Λύση στο οικονομικό πρόβλημα
Πολλά λέγονται και γράφονται, σχεδόν καθημερινά, για την Ελλάδα των μνημονίων, για την οικονομική δυσχερή κατάσταση που βιώνουν οι Ελληνες και για τη διέξοδο από τον ασφυκτικό αυτό κλοιό. Ενώ κάποιες λύσεις μπορεί μακροπρόθεσμα να αποφέρουν ορισμένα αποτελέσματα, έχω τη γνώμη ότι αν τηρηθούν –και πολύ περισσότερο αν τηρούνταν– μερικές βασικές διαχρονικές αρχές της Βίβλου, μπορεί να δοθούν ρεαλιστικές λύσεις.
Οι αρχές της βιβλικής παράδοσης είναι ελάχιστες αλλά ουσιαστικότατες. Σ’ αυτές στηρίχτηκαν κυρίως οι δυτικές κοινωνικές και οικονομίες από τον 16ο αι. και εντεύθεν, μετά τη μεταρρύθμιση και τον Διαφωτισμό και όπως κατέδειξε ο Μαξ Βέμπερ, είδαν εκπληκτικά αποτελέσματα, κυρίως η Ελβετία, η Γερμανία, η Αγγλία και οι ΗΠΑ. Ποιες είναι αυτές;
1 Η σκληρή προσωπική εργασία και η ανάπτυξη της ατομικής πρωτοβουλίας. Ο άνθρωπος κατά τη Βίβλο δημιουργήθηκε κατ’ εικόνα Θεού, με εντολή να άρχει και να κυριεύσει επί πάσης της γης, διατηρώντας οικολογική ισορροπία, «εργάζεσθαι και φυλάσσειν» (Γεν. 1:28, 2:15).
Εμφαση στην εργασία δίνει όλη η Βίβλος, αλλά και ο ίδιος ο Χριστός: «Ο Πατήρ μου έως άρτι εργάζεται και εγώ εργάζομαι» και ο απ. Παύλος «Ο μη εργαζόμενος μηδέ εσθιέτω».
Οι φυγόπονοι και οι εκμεταλλευτές άλλων δεν γίνονται ανεκτοί.
2 Η αρχή της οικονομίας –καμία σπατάλη. O Ιωσήφ στην Αίγυπτο έσωσε τη χώρα από λιμό αποταμιεύοντας αγαθά κατά την περίοδο των παχιών αγελάδων, για να τα χρησιμοποιήσει στην περίοδο των ισχνών αγελάδων. Ο Ιησούς ζήτησε από τους μαθητές του να μαζέψουν ό,τι περίσσεψε από τη διατροφή των πεντακισχιλίων (Ιωάν. 6:12). Ο Παροιμιαστής συμβουλεύει ν’ ακολουθήσουμε τη μέθοδο αποταμίευσης των μυρμηγκιών (Παροιμ. 6:6-11).
3 Η αρχή της αυτάρκειας-εγκράτειας. Η Βίβλος είναι κατά της απληστίας και της πλεονεξίας (Λουκ. 12:15). Ο απ. Παύλος παρήγγειλε: «έχοντες τροφές και ενδύματα ας αρκούμεθα εις αυτά» (Α΄Τιμ. 6:8). Ο Παροιμιαστής προειδοποιεί: «Οστις σπεύδει να πλουτίσει δε θα μείνει ατιμώρητος» (Παροιμ. 28:22). Ενα μεγάλο μέρος της κακοδαιμονίας των νεοελλήνων προέρχεται από τη βουλιμία της κτήσης υλικών αγαθών, έξω από τις δυνατότητές τους, καταφεύγοντας στον ασυλλόγιστο δανεισμό από τράπεζες, αγνοώντας τη σοφή προειδοποίηση: «Ο δανειζόμενος γίνεται δούλος του δανείζοντος» (Παροιμ. 22:7).
4 Η αρχή της ειλικρίνειας στις συναλλαγές: Οι αρχαίοι Ρωμαίοι είχαν διατυπώσει μια αρχή: Pacta sunt servanta (= τα συμφωνηθέντα δέον να τηρούνται). Αλλά στον μωσαϊκό νόμο (15ος αι. π.Χ.) υπάρχει η αρχή της ειλικρίνειας στις συναλλαγές, η αρχή της μη εξαπάτησης του πλησίον: «Μην κλέβετε, μη λέτε ψέματα, μην εξαπατάτε ο ένας τον άλλον… Μην εκμεταλλεύεστε τον άλλον. Το ημερομίσθιο του εργάτη μην το κατακρατάς ούτε μία μέρα» (Λευΐτ. 19:11-13).
5 Η αρχή της ενσωμάτωσης των αλλοδαπών στην κοινωνία. Η Βίβλος είναι βιβλίο διεθνιστικό και κατά του ρατσισμού, αφού σύμφωνα με τα λόγια του Χριστού «Πάντες σεις αδελφοί είσθε» και σύμφωνα με τον απ. Παύλο «δεν υπάρχει Ελλην, Ιουδαίος, βάρβαρος, Σκύθης, Πέρσης κ.λπ.» (Γαλάτες 3:28, Κολ. 3:4-11). Στην αρχαία ισραηλιτική κοινωνία οι αλλοδαποί θεωρούνταν ισότιμοι πολίτες με τους Ισραηλίτες και είχαν τα ίδια προνόμια με αυτούς: «Τον ξένο να μην τον εκμεταλλεύεσθε… να τον συμπεριφέρεστε όπως σ’ έναν συμπατριώτη σας, να τον αγαπάτε σαν τον εαυτό σας» (Λευΐτ. 19:33). Στην Ελβετία, όταν δόθηκε η ευκαιρία ενσωμάτωσης αλλοδαπών με ικανότητες, υπήρξαν θεαματικά αποτελέσματα. Αλλωστε ο Καλβίνος δίδαξε στους Ελβετούς την εργασία, την εγκράτεια και την ειλικρίνεια.
6 Η αρχή της ισονομίας πάντων. Μια αιτία της οικονομικής δυσπραγίας στη χώρα μας είναι η μεγάλη οικονομική ανισότητα, η ασυδοσία των κρατούντων, η σπατάλη δημοσίου χρήματος κ.λπ.
Στη Βίβλο υπάρχει η αρχή της ισονομίας πάντων, μικρών και μεγάλων, ντόπιων και ξένων, ισχυρών και αδύναμων, αρχόντων και αρχομένων: «Να μη μεροληπτείτε… Να ακούτε με την ίδια προσοχή και τους ασήμαντους και τους σπουδαίους» (Λευΐτ. 1:17, 19:15). Ολοι λογοδοτούσαν για τις πράξεις τους, και οι άρχοντες. Ουδείς στο απυρόβλητο.
7) Η αρχή της διαρκούς σεισάχθειας και άφεσης χρεών. Σύμφωνα με τους νόμους της Πεντατεύχου στον αρχαίο Ισραήλ υπήρχε θεσμός μιας διαρκούς σεισάχθειας (Λευΐτ. 25:4, 10, Δευτ. 15: 2,12). Αυτός που αγόραζε ένα ακίνητο ή πολλά ακίνητα, λόγω οικονομικής δυσπραγίας κάποιων συμπολιτών του, τα είχε για εκμετάλλευση μόνο για 50 χρόνια (7Χ7 = 49 χρόνια). Το 50ο έτος ήταν Ιωβηλαίο, έτος αφέσεως χρεών. Ολες οι ακίνητες περιουσίες επέστρεφαν στους αρχικούς ιδιοκτήτες. Ετσι δεν μπορούσε να δημιουργηθεί πλουτοκρατία. Επίσης, στον αρχαίο Ισραήλ, υπήρχε η αρχή της γενναιοδωρίας στους πτωχούς και αδύναμους (Δευτ. 15:7,11, Λευΐτ. 19:9), με στόχο να μην υπάρχει «ενδεής» (Λευΐτ. 15:4). Σ’ αυτούς προβλεπόταν άτοκος δανεισμός (Δευτ. 23: 20, 21).
Αρκούμαι σε επτά μόνο βιβλικές αρχές, ενώ υπάρχουν κι άλλες. Αυτές τηρούν σήμερα αυτούσιες ή παραλλαγμένες, από φυσικά πρόσωπα ή εταιρείες, στην Απω Ανατολή, με εκπληκτικά αποτελέσματα. Ισως, τα τραγικά αποτελέσματα στην Ελλάδα αποφεύγονταν, αν ακολουθούνταν από λαό και ηγέτες οι λίγες αυτές Βιβλικές αρχές. Καμιά κοινωνία, καμιά οικονομία, δεν μπορεί να επιβιώσει με σπατάλες και με διασπάθιση χρημάτων περισσότερων απ’ όσα κερδίζονται.
…………………………………………………………………………………………………
Δημήτρης Τσινικόπουλος, επ. δικηγόρος – συγγραφέας
