Η βαρβαρότητα της εικόνας αποκεφαλισμού του Τζέιμς Φόλει, αλλάζει τη στάση των δυτικών κυβερνήσεων απέναντι στους τζιχαντιστές του Ιράκ και της Συρίας

Της Ελλης Πάνου

Η εικόνα του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζέιμς Φόλεϊ, γονατιστού, σε μια έρημο κάπου στη Μέση Ανατολή, να βρίσκει φρικτό θάνατο στα χέρια Βρετανού τζιχαντιστή της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος, μπορεί να αποδειχθεί η αποφασιστική καμπή για τον τρόπο με τον οποίο οι δυτικές κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν την απειλή των εξτρεμιστών στη Συρία και το Ιράκ.

Το Λονδίνο προσπαθεί μανιωδώς πλέον να μάθει την ταυτότητα του Βρετανού «δράστη», γνωστού ως «Τζον», μεταξύ πρώην ομήρων, μερικοί εκ των οποίων μοιράστηκαν με τον Φόλεϊ το ίδιο κελί. Σύμφωνα με μαρτυρία ενός εξ αυτών, που δημοσιεύει η εφημερίδα «Guardian», ο «Τζον» είναι ο επικεφαλής μιας ομάδας τριών Βρετανών τους οποίους οι όμηροι αποκαλούσαν μεταξύ τους «Μπιτλς» και οι οποίοι είχαν αναλάβει τον ρόλο του δεσμοφύλακα για τους ξένους κρατούμενους.

«Δεν μπορώ να πω ότι αναγνώρισα τον εκτελεστή, αλλά κατάλαβα περίπου ποιος είναι» είπε στο γαλλικό ραδιόφωνο «Europe 1» o 53χρονος δημοσιογράφος Ντιντιέ Φρανσουά, που είχε βρεθεί στο ίδιο κελί με τον Φόλεϊ και τον άλλο Αμερικανό συνάδελφό του, τον Στίβεν Σοτλόφ. Οι τζιχαντιστές, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Φρανσουά, άρχισαν να ξυλοκοπούν με ιδιαίτερη μανία τον Φόλεϊ όταν βρήκαν στον υπολογιστή του φωτογραφίες του αδελφού του, που υπηρετεί στον αμερικανικό στρατό, υποβάλλοντάς τον και στο βασανιστήριο της εικονικής εκτέλεσης.

Πάνω από χρόνο στη Συρία

Ο δημοσιογράφος της «Guardian», Μάρτιν Τσουλόφ, είπε στο δίκτυο Sky News ότι ο εκτελεστής πρέπει να βρίσκεται στη Συρία πάνω από χρόνο και ότι, σύμφωνα με τις πηγές του, είναι αυτός «που μιλούσε και μιλάει με τις μητέρες και τους πατεράδες των ομήρων μέσω Skype» για την απελευθέρωσή τους.

Ετσι φαίνεται ότι έγινε και στην περίπτωση του Φόλεϊ, σύμφωνα με τον Φίλιπ Μπαλμπόνι, συνιδρυτή της ιστοσελίδας Global Post, με την οποία συνεργαζόταν ο δημοσιογράφος όταν απήχθη. «Ικετεύσαμε τους απαγωγείς να δείξουν έλεος» είπε σε δήλωσή του, «τους εξηγήσαμε ότι ο Τζιμ ήταν ένας αθώος δημοσιογράφος που δεν έχει βλάψει τους Σύρους, το αντίθετο μάλιστα, ενδιαφερόταν πολύ γι' αυτούς. Και τους ζητήσαμε να μας δώσουν χρόνο για να βρούμε άλλα μέσα (συνεννόησης). Δυστυχώς δεν έδειξαν έλεος στον Τζιμ. Δουλεύουμε γι' αυτή την υπόθεση περίπου επί δύο χρόνια. Στείλαμε ομάδα ερευνητών στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και στην Ευρώπη, αναζητώντας τα ίχνη του και τρόπους να διασφαλίσουμε την ελευθερία του. Ο,τι μαθαίναμε τα προωθούσαμε στην αμερικανική κυβέρνηση, το FBI, το υπουργείο Εξωτερικών και τις άλλες αρμόδιες υπηρεσίες…».

Ο Μπαλμπόνι υποστήριξε ότι το τελευταίο οργισμένο e-mail, με σαφείς απειλές για επικείμενη εκτέλεση του Φόλεϊ -πιθανώς λόγω των πρόσφατων αμερικανικών βομβαρδισμών στο βόρειο Ιράκ- το έλαβε από τους ισλαμιστές πριν από μια εβδομάδα, ενώ σε κάποια φάση των «διαπραγματεύσεων», είπε, «έγινε και κουβέντα για λύτρα» και επειδή με αυτόν τον τρόπο άλλοι κέρδισαν την ελευθερία τους, «αναπτερώθηκαν οι ελπίδες τους και για τη ζωή του Τζιμ».

Εξι Ισπανοί και Γάλλοι δημοσιογράφοι όμηροι του Ισλαμικού Κράτους γύρισαν πίσω σώοι στις αρχές του χρόνου, αλλά σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, η πολιτική της Ουάσινγκτον είναι «καμία διαπραγμάτευση με τρομοκράτες». Πόσο μάλλον να δεχτεί την καταβολή λύτρων. Οταν, όμως, κάποια στιγμή, όπως είπε και ο Μπαλμπόνι, είχε μαθευτεί από μαρτυρίες η τοποθεσία κράτησης του Φόλεϊ και άλλων ομήρων, ο Λευκός Οίκος ενέκρινε επιχείρηση απελευθέρωσής τους. Χθες, απαντώντας κατά κάποιον τρόπο στις επικρίσεις ότι δεν κάνει αρκετά για τη διάσωση Αμερικανών ομήρων, η κυβέρνηση αποκάλυψε ότι μια ειδικά εκπαιδευμένη ομάδα πέταξε σε μυστική αποστολή στη Συρία.

Τροποποιημένα ελικόπτερα Black Hawk συμμετείχαν στην επιχείρηση, όπως και μη επανδρωμένα αεροσκάφη για να προσφέρουν κάλυψη στους άνδρες στο έδαφος, είπαν αξιωματούχοι, ωστόσο «οι όμηροι δεν βρίσκονταν στη συγκεκριμένη περιοχή». Οι ειδικές δυνάμεις ενεπλάκησαν σε «μάχες» με μαχητές του Ισλαμικού Κράτους, σκοτώνοντας «αρκετούς» από αυτούς πριν φύγουν. Σύμφωνα με τους ίδιους αξιωματούχους, οι εξτρεμιστές δεν είχαν ιδέα «με ποιους μάχονταν εκείνο το βράδυ» και, εξ όσων γνωρίζει η Ουάσινγκτον, «ούτε οι Σύροι έμαθαν για τη μυστική εισβολή». Δεν έχει γίνει σαφές εάν οι πληροφορίες για την τοποθεσία όπου κρατούνταν οι όμηροι ήταν εξ αρχής «προβληματικές» ή εάν στο μεταξύ οι απαχθέντες είχαν μετακινηθεί σε άλλο σημείο.

Οι χειρισμοί απέναντι στο Ισλαμικό Κράτος -που, όπως και πολλές άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις, συνηθίζει πλέον να χρηματοδοτεί τη δράση του με λύτρα από ομηρίες- είναι πλέον πρόβλημα οξύ για την κυβέρνηση Ομπάμα, αφού ο Φόλεϊ δεν είναι ο μοναδικός Αμερικανός που βρίσκεται στα χέρια των τζιχαντιστών. Οι εξτρεμιστές απειλούν να σκοτώσουν τουλάχιστον άλλους τρεις και για την απελευθέρωσή τους έχουν στείλει στις ΗΠΑ μια λίστα με αιτήματα, με βασικότερα την καταβολή μετρητών, αλλά και την «ανταλλαγή κρατουμένων».

Το Ισλαμικό Κράτος, σύμφωνα με τους «New York Times», έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την απελευθέρωση της Ααφία Σιντίκι, μιας πακιστανικής καταγωγής νευροεπιστήμονος, εκπαιδευμένης στο MIT, που κρατείται στις φυλακές του Τέξας, εκτίνοντας ποινή κάθειρξης 86 ετών! Η Σιντίκι συνελήφθη στο Αφγανιστάν και πάνω της βρέθηκαν έγγραφα για χημικά όπλα, βρόμικες βόμβες και ιούς, απόδειξη για τους Αμερικανούς ότι σχεδίαζε επιθέσεις εναντίον τους. Την επομένη της σύλληψής της και κατά τη διάρκεια της ανάκρισης -γράφει η «Telegraph»- λέγεται ότι άρπαξε το όπλο από τον φύλακα και πυροβόλησε τους παριστάμενους.

Το αίτημα για την απελευθέρωσή της, εκτιμούν ειδικοί, είναι έμμεση ένδειξη της «γέφυρας» που υπάρχει μεταξύ βετεράνων Ταλιμπάν από το Αφγανιστάν και το Πακιστάν με τους εξτρεμιστές του Ισλαμικού Κράτους.

Η οικονομία των λύτρων

Οσο για τα λύτρα, είναι γνωστό ότι η απαγωγή, κυρίως Ευρωπαίων, είναι καλή πηγή εσόδων για τους απανταχού τρομοκράτες. Η Αλ Κάιντα και οι λοιπές «συγγενικές» οργανώσεις -γράφουν οι «New York Times»- έχουν καταφέρει να βάλουν στα ταμεία τους με αυτή τη μέθοδο τουλάχιστον 125 εκατομμύρια δολάρια μόνο την τελευταία πενταετία και το Ισλαμικό Κράτος ακολουθεί τον ίδιο δρόμο.

Οι ΗΠΑ είναι μεταξύ των χωρών που όχι μόνο αρνούνται κάθε διαπραγμάτευση, αλλά παραπέμπουν με την κατηγορία της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας όποιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο «κλείσει» τέτοια συμφωνία με απαγωγείς. Το ίδιο περίπου κάνουν και οι Βρετανοί. Αλλά οι λοιποί Ευρωπαίοι, όπως Γάλλοι, Ισπανοί, Ιταλοί, έχουν δεχτεί να καταβάλουν χρήματα, διασφαλίζοντας, μεταξύ άλλων, την απελευθέρωση τουλάχιστον εννέα υπηκόων τους μόνο από τη Συρία.

Το Ισλαμικό Κράτος, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, κρατά ομήρους τουλάχιστον 20 ξένους, συν άλλους τέσσερις που έπιασε τις τελευταίες ημέρες, κοντά στο Χαλέπι και την Ιντλιμπ: δύο Ιταλίδες, έναν Δανό και έναν Ιάπωνα. Μέσα σε ένα εξάμηνο, έχει απελευθερώσει τουλάχιστον 10 ομήρους της, γράφει η «Guardian» – μεταξύ αυτών έναν Δανό, τρεις Γάλλους και δύο Ισπανούς, μετά από μακρόχρονες «διαπραγματεύσεις».