Του Θεόδωρου Ανδρεάδη-Συγγελλάκη
Το ότι η οικονομική κατάσταση της Ιταλίας παραμένει προβληματική επιβεβαιώθηκε και πάλι τις τελευταίες δύο εβδομάδες: αρνητική ανάπτυξη του ΑΕΠ κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους, με μείον 0,2%, συνολικό ποσοστό αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος μέχρι το τέλος του 2014 που είναι πολύ πιθανό να μην ξεπεράσει το 0,2% και έντονη ανησυχία ως προς τον σεβασμό του ορίου του 3% στη σχέση δημόσιου ελλείμματος-ΑΕΠ.
Mια σειρά ψυχρών αριθμών και ποσοστών, η οποία μας λέει ότι ο Ματέο Ρέντσι έξι μήνες, σχεδόν, μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας δεν έχει καταφέρει να βγάλει την Ιταλία από την κατάσταση οικονομικής ύφεσης στην οποία βρίσκεται εδώ και πέντε χρόνια.
Ακτίνα δράσης
Σύμφωνα με πολλούς παρατηρητές -αλλά και με συγκεκριμένες δηλώσεις μελών της κυβερνητικής πλειοψηφίας- από τον Σεπτέμβριο και πέρα η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να διευρύνει την ακτίνα δράσης της και να πλαισιώσει το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων (οι οποίες υποτίθεται ότι από φέτος και μέχρι το 2017 θα πρέπει να αντιστοιχούν, κάθε χρόνο, στο 0,7% του ΑΕΠ) με αλλαγές στο εργασιακό.
Αλλαγές σημαίνει, στην περίπτωση αυτή, μείωση των εργασιακών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων. Οπως αναφέρουν γνωστοί αναλυτές, ο Ρέντσι θα προσπαθήσει να «περάσει» το σχέδιό του για «βαθμιαίες εγγυήσεις και προστασίες των εργαζομένων». Σχέδιο το οποίο προβλέπει, ουσιαστικά, ότι τα πρώτα τρία χρόνια μετά την πρόσληψη, οι εργαζόμενοι θα μπορούν να απολύονται ελεύθερα, χωρίς περιορισμούς.
Η αναφορά στο μέτρο αυτό ανεβάζει αυτόματα στην Ιταλία το επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης. Πρόκειται για χώρα η οποία, κατά παράδοση, προσέφερε ουσιαστική προστασία στους εργαζομένους, με νομοθεσία η οποία υπερασπιζόταν και κατανοούσε -κατά κανόνα- τα δικαιώματά τους.
Ηδη με την κυβέρνηση του Μάριο Μόντι, όμως, υιοθετήθηκαν οι πρώτες περιοριστικές αλλαγές: αποφασίστηκε ότι σε περίπτωση άδικων απολύσεων, οι οποίες βασίζονται σε δήθεν οικονομικά προβλήματα ή σε διαβλητά πειθαρχικά μέτρα, ο εργαζόμενος δεν δικαιούται, πλέον, αυτομάτως να επαναπροσληφθεί, αλλά μπορεί να λάβει οικονομική αποζημίωση.
Τώρα, ο Ρέντσι θέλει να κάνει ένα ακόμη βήμα προς το νεοφιλελεύθερο μοντέλο: να προσφέρεται, δηλαδή, εργασία για τα πρώτα τρία χρόνια μετά την υπογραφή της πρόσληψης, με απόλυτη ευχέρεια για τους εργοδότες να προχωρούν σε (μαζικές ή μεμονωμένες) απολύσεις όποτε εκείνοι το κρίνουν αναγκαίο.
Και όχι μόνο: ο υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Ρέντσι, Αντζελίνο Αλφάνο, ζητά να προχωρήσει ακόμη βαθύτερα η όλη «μεταρρύθμιση». Να καταργηθεί εντελώς ο περιορισμός των απολύσεων για τις επιχειρήσεις με πάνω από δεκαπέντε εργαζομένους, όπως, παράλληλα, και η υποχρέωση επαναπρόσληψης σε περίπτωση άδικης απόλυσης.
Θεωρείται βέβαιο ότι τα συνδικάτα, η αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος και οι δυνάμεις της παραδοσιακής Αριστεράς πρόκειται να αντιδράσουν και το επίπεδο της κοινωνικής σύγκρουσης, από το φθινόπωρο και πέρα, είναι πολύ πιθανό να ανέβει αισθητά.
Είναι άλλο τόσο σαφές όμως ότι παίζεται και ένα δεύτερο, παράλληλο παιχνίδι: ο Ρέντσι επαναλαμβάνει συνεχώς ότι «η Ιταλία δεν χρειάζεται την τρόικα, ούτε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ούτε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή» και πως «θα ολοκληρώσει μόνος του τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για να βγει η χώρα από την κρίση».
Κυβερνητικές πηγές όμως αναφέρουν ότι ο Ιταλός πρωθυπουργός ανησυχεί βαθύτατα σχετικά με τη μελλοντική στάση της Ευρώπης. «Οι χώρες που δεν προχώρησαν ακόμη σε μεταρρυθμίσεις, πρέπει να εκχωρήσουν μέρος της κυριαρχίας τους στους ευρωπαϊκούς θεσμούς», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα, από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ο Μάριο Ντράγκι. Με αναφορά, βέβαια, και στην Ιταλία.
Ετοιμάζεται, όπως διαβάσαμε, ένα «διευρυμένο μεσογειακό πρόγραμμα» στο οποίο η παρουσία της τρόικας θα αντικατασταθεί από συνεχείς ευρωπαϊκούς ελέγχους, με αυστηρές δεσμεύσεις. Και στις Βρυξέλλες, όπως και στη Φρανκφούρτη, πολλοί θα ήθελαν η Ιταλία (η οποία έως τώρα διατήρησε μια σχετική αυτονομία) να ενταχθεί -σχεδόν αυτόματα- στην υπό διαμόρφωση «ανανεωμένη επιτήρηση»…
