Του Νικόλα Ζηργάνου

Σε συμφωνία εκεχειρίας 72 ωρών (με δυνατότητα επέκτασης), με άμεση εφαρμογή από σήμερα το πρωί στις οκτώ τοπική ώρα, κατέληξαν η κυβέρνηση του Ισραήλ και η Χαμάς, ύστερα από μεσολαβητική προσπάθεια της Αιγύπτου. Οι δύο πλευρές θα στείλουν αντιπροσωπεία στο Κάιρο για να αρχίσουν οι επίσημες διαπραγματεύσεις μεταξύ των Παλαιστινίων (Χαμάς, Ισλαμική Τζιχάντ, Φατάχ και Παλαιστινιακή Αρχή) και των Ισραηλινών.

Το υπουργικό συμβούλιο του Ισραήλ αποδέχτηκε χωρίς όρους την αιγυπτιακή πρόταση εκεχειρίας 72 ωρών, μία ημέρα μετά την απόφαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του να μη συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις του Καΐρου, να αποσύρει μονομερώς τον ισραηλινό στρατό από τη Γάζα και να δημιουργήσει «ζώνη ασφαλείας» κατά μήκος των συνόρων και εντός των παλαιστινιακών εδαφών, μήκους 65 χιλιομέτρων και πλάτους ενός έως τριών χιλιομέτρων με πρόσχημα τα τούνελ της Χαμάς.

Φτιάχνει «ζώνη ασφαλείας»

Η περιοχή έχει ήδη «αποστειρωθεί», έχουν καταστραφεί όλα τα σπίτια και έχουν τοποθετηθεί ηλεκτρονικές συσκευές και αισθητήρες που μεταδίδουν σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες στα ισραηλινά κέντρα διοίκησης. Ταυτόχρονα, η «ζώνη» επιτηρείται από μη επανδρωμένα κατασκοπευτικά αεροσκάφη.

«Η επιχείρηση στη Γάζα συνεχίζεται (… ), δεν θα τερματιστεί παρά μόνον όταν έχουν επανέλθει η ηρεμία και η ασφάλεια για τους πολίτες του Ισραήλ για μεγάλο χρονικό διάστημα», είπε ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, έπειτα από συνάντηση που είχε με τη στρατιωτική ηγεσία της χώρας και λίγες ώρες πριν πει το «ναι» στην εκεχειρία ανατρέποντας την απόφαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας.

Σε ρόλο δεξιού ψάλτη, ο υπουργός Εξωτερικών, Αβιγκντορ Λίμπερμαν, πρότεινε «να εξεταστεί το ενδεχόμενο μεταφοράς του ελέγχου της Γάζας στον ΟΗΕ». Επικαλέστηκε μάλιστα και το πετυχημένο (!) ανάλογο παράδειγμα της βρετανικής εντολής για την Παλαιστίνη αλλά και το Κόσοβο. Ο Λίμπερμαν λέει με άλλα λόγια αυτό που αποτελεί ανομολόγητο στόχο του Νετανιάχου, «να αποστρατιωτικοποιηθεί η Γάζα», καθώς ανάπτυξη κυανοκράνων (έστω και του Αραβικού Συνδέσμου) θα σήμαινε τέλος στα τούνελ και τις ρουκέτες. Οσο για το θέμα της ανοικοδόμησης και των ταμειακών ροών προς τη Γάζα, οι Ισραηλινοί πιέζουν να περάσουν όλα τα πρότζεκτ και όλα τα χρήματα μέσω της Παλαιστινιακής Αρχής και να γίνει αυστηρός έλεγχος για να διασφαλιστεί ότι δεν θα καταλήξουν στην ανοικοδόμηση των τούνελ και τον επανεξοπλισμό της Χαμάς.

Ωστόσο, είναι πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατον, να εκπληρωθούν όλες οι «ευχές» του Νετανιάχου και να μην πάρουν τίποτα οι Παλαιστίνιοι, πόσο μάλλον που τόσο η παγκόσμια κοινή γνώμη όσο και πολλοί σύμμαχοι του Ισραήλ αρχίζουν να του ασκούν έντονη κριτική και να συνειδητοποιούν ότι χωρίς πίεση, το Τελ Αβίβ δεν θα κάνει ποτέ καμία υποχώρηση.

Κομβικό σημείο στη διαπραγμάτευση για τους Παλαιστινίους θα είναι η άρση του αποκλεισμού και η ανοικοδόμηση, κόκκινη γραμμή για το Ισραήλ θα είναι η «ασφάλεια». Οι διαπραγματεύσεις του Καΐρου θα είναι δύσκολες, σκληρές και με πισωγυρίσματα. Ομως δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το να βρεθεί μια ευρύτερη λύση που θα διασφαλίζει την ειρήνη στην περιοχή και θα επιτρέπει στους Παλαιστινίους της Γάζας να ζήσουν ελεύθεροι και με αξιοπρέπεια.

Στις διαπραγματεύσεις θα παίξει κομβικό ρόλο η Αίγυπτος, που αναβαθμίζεται και αποκτά και πάλι κύρος ως μεσολαβητής και προνομιακός συνομιλητής των δύο πλευρών που δεν θα συζητήσουν πρόσωπο με πρόσωπο, αλλά μόνο μέσω των Αιγυπτίων. Ουσιαστικός ισχυρός άντρας της αιγυπτιακής ομάδας θα είναι ο αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών της χώρας και ανάλογο ρόλο θα έχει και ο ισραηλινός ομόλογός του. Το Κάιρο αναμένεται να αναλάβει και δεσμεύσεις για την εγγύηση της όποιας συμφωνίας επιτευχθεί, με τις αιγυπτιακές υπηρεσίες να ελέγχουν τη ροή ανθρώπων και αγαθών από και προς τη Ράφα, ενώ ρόλο στα θέματα ασφαλείας και συνόρων θα έχει και η Παλαιστινιακή Αρχή που μάλλον θα επιστρέψει ως θεσμική παρουσία στη Γάζα.

Διεθνής κατακραυγή

Η απόφαση του Ισραήλ να συμφωνήσει στην εκεχειρία και να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις ήρθε και μετά τη διεθνή κατακραυγή που ξεσήκωσε η δυσανάλογη και φονική επίθεσή του κατά των Παλαιστίνιων αμάχων, που πλήρωσαν πολύ βαρύ φόρο αίματος. Πίεση ασκήθηκε στο Τελ Αβίβ για πρώτη φορά τόσο σοβαρή και από τον ΟΗΕ, με αποκορύφωμα την αντίδραση του διεθνούς οργανισμού -που έκανε λόγο για εγκλήματα κατά αμάχων- μετά τις επανειλημμένες και στοχευμένες επιθέσεις κατά σχολείων του ΟΗΕ στη Γάζα που στέγαζαν χιλιάδες αμάχους. Ενδεικτικό της αλλαγής στάσης που έφερε η ισραηλινή επίθεση ακόμη και από παραδοσιακούς συμμάχους του Ισραήλ, ήταν η χθεσινή απόφαση του Λονδίνου να επανεξετάσει τις συμβάσεις εξαγωγής όπλων προς το Ισραήλ ύψους 9,7 δισ. ευρώ. Στο ίδιο κλίμα και η Ισπανία που προχώρησε ακόμη πιο πολύ και ανακοίνωσε την προσωρινή παύση των εξαγωγών πολεμικού υλικού προς το Ισραήλ, όσο διαρκεί η σύγκρουση στη Γάζα. Ηταν ακόμη μια σαφής προειδοποίηση ότι το Ισραήλ έπρεπε να αλλάξει στάση και να κάνει ειρήνη, αλλιώς θα υπάρξουν συνέπειες.