Του Δημήτρη Σ. Φαναριώτη
Δάκρυα ικανοποίησης από μητέρα που έχασε την οικογενειά της στη σφαγή της Σρεμπρένιτσα, μετά την απόφαση δικαστηρίου της Χάγης, η οποία επιρρίπτει ευθύνες στο ολλανδικό κράτος για το θάνατο 300 ανθρώπων στον μουσουλμανικό θύλακα.
Δικαστήριο της Χάγης αποφάσισε χθες πρωτοδίκως ότι το ολλανδικό κράτος φέρει αστική ευθύνη για τον θάνατο τουλάχιστον 300 Βοσνίων μουσουλμάνων, ανδρών και αγοριών, κατοίκων της Σρεμπρένιτσα, τον Ιούλιο του 1995, στη διάρκεια του πολέμου της Βοσνίας. Στο σκεπτικό της, η δικαστής Λαρίσα Ελβιν επισημαίνει ότι οι Ολλανδοί κυανόκρανοι δεν έπρεπε να επιτρέψουν την απομάκρυνση των ανδρών και των αγοριών από τη βάση στην οποία είχαν καταφύγει, τονίζοντας πως «όφειλαν να λάβουν υπ’ όψιν τους ότι θα έπεφταν θύματα γενοκτονίας», κάτι που τελικώς συνέβη.
Με ανάμεικτα συναισθήματα, ικανοποίησης, αλλά και απογοήτευσης, υποδέχθηκαν την απόφαση οι συγγενείς των θυμάτων, κυρίως οι μητέρες της Σρεμπρένιτσα, με μία απ’ αυτές να λέει κλαίγοντας στους δημοσιογράφους: «Η στρατιωτική βάση ήταν τόσο μεγάλη που όλος ο κόσμος όφειλε να έχει γίνει δεκτός σε αυτήν». Υπογράμμισε δε ότι «θα συνεχίσει να αγωνίζεται μαζί με τις άλλες μητέρες για την αλήθεια και τη δικαιοσύνη». Το δικαστήριο, ωστόσο, δεν δικαίωσε τους ενάγοντες ως προς τις υπόλοιπες κατηγορίες, ενώ σε ό,τι αφορά ενδεχόμενη αποζημίωσή τους, ο δικηγόρος τους εκτίμησε ότι θα εξαρτηθεί από τη στάση της ολλανδικής κυβέρνησης το προσεχές διάστημα.
Αθώα για τους υπόλοιπους
Σε ό,τι αφορά τα χιλιάδες άλλα θύματα της σφαγής, το δικαστήριο απεφάνθη ότι η Ολλανδία δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για τις ενέργειες των κυανοκράνων της, οι οποίες προηγήθηκαν της πτώσης του μουσουλμανικού θύλακα, επειδή αρνήθηκαν να τα προστατεύσουν στη βάση τους. Ειδικότερα γι’ αυτό το ζήτημα, η κυρία Ελβιν ανέφερε ότι πολλοί άνδρες και αγόρια «δεν προσπάθησαν να γλιτώσουν κατευθυνόμενοι προς το Ποτοτσάρι, αλλά αντίθετα επιχείρησαν να σωθούν τρέχοντας προς τα γειτονικά δάση και, ως εκ τούτου, αποτέλεσαν εύκολη λεία για τους Σέρβους. Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο το δικαστήριο θεωρεί ότι η DUTCHBAT (ολλανδική δύναμη κυανοκράνων) δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για το τραγικό τέλος τους», κατέληξε η δικαστής.
Στην πρώτη αντίδρασή του για την απόφαση, το ολλανδικό υπουργείο Αμυνας ανακοίνωσε πάντως ότι «το κράτος λυπάται γι’ αυτό που συνέβη εκείνη την εποχή στον τοπικό πληθυσμό» και επισημαίνει ότι ακόμη δεν έχει καταλήξει στο αν θα εφεσιβάλει τη χθεσινή απόφαση.
Υπό προστασία
Υπενθυμίζεται ότι ο βοσνιακός μουσουλμανικός θύλακας τελούσε υπό την προστασία του ΟΗΕ όταν κατελήφθη από τις σερβικές δυνάμεις τον Ιούλιο 1995. Τότε οι άνδρες του Ράντκο Μλάντιτς σφαγίασαν 8.000 Βόσνιους μουσουλμάνους, άνδρες και αγόρια, ενώ οι λίγες δεκάδες Ολλανδοί κυανόκρανοι που είχαν καταφύγει σε στρατιωτική βάση μαζί με 5.000 Βόσνιους Μουσουλμάνους κατοίκους των γειτονικών χωριών, κυρίως γυναίκες, δεν αντιστάθηκαν στην προέλαση των σερβικών δυνάμεων.
