Της Ελλης Πάνου

Περιμετρικά ανατολικά της Μοσούλης, στα βόρεια του Ιράκ, βρίσκονται οι Mπαρτέλα, Καρακός και Καραμλές, τρεις χριστιανικές πόλεις που είναι τα τελευταία «τρόπαια» των εξτρεμιστών του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους (IS), οι οποίοι φαίνεται ότι προελαύνουν αρκετά εύκολα και στο Ιράκ και στη Συρία, σφαγιάζοντας και τρέποντας σε φυγή χιλιάδες αμάχους.

Πριν από δύο ημέρες, οι ένοπλοι αφού ανάγκασαν σε υποχώρηση τους Κούρδους μαχητές πεσμεργκά, εγκαταστάθηκαν στο Καρακός, τη μεγαλύτερη χριστιανική πόλη της χώρας, η οποία, μέσα στη νύχτα, όπως είπε ο Χαλδαίος αρχιεπίσκοπος Κιρκούκ και Σουλεϊμανίγια, Ζόζεφ Τόμας, «άδειασε» από τον ντόπιο πληθυσμό. Το Καρακός -το οποίο βρίσκεται μεταξύ της Μοσούλης, που έχει γίνει ορμητήριο των σουνιτών εξτρεμιστών, και του Αρμπίλ, της περιφερειακής πρωτεύουσας των Κούρδων- έχει περίπου 50.000 κατοίκους.

Χωρίς αντίσταση

«Είναι καταστροφή, μια κρίση πέρα από κάθε φαντασία», είπε ο αρχιεπίσκοπος. «Ζητάμε από τον ΟΗΕ άμεσα να παρέμβει. Δεκάδες χιλιάδες τρομοκρατημένοι άνθρωποι έχουν τραπεί σε φυγή, τώρα που μιλάμε. Δεν μπορώ να περιγράψω τις εικόνες». Μέσα στη νύχτα χιλιάδες έφυγαν και από το Ταλ Κάιφ, βόρεια της Μοσούλης. Οι εξτρεμιστές δεν συνάντησαν καμία αντίσταση και μπήκαν άνετα στην πόλη λίγο μετά τα μεσάνυχτα, σύμφωνα με κατοίκους που πρόλαβαν να φτάσουν μέχρι το Αρμπίλ. «Ακουσα πυροβολισμούς την Τετάρτη το βράδυ», είπε ο Μπούτρος Σαργκόν, «κι όταν κοίταξα από το παράθυρο είδα ένα στρατιωτικό κομβόι του Ισλαμικού Κράτους. Φώναζαν «Ο Θεός είναι μεγάλος».

Κι άλλες χριστιανικές πόλεις στην περιοχή, κοντά στη Μοσούλη, όπως οι Τελ Ασκόφ και Καραμλές, έχουν εγκαταλειφθεί από την πλειονότητα των κατοίκων, με τους εξτρεμιστές να έχουν δώσει τρεις επιλογές στους εναπομείναντες: ή να φύγουν και αυτοί ή να αλλαξοπιστήσουν ή να εκτελεστούν. Από το Καρακός έφυγε έντρομη με την οικογένειά της η 53χρονη Μίριαμ Ντάχερ και σύμφωνα με τη μαρτυρία της, οι εκκλησίες της πόλης της έχουν γίνει στάχτη και τα θρησκευτικά σύμβολα έχουν καταστραφεί. «Μείναμε όσο περισσότερο μπορούσαμε», είπε, «αλλά τίποτα δεν μπορούσε να μας σώσει. Αυτό είναι το τέλος της κοινότητάς μας».

Φωτογραφίες του πρακτορείου Reuters δείχνουν μαχητές του IS να ελέγχουν ήδη οδόφραγμα στα σύνορα με τις κουρδικές περιοχές, περίπου μισή ώρα δρόμο από το Αρμπίλ, μια πόλη 1,5 εκατομμυρίου κατοίκων και έδρα της περιφερειακής κυβέρνησης και πολλών επιχειρήσεων. Ενώ η εξτρεμιστική οργάνωση σε μήνυμά της μέσω twitter υποστηρίζει ότι έχει καταλάβει 15 πόλεις, μια στρατιωτική βάση και το στρατηγικής σημασίας φράγμα στη Μοσούλη, που μπορεί να τους επιτρέψει να ελέγξουν την ύδρευση και τον ηλεκτρισμό σε πολλές πόλεις.

Η πληροφορία αυτή αμφισβητείται από τους Κούρδους, ωστόσο γεγονός είναι ότι οι ένοπλοι του IS έχουν εξαναγκάσει από το προηγούμενο Σαββατοκύριακο σε υποχώρηση τους μαχητές πεσμεργκά, προκαλώντας ταυτόχρονα μαζική έξοδο περίπου 200.000 μελών της θρησκευτικής μειονότητας των Γεζίδων, που ζουν αιώνες τώρα στην περιοχή, προς τα γύρω βουνά, τις κουρδικές περιοχές και τον Νότο της Τουρκίας, για να γλιτώσουν τη ζωή τους. Μερικοί από τους πρόσφυγες που βρίσκονται παγιδευμένοι χωρίς τα βασικά για να επιβιώσουν, στις ορεινές περιοχές, διασώθηκαν το τελευταίο 24ωρο, ανακοίνωσε ο ΟΗΕ, κάνοντας ταυτόχρονα λόγο για «τραγωδία τεραστίων διαστάσεων». Πολλοί από τους εκτοπισμένους έχουν άμεση ανάγκη νερό, τρόφιμα, φάρμακα, είπε ο εκπρόσωπος του Οργανισμού, αναφέροντας ότι ειδικά τα παιδιά υποφέρουν από αφυδάτωση και τουλάχιστον 40 εξ αυτών έχουν ήδη χάσει τη ζωή τους.

Εγκλωβισμένοι σε παράλληλες συγκρούσεις

Χριστιανοί, Τουρκμένοι, Γεζίδες κι άλλες μειονότητες, πολλές από τις οποίες ζουν στην επαρχία Νινευί, περίπου 400 χλμ. βορειοδυτικά της Βαγδάτης, βρίσκονται παγιδευμένοι, μετά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003, ανάμεσα σε δύο παράλληλες συγκρούσεις: μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης και ισλαμιστών και της κεντρικής κυβέρνησης και των Κούρδων. Από τον Ιούνιο -όταν 60.000 Ιρακινοί στρατιώτες υποχώρησαν ατάκτως από την ευρύτερη περιοχή, μέσα σε λίγες ώρες- καταδιώκονται και από το Ισλαμικό Κράτος και έχουν βρεθεί στην πρώτη γραμμή των συγκρούσεων.

Από τότε οι μεν τζιχαντιστές προελαύνουν, ο δε ιρακινός στρατός έχει περιοριστεί στην υπεράσπιση της Βαγδάτης και του σιιτικού Νότου, αφήνοντας τα μέτωπα του Βορρά να τα αναλάβουν οι Κούρδοι, οι οποίοι χωρίς τα βαριά όπλα που διαθέτει πλέον το Ισλαμικό Κράτος έχουν υποχρεωθεί να περιοριστούν στα όρια των δικών τους εδαφών, που εκτός από την ισλαμιστική απειλή, κατακλύζονται και από τους πρόσφυγες. Μόνο τον Ιούνιο, λένε, 500.000 άνθρωποι πιστεύεται ότι κατέφυγαν στο Αρμπίλ.

«Ποιος θα σταματήσει το Ισλαμικό Κράτος;», αναρωτιέται ο αρθρογράφος της τουρκικής Hurriyet, Μουράτ Γετκίν, υποστηρίζοντας ότι η Δύση πρέπει επιτέλους να δει και αυτή την ανθρωπιστική τραγωδία και την καταδίωξη των πληθυσμών και να αντιμετωπίσει και την τρομοκρατία των εξτρεμιστών του IS.

Ο Αμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, αναφέρουν οι New York Times, εξετάζει ήδη διάφορες εναλλακτικές, από τη ρίψη βοήθειας στους περίπου 40.000 παγιδευμένους στα βουνά, μέχρι αεροπορικούς βομβαρδισμούς θέσεων των ενόπλων, ωστόσο όπως τόνισε εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, δεν υπάρχουν αμερικανικές στρατιωτικές λύσεις στο ιρακινό πρόβλημα και επομένως οποιαδήποτε ανάληψη στρατιωτικής δράσης από τις ΗΠΑ στο Ιράκ «θα είναι πολύ περιορισμένη» και θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με δέσμευση για πολιτικές μεταρρυθμίσεις από τη Βαγδάτη.

Με το Συμβούλιο Ασφαλείας να συνεδριάζει εκτάκτως για το θέμα έπειτα από αίτημα της «ανήσυχης» για τις εξελίξεις Γαλλίας, η Ιρακινή Εθνική Συμμαχία -το μπλοκ που αποτελείται από τα μεγαλύτερα σιιτικά κόμματα- ανακοίνωσε ότι βρίσκεται κοντά στον διορισμό μιας «εθνικά αποδεκτής» προσωπικότητας για το αξίωμα του πρωθυπουργού, αφήνοντας έτσι να εννοηθεί ότι ο απερχόμενος ηγέτης της χώρας, Νούρι αλ Μάλικι, δεν θα καταφέρει να εξασφαλίσει τρίτη θητεία.

Το πολιτικό αδιέξοδο για τον σχηματισμό κυβέρνησης μετά τις αμφίρροπες εκλογές του Απριλίου έχει υπονομεύσει τις προσπάθειες να εξαλειφθεί η απειλή των ισλαμιστών, η πιο σοβαρή που αντιμετωπίζει το Ιράκ για την ασφάλεια και την ακεραιότητά του μετά την πτώση του Σαντάμ Χουσέιν, το 2003.