Της Μαργαρίτας Βεργολιά

Δορυφορική όψη των συντριμμιών του Μπόινγκ που καταρρίφθηκε στην Ουκρανία. Αρκετοί θεωρούν ότι η κρίση που προκάλεσε η κατάρριψή του στις σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση, είναι η μεγαλύτερη από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου
REUTERS/DigitalGlobe/Handout via Reuters

Η ντιζελοκίνητη μηχανή αγκομαχούσε καθώς οδηγούσε χθες τον συρμό στο Χάρκοβο, λίγο μετά το μεσημέρι, σέρνοντας πίσω της ένα κόκκινο επιβατικό βαγόνι κι άλλα πέντε βαγόνια-ψυγεία, γεμάτα με 282 σορούς και ανθρώπινα μέλη άλλων 16 επιβαινόντων στη μοιραία πτήση MH17 της Malaysia Airlines.

Ουκρανοί εργάτες χρειάστηκε να καθαρίζουν κατά διαστήματα τις ράγες, οι οποίες είχαν καιρό να χρησιμοποιηθούν και είχαν πλέον καλυφθεί από λάσπες και χορτάρια. Προορισμός αυτού του 17ωρου, μακάβριου σιδηροδρομικού ταξιδιού, που ξεκίνησε από το σημείο της συντριβής του Μπόινγκ, ήταν οι επίσης εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις του εργοστασίου Malyshev, στα ανατολικά της Ουκρανίας. Εκεί όπου επί εποχής ΕΣΣΔ κατασκευάζονταν τανκς Τ-34 και άλλος στρατιωτικός εξοπλισμός για τον Κόκκινο Στρατό.

Στο εσωτερικό του κτιρίου ανέμενε κλιμάκιο εμπειρογνωμόνων, ιατροδικαστών και απεσταλμένων των χωρών καταγωγής των περισσότερων θυμάτων. «Πιστεύω ότι όλες οι σοροί είναι δυνατόν να αναγνωριστούν», διαπίστωσε ο επικεφαλής των Ολλανδών, Πέτερ βαν Βλίετ, αν και όπως προϊδέασε χθες ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε -η χώρα του οποίου θρηνεί τους περισσότερους νεκρούς-, η διαδικασία αυτή μπορεί να ολοκληρωθεί μετά από εβδομάδες ή και μήνες…

Μακάβρια διαδικασία

Σε κάθε περίπτωση, οι σοροί και τα ανθρώπινα μέλη τοποθετήθηκαν σε φέρετρα κι αυτά με τη σειρά τους μεταφέρθηκαν σε μεταγωγικά αεροσκάφη για το επόμενο στάδιο αυτής της φρικαλέας διαδικασίας: τη σημερινή μεταφορά τους στην Ολλανδία, όπου θα διεξαχθεί το ένα κρίσιμο σκέλος των ερευνών για την ασύλληπτη τραγωδία: τη δεύτερη «σκοτεινή» που μέσα σε μόλις τέσσερις μήνες πλήττει μυστηριωδώς τη Malaysia Airlines, η οποία παρ’ όλα αυτά επέλεξε να στείλει μία χθεσινή πτήση της μεταξύ Λονδίνου-Κουάλα Λουμπούρ πάνω από τη Συρία!

Το δεύτερο σκέλος της έρευνας που αφορά τα δύο μαύρα κουτιά του μοιραίου αεροσκάφους -το οποίο κατερρίφθη πάνω από το Τορέζ της ανατολικής Ουκρανίας την περασμένη Πέμπτη- πήρε κι αυτό από χθες την άγουσα, με την παράδοσή τους από τον ηγέτη των ρωσόφωνων αυτονομιστών του Ντονέτσκ, Αλεξάντερ Μποροντάι, στον στρατηγό Μοχάμεντ Σάκρι του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας της Μαλαισίας.

«Αν και ελαφρώς κατεστραμμένα, είναι σε καλή κατάσταση», απεφάνθη ο Μαλαισιανός αξιωματούχος. Επικαλούμενος ολλανδικό αίτημα ωστόσο, ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, έσπευσε να προκαταλάβει την κατάσταση, ανακοινώνοντας ότι τα μαύρα κουτιά θα μεταφερθούν για ανάλυση στην Πτέρυγα Ερευνών Αεροπορικών Δυστυχημάτων (ΑΑΙΒ) στο Φάνμπορο, στη νότια Αγγλία…

Κατά τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες πάντως -που αναμενόταν να δώσουν αργά χθες στοιχεία για την κατάρριψη του Boeing- οι απαντήσεις υπάρχουν ήδη. Τις είχε λίγο-πολύ προαναγγείλει μέσω του CNN ο Βιτάλι Νάιντα, διευθυντής της υπηρεσίας ασφάλειας πληροφοριών της Ουκρανίας.

Ο πύραυλος που χτύπησε το Boeing δεν εκτοξεύτηκε απλώς από τα ελεγχόμενα από τους ρωσόφωνους αυτονομιστές εδάφη, υποστήριξε, αλλά αυτός που πάτησε το κουμπί «ήταν μετά βεβαιότητας Ρώσος», «καλά εκπαιδευμένος κι εξοπλισμένος αξιωματικός», που «λίγα λεπτά πριν από την εκτόξευση» ενημερώθηκε για την πτήση του αεροσκάφους και «πάτησε εσκεμμένα το κουμπί», εν γνώσει του ότι ήταν «μεγάλο πολιτικό αεροπλάνο»!

Ο Ουκρανός αξιωματούχος ανέφερε μάλιστα ότι υπάρχει υποκλαπείσα σχετική συνομιλία. Δεν μπήκε όμως στον κόπο να αναφερθεί στο προφανές: ποια θα μπορούσε να είναι τα κίνητρα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους αυτονομιστές ή τη Μόσχα σε μια τέτοια «αυτοκτονική» πράξη. Αφήνοντας κατά μέρος αυτές τις… λεπτομέρειες, τον ψυχρό επικοινωνιακό πόλεμο ανέλαβε να κορυφώσει η -επισκεπτόμενη τακτικά εσχάτως το Κίεβο- Αμερικανίδα πρώην ΥΠΕΞ, Μάντλιν Ολμπράιτ. Οι ΗΠΑ, διεμήνυσε κι αυτή μέσω CNN, θα πρέπει να παρουσιάσουν άμεσα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ τα στοιχεία.

Για προφανείς λόγους, βέβαια, επέλεξε να μην αναφερθεί στο παράδειγμα του Ιράκ και το υποτιθέμενο πυρηνικό οπλοστάσιο του Σαντάμ Χουσεΐν, αλλά στη γενοκτονία στη Σρεμπρένιτσα, το 1995, εποχή που η ίδια διατελούσε πρέσβειρα των ΗΠΑ στον ΟΗΕ. Η επιλογή ουδόλως δείχνει τυχαία. Κύριος αποδέκτης της είναι -εκτός από τον προφανή- και η Ολλανδία, νυν επικεφαλής των ερευνών και προσφάτως καταδικασθείσα ως συνυπεύθυνη και άρα αστικά υπόχρεη στην καταβολή αποζημιώσεων για τη χειρότερη θηριωδία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που εκτυλίχθηκε επί ευρωπαϊκού (βοσνιακού) εδάφους…

Από τη στάση εφεξής της ολλανδικής κυβέρνησης άφησαν, εν τω μεταξύ, οι Ευρωπαίοι ΥΠΕΞ να «αιωρείται» η απειλή επιβολής νέων κυρώσεων της Ε.Ε. απευθείας στη ρωσική οικονομία. Προς το παρόν, αναμένεται σήμερα η ανακοίνωση νέων προσθηκών στη «μαύρη λίστα» των στοχευμένων κυρώσεων κατά προσώπων και φορέων της Ρωσίας.

Σύμφωνα πάντως με διπλωματικές πηγές, στη χθεσινή συνεδρίαση των -πολιτικά διχασμένων- ΥΠΕΞ των «28» στις Βρυξέλλες, εξετάστηκαν οι προοπτικές επιβολής περιορισμών στη ροή κεφαλαίων στη Ρωσία, στην πρόσβαση της Μόσχας στις ευρωπαϊκές χρηματοπιστωτικές αγορές, καθώς και κυρώσεων στους τομείς της ενέργειας και της άμυνας, πλην όμως για μελλοντικά συμβόλαια (αφήνοντας έτσι ανοιχτό τον δρόμο στην παράδοση των δύο πολεμικών πλοίων από τη Γαλλία).

Αν συνεργαστεί η Μόσχα

Ολα αυτά εφόσον η Μόσχα δεν συνεργαστεί πλήρως στις έρευνες για την κατάρριψη του μαλαισιανού Μπόινγκ. «Καλούμαστε να χρησιμοποιήσουμε την επιρροή μας στους αυτονομιστές της νοτιοανατολικής Ουκρανίας. Εμείς φυσικά θα κάνουμε ό,τι μπορούμε, αλλά αυτό δεν φτάνει», ήταν η ανταπάντηση του Ρώσου προέδρου Πούτιν. Για πολλοστή φορά, δε, κάλεσε το Κίεβο «να σεβαστεί τους στοιχειώδεις κανόνες αξιοπρέπειας και για ένα σύντομο έστω χρονικό διάστημα να εφαρμόσει την εκεχειρία» στη ζώνη πέριξ του σημείου της συντριβής.

Ομως η ουκρανική κυβέρνηση δείχνει να έχει άλλες διαθέσεις. Χθες, εξαπέλυσε μεγάλη αντεπίθεση στο Λουγκάνσκ και στο Ντονέτσκ, με οβίδες να πέφτουν ακόμη εντός της περιμέτρου των ερευνών στο σημείο συντριβής του μαλαισιανού αεροσκάφους.

Μέσα σε κλίμα έντασης -με εθνικιστές και φιλορώσους βουλευτές να ανταλλάσσουν μπουνιές και κλοτσιές- η Βουλή στο Κίεβο ενέκρινε διάταγμα του προέδρου Πέτρο Ποροσένκο για νέα μερική επιστράτευση, την τρίτη από το περασμένο Μάρτιο.