ηγέτης της, Αμπουμπακάρ Σεκάκου, αρκέστηκε στο να χαμογελάσει ειρωνικά λέγοντας ότι οι προσπάθειες της Ουάσινγκτον θα πέσουν στο απόλυτο κενό; Σήμερα, δυο χρόνια μετά τις κυρώσεις, ο Σεκάκου εμφανίζεται δικαιωμένος για το μειδίαμα, καθώς η οργάνωσή του είναι πλουσιότερη παρά ποτέ, καθίσταται ολοένα και πιο βίαιη, ενώ συνεχίζει ατιμώρητη τις μαζικές απαγωγές γυναικών, παιδιών αλλά και εύπορων επιχειρηματιών.

Καθώς οι ΗΠΑ, η Νιγηρία και άλλες γειτονικές αφρικανικές χώρες αγωνίζονται να την εξοντώσουν και να διακόψουν τη χρηματοδότησή της, δημοσιογράφοι του πρακτορείου Reuters μίλησαν με περισσότερους από δώδεκα Αμερικανούς νυν και τέως κυβερνητικούς αξιωματούχους και αναλυτές, ειδικευμένους στην Μπόκο Χαράμ, οι οποίοι έδωσαν μια αναλυτική εικόνα για τους τρόπους με τους οποίους η ισλαμιστική οργάνωση χρηματοδοτεί την αποτρόπαια δράση της.

Απαγωγές και λύτρα

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος μεταφοράς των χρημάτων που γίνεται μέσω μεμονωμένων ατόμων ή ολιγομελών ομάδων, οι οποίες είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι ακατόρθωτο, να εντοπιστούν μέσα στα αφρικανικά δάση. Επιπροσθέτως, οικονομικές σχέσεις διατηρεί μόνο με άλλες αντίστοιχες εξτρεμιστικές ισλαμιστικές ομάδες ή οργανώσεις, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων της προέρχεται από τα λύτρα που εισπράττει από τις απαγωγές επιφανών προσώπων.

Παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ έχουν ενισχύσει τη συνεργασία τους με τον Νιγηριανό πρόεδρο Γκούντλακ Τζόναθαν, η ανυπαρξία σχέσεων της οργάνωσης με το διεθνές οικονομικό περιβάλλον καθιστά σχεδόν αδύνατο το «πάγωμα» των κεφαλαίων της. Χαρακτηριστική είναι η εκτίμηση υψηλόβαθμου στελέχους του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών ότι τα ποσά τα οποία παίρνει από άλλες εξτρεμιστικές οργανώσεις αποτελούν μάλλον «ψιλά» μπροστά στον πακτωλό χρημάτων που κερδίζει από τις παράνομες δραστηριότητές της, οι οποίες γίνονται με ζεστό χρήμα χέρι με χέρι.

Ειδικότερα, πρώην κυβερνητικός Αμερικανός αξιωματούχος εκτιμά ότι η οικονομική βοήθεια από άλλες οργανώσεις, όπως η Αλ Κάιντα του Ισλαμικού Μαγκρέμπ, κινείται στις εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια, ενώ τα «ίδια» κέρδη της οργάνωσης από τα λύτρα που εισπράττει από τις απαγωγές μετρώνται σε πολλά εκατομμύρια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ογκώδους ποσού που εισέπραξε προσφάτως η Μπόκο Χαράμ είναι τα 3.150.000 δολάρια που απέσπασε τον περασμένο Φεβρουάριο για την απελευθέρωση του Γάλλου επιχειρηματία Τανγκί Μουλάν-Φουρνιέ, των τεσσάρων παιδιών του, της γυναίκας του και του αδελφού του.

Οι επτά Γάλλοι πραγματοποιούσαν επίσκεψη στο εθνικό πάρκο Γουάζα όταν δέχθηκαν την επίθεση των ανδρών της Μπόκο Χαράμ. Σύμφωνα πάντα με τις δηλώσεις των Αμερικανών αξιωματούχων, η οργάνωση δεν ζητά λιγότερα από ένα εκατομμύριο δολάρια για την απελευθέρωση κάθε πλούσιου Νιγηριανού που απαγάγει. Αμερικανοί όσο και Νιγηριανοί αξιωματούχοι διευκρινίζουν ότι για τις απαγωγές δεν απαιτείται ιδιαίτερη οργάνωση, ούτε μεγάλα χρηματικά ποσά, αφού αποτελεί κοινό μυστικό ότι οι νιγηριανές δυνάμεις ασφαλείας αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τους άνδρες της.

Να σημειωθεί πάντως πως έναν ακόμη «πόρο» της οργάνωσης αποτελούν οι θρησκευτικά φίλα προσκείμενοι σε αυτήν Νιγηριανοί, όπως και ορισμένοι εύποροι επιχειρηματίες, στο βόρειο τμήμα της χώρας, που διάκεινται εχθρικά προς την κυβέρνηση.

Χαμηλού κόστους οπλισμός

Οπως εξηγεί ο Πίτερ Φαμ, ένας από τους λίγους Αμερικανούς αναλυτές που μίλησε επωνύμως, «δεν πρόκειται για μια ομάδα η οποία διαθέτει εξελιγμένα τεχνολογικά όπλα, όπως ορισμένες οργανώσεις και ομάδες τζιχαντιστών στη Συρία. Διαθέτει κυρίως αυτόματα όπλα ΑΚ-47, εκτοξευτές χειροβομβίδων και υλικά για την κατασκευή αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών, ενώ πολλά από τα όπλα και τα πυρομαχικά δεν έχουν καν αγοραστεί, έχουν κλαπεί από τον νιγηριανό στρατό. Οσο για τις κινήσεις των νιγηριανών στρατευμάτων, για ένα ή δύο δολάρια χιλιάδες πάμφτωχοι νέοι ενημερώνουν πρόθυμα την οργάνωση, με αποτέλεσμα να γνωρίζει ανά πάσα ώρα και στιγμή πού θα χτυπήσει ανενόχλητη».

Τέλος, σε ό,τι αφορά τον εντοπισμό των μελών της μέσω των τηλεπικοινωνιών, «είναι απλώς αδύνατος», υποστηρίζει πρώην Αμερικανός στρατιωτικός αξιωματούχος, καθώς η Μπόκο Χαράμ επικοινωνεί αυστηρά μέσω αγγελιοφόρων, αφού τα κινητά ή τα SMS είναι πολύ εύκολο να εντοπιστούν.