Του Γιώργου Τσιάρα
Συγκεχυμένη παραμένει η κατάσταση στο βόρειο Ιράκ, όπου Κούρδοι μαχητές, με την υποστήριξη της αμερικανικής αεροπορίας, προσπαθούν εδώ και μέρες να επανακαταλάβουν το στρατηγικής σημασίας υδροηλεκτρικό φράγμα της Μοσούλης από τους αντάρτες του Ισλαμικού Κράτους, που το κατέχουν από τις αρχές του μήνα.
Χθες το μεσημέρι, έπειτα από ένα «μπαράζ» νέων αεροπορικών επιθέσεων από αμερικανικά βομβαρδιστικά, επανδρωμένα και μη, οι Κούρδοι ανακοίνωσαν πως το φράγμα πέρασε οριστικά στον έλεγχό τους: όμως εργαζόμενοι στο φράγμα δήλωσαν στο πρακτορείο Reuters πως οι αντάρτες παραμένουν ταμπουρωμένοι στο πεδίο, και άρα εξακολουθούν ουσιαστικά να ελέγχουν τον μεγαλύτερο ταμιευτήρα πόσιμου νερού, αλλά και τη σημαντικότερη πηγή ηλεκτρικού ρεύματος του βόρειου Ιράκ. Αλλωστε, από την πρώτη στιγμή της μάχης έγινε φανερό ότι οι Αμερικανοί πλήττουν ό,τι κινείται γύρω από το φράγμα, αλλά δεν τολμούν να χτυπήσουν τις ίδιες τις εγκαταστάσεις, αφού κάτι τέτοιο θα προκαλούσε μεγάλη ανθρωπιστική καταστροφή και πιθανότατα θα έσπρωχνε ακόμη μεγαλύτερο κομμάτι του ντόπιου πληθυσμού στο στρατόπεδο των εξτρεμιστών.
Αν καταρρεύσει το φράγμα, είτε από αμερικανικό πλήγμα είτε από σαμποτάζ των ανταρτών, οι συνέπειες θα είναι τραγικές, αφού πέρα από τη λειψυδρία και την έλλειψη ηλεκτρικού ρεύματος που θα ακολουθήσει, είναι βέβαιο πως τα 12 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού που συγκρατεί θα πλημμυρίσουν και μεγάλα τμήματα της κοιλάδας του Τίγρη, της πιο γόνιμης και πυκνοκατοικημένης περιοχής του βόρειου Ιράκ. Ειδικά η μεγαλούπολη της Μοσούλης, που βρίσκεται περίπου 40 χιλιόμετρα μακριά και ελέγχεται εδώ και μήνες από τους αντάρτες, θα επιστρέψει και κυριολεκτικά στον μεσαίωνα, αφού θα στερηθεί τα δυο σημαντικότερα αγαθά: το ρεύμα και το νερό.
Ιρακινοί αλλά και ξένοι ειδικοί προειδοποιούν ότι το συγκεκριμένο φράγμα, που έχει πλάτος 3,5 χιλιομέτρων, μπορεί πολύ εύκολα να καταρρεύσει, αφού αντιμετώπιζε προβλήματα στατικότητας ήδη από τα πρώτα χρόνια της κατασκευής του από Δυτικογερμανούς μηχανικούς, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ενώ έχει παραμείνει ουσιαστικά ασυντήρητο μετά τον πόλεμο του 2003. Εκθεση του αμερικανικού Μηχανικού χαρακτήριζε ήδη από το 2006 το φράγμα «το πιο επικίνδυνο στον κόσμο», αφού πιθανή διάρρηξή του θα έστελνε, λέει, έναν «τοίχο από νερό» κατά μήκος του Τίγρη ώς τη Βαγδάτη, 400 χιλιόμετρα μακριά!
Αμερικανός αξιωματούχος παραδέχθηκε χθες το βράδυ ανωνύμως ότι το Ισλαμικό Κράτος δεν έχει χάσει ολόκληρο τον έλεγχο του φράγματος, τονίζοντας πως «η μάχη δεν έχει τελειώσει». Οι Κούρδοι, αντίθετα, επιμένουν ότι ελέγχουν το φράγμα και ότι τώρα ξεκινά η πραγματική «μητέρα των μαχών» για την ανακατάληψη της Μοσούλης. Το σίγουρο είναι ότι και οι δύο πλευρές έχουν σοβαρές απώλειες: χθες καταστράφηκαν από τις αμερικανικές βόμβες τουλάχιστον επτά τεθωρακισμένα οχήματα, αλλά και αρκετά φορτηγάκια των ανταρτών, ενώ από τη μεριά τους οι ισλαμιστές υποστηρίζουν ότι σκότωσαν στη μάχη δεκάδες επιτιθέμενους Κούρδους πεσμεργκά και ότι έχουν αιχμαλωτίσει άλλους 170 μαχητές.
Η μάχη για το φράγμα της Μοσούλης είναι πάντως η πρώτη «πρόβα τζενεράλε» για το αξιόμαχο της νέας, πιο αντιπροσωπευτικής υποτίθεται υπηρεσιακής κυβέρνησης του Ιράκ, μετά την αποχώρηση του Νούρι αλ Μάλικι και την αντικατάστασή του από τον επίσης σιίτη, αλλά λιγότερο αμφιλεγόμενο Χαϊντέρ αλ Αμπάντι. Ηδη αρκετοί σουνίτες προύχοντες και πολιτικοί έχουν προσφέρει -υπό όρους- την υποστήριξή τους στη νέα κυβέρνηση εθνικής ενότητας, αναγνωρίζοντας τον κίνδυνο διάσπασης της χώρας, αν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η επέλαση των μαχητών του «Χαλιφάτου».
Σε αυτήν τη φάση, πάντως, οι «πρωταγωνιστές» τόσο στο στρατιωτικό όσο και στο πολιτικό πεδίο είναι οι Κούρδοι: χθες ο απερχόμενος υπουργός Εξωτερικών του Ιράκ, Χοσιάρ Ζεμπαρί, επιβεβαίωσε τη συμμετοχή των Κούρδων στις συνομιλίες για τη συγκρότηση της νέας κυβέρνησης, εξέλιξη που δείχνει να σηματοδοτεί μια οριακή έστω βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Κούρδων και κεντρικής κυβέρνησης, μετά την περιπετειώδη αποπομπή του αλ Μάλικι.
