Της Μαρίνας Μεϊντάνη
Βύρωνος 5 στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Στο παλιό μπαρ «Ηλιοτρόπιο». Εκεί που μουσικές γέμιζαν με ήχους τις βραδιές και κοινωνούσαν με το νεανικό κοινό της πόλης -φοιτητές κυρίως- τους νέους δρόμους δημιουργίας και ανησυχίας. Ενας ζεστός χώρος, γεμάτος μνήμες για τους περισσότερους, κυρίως μεγαλύτερης ηλικίας.
Σε αυτό το ημιυπόγειο των περίπου 90 τετραγωνικών η «Πρωτοβουλία Γυναικών Ενάντια στο Χρέος και στα Μέτρα Λιτότητας» αναζητά τους νέους δρόμους συμμετοχικής αντίστασης, αλληλεγγύης και δημιουργίας. Περισσότερες από 70 γυναίκες, αποφασισμένες να δημιουργήσουν τον δικό τους χώρο έμπρακτης συμπαράστασης, σε μια κοινωνία που αποδομείται και συνεχώς χαώνεται κάτω από την πιο βάρβαρη επίθεση σε δικαιώματα που θεωρούνταν κεκτημένα, με σύνθημα και στόχο προς υλοποίηση «Καμία γυναίκα μόνη της στην κρίση».
Ανοιχτή πρόσκληση
Ενας χώρος ανοιχτός σε όποια/-ον έχει ανάγκη, αλλά και σε όποια/-ον επιθυμεί να προσφέρει. Σε ανοιχτή συνεργασία και συνδράσεις με όλα τα άλλα κινήματα που δραστηριοποιούνται στην πόλη, αλλά και με ανοιχτή την πρόθεση η πρωτοβουλία αυτή να απλωθεί και να περάσει τα σύνορα. Να αποτελέσει την απάντηση των γυναικών που ζουν στην Ελλάδα και τη γέφυρα να δικτυωθεί με αντίστοιχες πρωτοβουλίες σε άλλες πόλεις της χώρας αλλά και του ευρωπαϊκού Νότου.
Από τις αρχές του χρόνου ο Χώρος Αλληλεγγύης Γυναικών έχει ανοίξει την πόρτα του και απευθύνει πρόσκληση σε όλες τις γυναίκες, που είναι μόνες, άνεργες, έχουν μονογονεϊκές οικογένειες, σε όσες επιθυμούν να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να ταράξουν τα νερά της αποτελμάτωσης μιας κοινωνίας που μοιάζει να έχει βουβαθεί από τα απανωτά χτυπήματα. Αποτελεί γέννημα της Πρωτοβουλίας Γυναικών Ενάντια στο Χρέος και στα Μέτρα Λιτότητας και προέκταση αυτής. Η Πρωτοβουλία δραστηριοποιείται από το 2011, από την αρχή της κρίσης, που έχει ισοπεδώσει δικαιώματα δεκαετιών και επιφέρει καταστροφικό πλήγμα σε όποια προνοιακή κατάκτηση κερδήθηκε με αγώνες, έχει ενώσει τη φωνή της με τα άλλα κινήματα και οργανώσεις βάσης προς την κατεύθυνση της αντίστασης και της διεκδίκησης.
Οπως θα μας εξηγήσει η Βούλα Τάκη, πρόεδρος της Πρωτοβουλίας, «η δημιουργία του χώρου “Αλληλεγγύης Γυναικών” λειτουργεί προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της δράσης της Πρωτοβουλίας. Η ύπαρξη ενός χώρου ζωντανού και ανοιχτού σε όλα τα κινήματα της πόλης, δημιούργημα γυναικών για τις γυναίκες αλλά και για κάθε άνθρωπο που πλήττεται από την κρίση και θέλει να έρθει και να ενώσει τις δυνάμεις και τη φωνή του μαζί μας.
»Δεν καλύπτει μόνο την ανάγκη στέγασης μιας πρωτοβουλίας, αλλά το σημείο συνάντησης και συνεύρεσης, δημιουργίας και επεξεργασίας θέσεων και αγώνα ενάντια σε αυτή τη λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού, που με πρόσχημα το χρέος ισοπεδώνει τα πάντα γύρω μας. Περισσότερο από όλα, όμως, είναι οι δομές αλληλεγγύης που αναπτύσσονται μεταξύ μας και η δυνατότητα στήριξης της μια στην άλλη, καθώς ως γυναίκες είμαστε τα πρώτα θύματα της καταστροφής σε ό,τι έχει απομείνει από το κράτος πρόνοιας».
Την αισιοδοξία της για την ανταπόκριση που είχε η πρωτοβουλία αυτή μοιράζεται μαζί μας η Κική Παναγιωτίδου, από τα ιδρυτικά μέλη, η οποία έχει αφιερώσει πολύ χρόνο, όπως και άλλες γυναίκες-μέλη, στο στήσιμο και στη λειτουργία του χώρου. Η ίδια, χρόνια εργαζόμενη στον τομέα Υγείας, θα επισημάνει ότι «πολλές γυναίκες σήμερα, κυρίως μόνες, που μεγαλώνουν μικρά παιδιά, αντιμετωπίζουν πρόβλημα να τα φέρουν εις πέρας. Η σημερινή κατάσταση τις περιορίζει στο σπίτι, χωρίς να μπορούν καν να αναζητήσουν εργασία λόγω της ουσιαστικής κατάργησης των βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών. Στους στόχους, λοιπόν, του χώρου είναι προοπτικά και με δεδομένες τις ανάγκες να λειτουργήσει και ένας χώρος φύλαξης ανηλίκων».
Στον βασικό στόχο «Καμιά γυναίκα μόνη της στην κρίση» και στη δυναμική που αυτό δημιουργεί εστίασε η Νάσια Πλακογιάννη, τονίζοντας ότι αυτό σημαίνει «κανένα περιθώριο στην απελπισία και στην απραξία».
Πλούσια δράση
Ο χώρος αυτός τελικά αποτελεί την απάντηση των γυναικών της Θεσσαλονίκης απέναντι στη βαρβαρότητα μιας οικονομικής κρίσης που μας έχει επιβληθεί και έχει αποδομήσει θεσμούς και κοινωνία. Είναι η δική τους κατάθεση αλληλεγγύης και δράσης για τη δημιουργία ενός ακόμη απελευθερωμένου εδάφους κυρίως από τον φόβο που έχει παγώσει τις αντιδράσεις. Αποτελεί ένα κύτταρο, όχι μόνο αντίστασης αλλά συνάμα πρότασης ελευθερίας και αγώνα για το καινούργιο, για μια ζωή που δεν είναι εμπόρευμα. Μόλις τέσσερις μήνες λειτουργίας του και ήδη έχει αποτελέσει κέντρο συνεύρεσης, συλλογικών δράσεων και εκδηλώσεων.
Συγκεκριμένα, το τελευταίο διάστημα έχουν κάνει σειρά παρεμβάσεων μαζί με τις Πρωτοβουλίες κατοίκων για το θέμα του ξεπουλήματος της ΔΕΗ και τα φαινόμενα ντόμινο με τις διακοπές ρεύματος στα ευπαθή νοικοκυριά (άνεργοι, ηλικιωμένοι, μονογονεϊκές οικογένειες κ.ά.). Επίσης, στήθηκαν ομάδες ενημέρωσης για θέματα νομικά, υγείας, κακοποίησης κ.ά. Λειτούργησε ανταλλακτήριο ρούχων για γυναίκες και παιδιά, έγινε διανομή τροφίμων, έγιναν βραδιές συλλογικής κουζίνας, συζητήσεις, εργαστήρια-σεμινάρια αυτομόρφωσης, προβολές ταινιών, καλλιτεχνικές δραστηριότητες και εργαστήρια (ανάγνωση λογοτεχνίας, θεατρικά-μουσικά δρώμενα κ.ά.).
Ενεργή ήταν και είναι η παρουσία και η συμπαράσταση των γυναικών του Χώρου Αλληλεγγύης στον αγώνα των καθαριστριών, αλλά και προς τους αγωνιζόμενους εργαζόμενους της ΕΡΤ3. Iδιαίτερη ανταπόκριση και επιτυχία είχε το αυτοσχέδιο ποιητικό-θεατρικό «Επιτάφιοι Θρήνοι» που παρουσιάστηκε τη Μεγάλη Εβδομάδα και ήταν ένα αφιέρωμα στις γυναίκες–μάνες που έχουν χάσει τα παιδιά τους από το δολοφονικό χέρι της εξουσίας…
Η Σόνια Μητραλιά, από τα ιδρυτικά μέλη της Πρωτοβουλίας Γυναικών που δραστηριοποιείται στην Αθήνα, μας ανέφερε: «Η δημιουργία του χώρου γυναικών στη Θεσσαλονίκη αποτελεί μια πρωτόγνωρη εμπειρία που θα έπρεπε να είναι ένα πανελλαδικό παράδειγμα. Ερχεται να προσθέσει μια σημαντική διάσταση στο Κίνημα Αλληλεγγύης, στο οποίο οι γυναίκες αποτελούν τη μεγάλη πλειονότητα. Ομως, αυτό το κίνημα (κοινωνικά ιατρεία, κ.λπ.) δεν καταπιάνεται με τα ιδιαίτερα προβλήματα των γυναικών, για παράδειγμα την αντισύλληψη, τη σεξουαλικότητα, τη βοήθεια στη μητρότητα. Αυτά θεωρούνται κατά κανόνα ζητήματα πολυτελείας και περιττά». Και η Σόνια καταλήγει: «Θα έπρεπε σε κάθε δήμο, σε κάθε γειτονιά, να δημιουργούνται χώροι Αλληλεγγύης Γυναικών και ελπίζω αυτό να συμβεί σύντομα και στην… Αθήνα».
Η διαπίστωση αυτού του κενού και του πολιτικού ελλείμματος είναι που αποτελεί έναν από τους κινητήριους μοχλούς αυτού του κινήματος, που ξεκινά με νέα ορμή από τη Θεσσαλονίκη.
