Της Ελλης Πάνου
Οι Αμερικανοί εναποθέτουν σ’ αυτόν τις ελπίδες τους. Τον εγκρίνουν και οι Κούρδοι. Οι Ιρανοί συμφωνούν. Το ΝΑΤΟ τον καλωσόρισε. Και τις ευλογίες της έδωσε και η Σαουδική Αραβία. Τέσσερις μήνες, λοιπόν, μετά τις εκλογές και με τους εξτρεμιστές να απειλούν πλέον την κυριαρχία του Ιράκ, με «συναινετικές» δηλώσεις εντός και εκτός της χώρας, ο σιίτης Χαϊντάρ αλ Αμπάντι φαίνεται ότι είναι αυτός που θα αναλάβει να λύσει τον γόρδιο δεσμό στη Βαγδάτη, σχηματίζοντας αντιπροσωπευτική κυβέρνηση, την οποία θα πρέπει στη συνέχεια να εγκρίνει η Βουλή.
Αρνείται να φύγει
Αυτός που εξακολουθεί να διαφωνεί είναι ο απερχόμενος πρωθυπουργός, επίσης σιίτης, Νούρι αλ Μάλικι, που αρνείται ακόμα να παραδώσει τον θώκο του, μετά από 8 χρόνια αμφιλεγόμενης θητείας, ο οποίος ωστόσο δεν φαίνεται πλέον να έχει πολλές εναλλακτικές λύσεις. Τη χαριστική βολή στην πολιτική του καριέρα έδωσε η Τεχεράνη, όταν αποφάσισε να αποσύρει την υποστήριξή της στο πρόσωπό του. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου του Αμερικανικού Πενταγώνου, η ένοπλη σιιτική οργάνωση Ασάιμπ Αχλ αλ Χακ (AAH) ανακοίνωσε ότι εγκαταλείπει τον Μάλικι, εκφράζοντας την υποστήριξή της στην υποψηφιότητα Αμπάντι, στάση που λέγεται ότι θα κρατήσει και η καθοδηγούμενη από το Ιράν Οργάνωση Μπαντρ, που από παραστρατιωτική ομάδα έχει εξελιχθεί σε πολιτικό κόμμα.
Η στάση αυτών των δύο ήταν σαφής ένδειξη ότι η Τεχεράνη, ευθυγραμμιζόμενη κατά κάποιο τρόπο με τους Αμερικανούς, τραβάει το χαλί κάτω από τα πόδια του Μάλικι, μεθοδεύοντας την έξοδό του από την πολιτική σκηνή του Ιράκ, προσφέροντας ταυτόχρονα, σύμφωνα με πληροφορίες, και σε αυτόν και στην οικογένειά του «προστασία», δηλαδή άσυλο. «Ο Αμπάντι δεν θα μπορούσε να σταθεί χωρίς τη συνεργασία του Ιράν», λέει ο αναλυτής Χουσέιν Ρασάμ. «Είναι το αποτέλεσμα μιας σειράς διαπραγματεύσεων και διαβουλεύσεων που διήρκεσαν μέρες, και όχι μια νύχτα». Με την επιλογή του Αμπάντι -υποστηρίζει ο Ρασάμ- η Τεχεράνη πέτυχε δύο πράγματα: και να αποφύγει το πολιτικό χάος στη Βαγδάτη και να έχει έναν πρωθυπουργό με τον οποίο να μπορεί να συνεργάζεται.
«Αυτός ο πραγματιστικός συμβιβασμός», τονίζει και ο Ιρανός πολιτικός αναλυτής Αλί Αλιζαντέχ, «δείχνει ότι προτεραιότητα του Ιράν είναι να ανακοπεί η πορεία των εξτρεμιστών του Ισλαμικού Κράτους, αντί να χάνεται πολύτιμος χρόνος με παζάρια για το ποιος θα έχει μεγαλύτερη επιρροή στη νέα κυβέρνηση του Ιράκ».
Εγκριση από τη Βουλή
Εφόσον η πολιτική κρίση εκτονωθεί και η νέα κυβέρνηση είναι σωστά αντιπροσωπευτική και εγκριθεί από τη Βουλή, λένε οι πανευτυχείς πλέον Αμερικανοί, τότε θα σκεφτούν την αποστολή πρόσθετης οικονομικής, στρατιωτικής και πολιτικής βοήθειας στη Βαγδάτη.
Οι πτήσεις μαχητικών και μη επανδρωμένων για βομβαρδισμούς και αναγνωριστικές αποστολές από Αμερικανούς και Ιρακινούς εναντίον θέσεων των ενόπλων του Ισλαμικού Κράτους είναι κατά μέσο όρο 90 την ημέρα, κυρίως στο βόρειο Ιράκ. Από τις 8 Αυγούστου, τα αεροσκάφη στοχεύουν πυροβολικό, κινητές μονάδες, κομβόι οχημάτων και τεθωρακισμένων των εξτρεμιστών, μήπως και ανακοπεί η προέλασή τους στα κουρδικά εδάφη, όπου εκτός των άλλων έχει καταφύγει πλήθος προσφύγων, κυρίως από την καταδιωκόμενη μειονότητα των Γεζίντι.
Χιλιάδες άλλοι, παγιδευμένοι εδώ και 10 ημέρες στην άγονη οροσειρά Σιντζάρ κοντά στα σύνορα με τη Συρία, χωρίς νερό και τρόφιμα, παίζουν τη ζωή τους κορόνα-γράμματα, ώρα με την ώρα. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, τις τρεις τελευταίες ημέρες, 31.000 εξ αυτών διέσχισαν τις βόρειες πλαγιές του βουνού και, αφού πέρασαν στη Συρία, έφθασαν στην ασφαλή ζώνη του ιρακινού Κουρδιστάν, άλλοτε περπατώντας συνεχώς επί ώρες κι άλλοτε με αυτοκίνητα των Κούρδων πεσμεργκά. Κι αυτοί είναι οι τυχεροί. Σε όλο το βουνό έχουν παγιδευτεί πρόσφυγες, αλλά όσοι βρίσκονται στη νότια πλευρά του είναι οι πλέον εκτεθειμένοι στα πυρά των εξτρεμιστών, είπε ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ, Κίραν Ντουάγερ, ζητώντας αφενός να συνεχιστούν οι ρίψεις τροφίμων κι αφετέρου να δημιουργηθεί ένας «ανθρωπιστικός διάδρομος» για τη μεταφορά τους.
Σε 700.000 υπολογίζονται συνολικά οι εκτοπισμένοι Γεζίντι και είναι άγνωστο πόσοι από αυτούς έχουν επιζήσει της μαζικής εξόδου από τις περιοχές τους. Μέλος ανθρωπιστικής οργάνωσης που επέβαινε σε ιρανικό ελικόπτερο για την απομάκρυνση προσφύγων, έκανε λόγο στο BBC για «γενοκτονία», περιγράφοντας εικόνες με εκατοντάδες πτώματα διάσπαρτα στο βουνό. «Μπορείτε να φανταστείτε», είπε η Μίρζα Ντίνεϊ, «πώς είναι να έχεις απέναντί σου 5.000 απελπισμένους ανθρώπους και να μπορείς να πάρεις μαζί σου μόνο 10 έως 20; Ολοι προσπαθούσαν να μπουν στο ελικόπτερο».
Επιζώντες που έχουν φθάσει στο Ντοχούκ του Κουρδιστάν αφηγούνται παρόμοιες ιστορίες τρόμου. «Οταν ανεβήκαμε στο βουνό», λένε, «οι ισλαμιστές άρχισαν να μας πυροβολούν. Τα κορίτσια άρχισαν να πέφτουν στον γκρεμό για να μην τις πιάσουν ζωντανές… Περισσότεροι από 30 πέθαναν από την πείνα… Γυρίσαμε πίσω 100 χρόνια πάνω σε εκείνο το βουνό… Ηταν κάποιος τόσο απελπισμένος, που σκότωσε τις πέντε αδελφές του και μετά αυτοκτόνησε για να γλιτώσει από το μαρτύριο».
