Του Γιώργου Σταματόπουλου
Η παγωνιά των Μαύρων Δασών, μέσα από τα οποία η μάνα του τον κουβάλησε, όντας στην κοιλιά της, στις πολιτείες, ήταν μέσα στον Μπέρτολτ Μπρεχτ ώς τον θάνατό του. Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ από τα Μαύρα Δάση ξεράστηκε στις πολιτείες της ασφάλτου, στην ανωνυμία της πολυκοσμίας, αλλ’ ουδέποτε ξέχασε την κοιλιά της, τη ζεστασιά, τις ρίζες.
Περαστικοί, ναι, αλλά γενναίοι· έτσι οφείλουμε να ’μαστε, χαρούμενοι, μέσα σε ποταμούς και λίμνες, σε λειμώνες ιδρώτα και ανεμελιάς, μαζί με ζωύφια και χρώματα και άρωμα γης, εκείνο το άρωμα που αναδύεται όταν το αλέτρι την οργώνει, τέλη φθινοπώρου. Ανάμεσα σε γκρεμούς και αχυρώνες, με ματωμένα γόνατα και αγκώνες, με πρηξίματα στα χείλη από τη στιφότητα των άγουρων καρπών, ενθουσιασμένοι από τον ήχο της καμπάνας που καλούσε σε εσπερινό (που αργότερα, βέβαια, τη σνομπάραμε…), με ζώα και ερπετά γύρω μας, με μαύρα μαντίλια να σκεπάζουν τις κεφαλές των γυναικών και ψάθινα -μαζί- καπέλα (και ιδρώτας στο άνω χείλος…). Κύριοι του μικρού κόσμου (εκάς οι Ταμερλάνοι και οι Μεγαλέξανδροι, οι Τζένγκις Χαν και λοιποί), μακριά από τα μυστήρια του ασυνείδητου και της ψυχής· πάντα μοσχοβολούσε το τραπέζι στα φτωχικά σπίτια και πάντα οι μανάδες είχαν να δώσουν μια φέτα ψωμί με ζάχαρη στα παιδιά που μαζεύονταν στις αυλές για να παίξουν.
Σιμώνουν λοιπόν οι μέρες εκείνες που μας οδηγούν, θέλουμε-δεν θέλουμε (εκτός αν είμαστε ντουβάρια), στην κοιλιά της μάνας μας, όπως και να ’χουμε καταντήσει: εγωιστές, μαλάκες, εξουσιομανείς, προδότες, ταπεινοί και λοιπά.
Η ωραιότης των ορέων και των δασών και των μικρών ποταμών όπου μάθαμε να κολυμπάμε επανακάμπτει. Να είναι τέλος Αυγούστου· να προλάβουμε και τον τρύγο. Κι ας είμαστε ελαφρόμυαλοι, ας είναι η πίκρα στα μάτια καρφωμένη, ας μην προλάβαμε τον θερισμό και το αλώνισμα. Ρίζες. Υπάρχουν. Ακόμη. Και ας τις ισοπέδωσαν οι πολιτείες και ο βόμβος τους, ας τις κρύβουν μερικοί εξ ημών διότι θέλουμε να εξαφανίσουμε από τη μνήμη τη φτώχεια και τον Εμφύλιο. Οι πολιτείες αλλάζουν, εμείς όχι. Μήπως, όμως, «Της μνήμης η αδυναμία χαρίζει δύναμη στον άνθρωπο»; Ας μην μπλέξουμε μ’ αυτό.
Ας πάμε στο χωριό και ας εγείρει ένσταση ο κ. Νικήτας Περσελής: «Για πόσο καιρό θα συμβαίνει αυτό; Σε λίγο δεν θα έχουμε τη βενζίνη μας για το χωριό». Ας το έχουμε μέσα μας (το χωριό) και ας μη βρίσκουμε βενζίνη. Θα το προβάλουμε στην οθόνη της παιδικής ηλικίας, στα Μαύρα Δάση, τότε που ήμασταν στην κοιλιά της μάνας μας αλλά η παγωνιά των Δασών μάς σκέπαζε, νανουρίζοντάς μας ή τρομοκρατώντας μας. Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ την είχε μέσα του αυτήν την παγωνιά ώς τον θάνατό του. Ναι, αλλά ήταν ποιητής. Μα, όλοι είμαστε ποιητές. Δεν το γνωρίζαμε; Καιρός να το (ανα)γνωρίσουμε.
