Του Θεόδωρου Ανδρεάδη-Συγγελλάκη

Αρχισε να λειτουργεί ως απειλή, με ξαφνικές αναφορές που ανησυχούν και βάζουν σε υποψία ακόμη και τον πιο ξένοιαστο και «απολιτίκ» Ιταλό. «Η τρόικα αποτελεί άρνηση της πολιτικής, η χώρα μας δεν την έχει ανάγκη» δήλωσε χαρακτηριστικά σε χθεσινή του συνέντευξη προς την εφημερίδα «Λα Ρεπούμπλικα» ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι.

Ο Ιταλός κεντροαριστερός πρωθυπουργός υποσχέθηκε ότι δεν πρόκειται να επιβάλει έκτακτα μέτρα το φθινόπωρο, πως θα κάνει ό,τι μπορεί για να προχωρήσει σε περικοπές ύψους δεκαέξι δισεκατομμυρίων ευρώ στο Δημόσιο και ότι η χώρα του δεν πρόκειται να υπερβεί φέτος το ποσοστό του 3% στη σχέση του δημόσιου ελλείμματος με το ΑΕΠ της.

Λίγες ώρες νωρίτερα όμως ο ιδρυτής της εφημερίδας «Λα Ρεπούμπλικα», Εουτζένιο Σκάλφαρι, σε αναλυτικό σχόλιό του υπογράμμισε ότι «είναι ανάγκη να τεθεί ίσως η Ιταλία υπό τον έλεγχο της τρόικας». Ο Ιταλός δημοσιογράφος εξήγησε μάλιστα ότι «ο Ρέντσι απέτυχε να δώσει νέα πνοή στην οικονομία και στην κατανάλωση». Εξέφρασε την άποψη επίσης ότι η τρόικα «έχει ξεπεράσει πλέον την απαράδεκτη περιοριστική τάση την οποία διαπιστώσαμε στην περίπτωση της Ελλάδας» και για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού στοχεύει, μεταξύ των άλλων, στην αύξηση του ΑΕΠ και της ρευστότητας από μέρους των τραπεζών.

Οι Ιταλοί, αποπροσανατολισμένοι, κινδυνεύουν να μην μπορέσουν να καταλάβουν τι ακριβώς συμβαίνει.

Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, τον Νοέμβριο του 2011 (λίγο πριν παραιτηθεί από πρωθυπουργός), αρνήθηκε τη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και πιθανή δραστηριοποίηση της τρόικας. Ο ίδιος ο διάδοχός του Μάριο Μόντι αναφέρθηκε κατ’ επανάληψη στη «μεγάλη ταπείνωση» την οποία συνεπάγεται η διεθνής οικονομική κηδεμονία.

Η ανάκαμψη… αργεί

Τώρα, πέντε μήνες μετά την αντικατάσταση του Ενρίκο Λέτα από τον Ματέο Ρέντσι, όταν όλοι θεωρούσαν πως η ανάκαμψη ήταν πλέον σχεδόν ορατή, γίνεται και πάλι αναφορά στην ανάγκη προσφυγής σε εξωτερικό ρυθμιστικό παράγοντα, σε έξωθεν διαχείριση, για να μπορέσει να ξεπεραστεί η κρίση.

Το θέμα δεν το έθεσε μόνο ο Εουτζένιο Σκάλφαρι. Ο ίδιος ο Ρέντσι πριν από δύο εβδομάδες, χωρίς να έχει γίνει καμία σχετική δήλωση ή υπαινιγμός, υπογράμμισε και πάλι ότι η χώρα του δεν χρειάζεται την τρόικα.

Η κατάσταση προφανώς είναι πιο κρίσιμη από ό,τι κάποιος θα μπορούσε να φανταστεί. Από ό,τι γνωρίζουμε το ΑΕΠ της χώρας φέτος θα αυξηθεί μόλις κατά 0,3% και όχι κατά 0,8%, όπως υπολόγιζαν οι προβλέψεις στην αρχή του χρόνου.

Παράλληλα εδώ και αρκετές ημέρες πολλοί σχολιαστές επιμένουν ότι η κυβέρνηση της Ρώμης τον Σεπτέμβριο μπορεί να αναγκαστεί να επιβάλει έκτακτα οικονομικά μέτρα ύψους μέχρι και είκοσι δισεκατομμυρίων ευρώ.

Το τρίτο στοιχείο αφορά τις «προβληματικές σχέσεις» του ειδικού «επίτροπου» Κάρλο Κοταρέλι, που διορίστηκε από την κυβέρνηση με στόχο να περικόψει τις δαπάνες του Δημοσίου, με τον ίδιο τον τριανταεννιάχρονο Ιταλό πρωθυπουργό. Ο Κοταρέλι κατήγγειλε ότι η κυβέρνηση από την μία περικόπτει δαπάνες -μόνο θεωρητικά- και από την άλλη προχωρά σε παροχές. Κάτι που δεν θα επιτρέψει τη μείωση των φόρων μέσα σε ένα ρεαλιστικό χρονικό διάστημα.

Πολιτική αυτοκτονία

Ως εδώ, τα ευρέως γνωστά στοιχεία. Είναι δυνατόν όμως το σκηνικό αυτό να δικαιολογεί δημόσια συζήτηση περί της πιθανότητας προσφυγής σε κηδεμονία της τρόικας;

Είναι σαφές ότι μια τέτοια κίνηση θα σήμαινε πολιτική αυτοκτονία για τον Ρέντσι αλλά και για την Κεντροδεξιά του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, η οποία συνεργάζεται με την κυβέρνηση τόσο για τη μεταρρύθμιση της Γερουσίας όσο και για την αλλαγή του εκλογικού νόμου. Το παραδέχεται και ο ιδρυτής της «Λα Ρεπούμπλικα» στην ανάλυσή του.

Και είναι μάλλον τουλάχιστον αφελές να πιστεύει κάποιος ότι υπάρχει μια «κακή και αυστηρή τρόικα» του παρελθόντος και μια «καλή και γενναιόδωρη» του άμεσου μέλλοντος.

Παρακολουθούμε το θέμα από κοντά, αναμένοντας τις εξελίξεις. Κάτι μας λέει όμως ότι ο Ρέντσι, σε περίπτωση που βρεθεί με την πλάτη κολλημένη στον τοίχο, θα επιδιώξει την προσφυγή σε πρόωρες εκλογές. Ακόμη και αν δεν έχει ολοκληρωθεί το εξάμηνο της ιταλικής εκ περιτροπής προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.