Της Βίκυς Καπετανοπούλου
Επιτέλους, ο πόλεμος των 50 ημερών στη Γάζα τελείωσε. Τα θεμελιώδη ερωτήματα, ωστόσο, παραμένουν εκκρεμή. Ποιος κέρδισε; Ποιος μπορεί να εγγυηθεί πως η «επ’ αόριστον» εκεχειρία δεν θα παραβιαστεί ξανά στο μέλλον, με κάποιο πρόσχημα ή κάποια προβοκάτσια; Πώς και πότε θα αρθεί πλήρως ο απάνθρωπος αποκλεισμός της Λωρίδας και η ισραηλινή κατοχή στη Δυτική Οχθη; Πώς και πότε θα εφαρμοστεί εν τέλει η «αραχνιασμένη» Συνθήκη του Οσλο για ίδρυση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967, με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ;
Προς το παρόν τα δύο στρατόπεδα μετρούν κέρδη και απώλειες. Στην κατακρεουργημένη και ισοπεδωμένη Γάζα, οι Παλαιστίνιοι με ανάμεικτα αισθήματα παλεύουν να επιστρέψουν σε μια «φυσιολογική» ζωή μέσα στα ερείπια, να διαχειριστούν την καθημερινότητα μετά τον μαζικό θάνατο 2.139 συμπατριωτών τους και τον τραυματισμό άλλων 11.100. Οι ξέφρενοι πανηγυρισμοί για «νίκη» της Χαμάς δίνουν σιγά σιγά τη θέση τους στον ρεαλισμό και την αγωνία για την επόμενη μέρα. Ο κόσμος άρχισε να επιστρέφει στα σπίτια του ή σε ό,τι έχει απομείνει απ’ αυτά, να πηγαίνει στις τράπεζες και τα μαγαζιά, να κυκλοφορεί ασφαλής στους δρόμους. Κατά κύματα οι ψαράδες βγήκαν για το μεροκάματο στα έξι μίλια πλέον από τις ακτές, υπό το άγρυπνο βλέμμα του ισραηλινού πολεμικού ναυτικού. Συνεργεία εργάζονται πυρετωδώς για να απομακρύνουν τόνους από μπάζα και να αποκαταστήσουν την παροχή νερού και ηλεκτρισμού, όπου είναι εφικτό. Τόνοι ανθρωπιστικής βοήθειας άρχισαν να περνούν από το νότιο πέρασμα της Ράφα, στα σύνορα με την Αίγυπτο. Στα σχολεία-καταφύγια του ΟΗΕ, που συνεχίζουν να φιλοξενούν εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένους και αστέγους, καταβάλλεται προσπάθεια να ξεκινήσει -έστω και καθυστερημένα- η σχολική χρονιά. Το έργο της ανοικοδόμησης θα αποδειχθεί τιτάνιο: υπολογίζεται πως θα χρειαστούν 7-10 χρόνια για πλήρη αποκατάσταση υποδομών και κατοικιών με κόστος πάνω από 10 δισεκατομμύρια δολάρια, όπως εκτιμούν τα Ηνωμένα Εθνη.
»Και τώρα τι; Η Γάζα υπέστη τρεις πολέμους και περιμένουμε τον επόμενο;», αναρωτήθηκε δημόσια ο Μαχμούντ Αμπάς. «Θα συμβουλευτούμε τους φίλους μας και τη διεθνή κοινότητα. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε με νεφελώδεις διαπραγματεύσεις», υπογράμμισε ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, καθώς πολλοί ρωτούν ποιες είναι τελικά οι διαφορές της νέας συμφωνίας σε σύγκριση με τις προηγούμενες που καταστρατηγήθηκαν, αφού όλα τα ουσιώδη, δυσεπίλυτα ζητήματα -με πρώτο φυσικά την άρση του αποκλεισμού υπό τον απαράβατο όρο της αποστρατιωτικοποίησης- παραπέμπονται αόριστα να ξεκινήσουν να συζητιούνται σ’ έναν μήνα. Και βλέπουμε…
Για πρώτη φορά στις εφτά εβδομάδες του πολέμου, ο ηγέτης της Χαμάς στη Γάζα, Ισμαήλ Χανίγε, έκανε χθες την πρώτη, πανηγυρική δημόσια εμφάνισή του στο κέντρο της πόλης. «Η νίκη αυτή τη φορά είναι μεγαλύτερη από ποτέ», διακήρυξε ενώπιον πλήθους οπαδών του, εγκωμιάζοντας την αποφασιστικότητα της αντίστασης του παλαιστινιακού λαού και θέτοντας πάγια τον μεγαλόπνοο στόχο «της απελευθέρωσης της Ιερουσαλήμ και του τεμένους Αλ Ακσα».
Πύρρειος νίκη
Πράγματι η Χαμάς επιβίωσε -όχι αλώβητη- πολεμώντας ξανά έναν από τους ισχυρότερους και καλύτερα εξοπλισμένους στρατούς στον κόσμο. Παρά, όμως, τους κομπασμούς των Ισραηλινών για κατατρόπωση της ισλαμικής οργάνωσης και καταστροφή του μεγαλύτερου μέρους του οπλισμού και των τούνελ της, η εκεχειρία κάθε άλλο παρά γιορτάστηκε στο Ισραήλ.
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου δέχεται πυρ ομαδόν από τα «γεράκια» της κυβέρνησής του, τα ΜΜΕ, αλλά και την κοινή γνώμη, που τον κατηγορούν ότι συνθηκολόγησε με τους «τρομοκράτες». Η απόφασή του να αποδεχτεί τη συμφωνία με τους Παλαιστινίους χωρίς να έχει προηγουμένως λάβει την έγκριση του υπουργικού συμβουλίου έχει προκαλέσει την μήνιν σκληροπυρηνικών υπουργών, με πρώτο τον ακροδεξιό υπουργό Εξωτερικών Αβιγκντορ Λίμπερμαν. «Οσο η Χαμάς κυβερνά τη Γάζα, θα είναι αδύνατον να δοθούν εγγυήσεις για την ασφάλεια των Ισραηλινών πολιτών. [...] Η Χαμάς δεν είναι εταίρος για καμία συμφωνία, είτε διπλωματική είτε για θέματα ασφαλείας. Είναι αδύνατο και ανεπίτρεπτο να βασίζεσαι σε τιποτένιους δολοφόνους», έγραψε στο facebook. «Υστερα από 50 μέρες πολέμου με μια τρομοκρατική οργάνωση που σκότωσε δεκάδες στρατιώτες και πολίτες [...] και έβαλε τη χώρα σε οικονομικές περιπέτειες, θα περιμέναμε πολύ περισσότερα από μια ανακοίνωση εκεχειρίας. Θα περιμέναμε από τον πρωθυπουργό να πάει στο προεδρικό μέγαρο και να ενημερώσει για την απόφασή του να παραιτηθεί», έγραφε χθες η εφημερίδα «Yedioth Ahronoth», την ώρα που η Κεντρική Τράπεζα του Ισραήλ ανακοίνωνε πως το κόστος των στρατιωτικών επιχειρήσεων θα μειώσει κατά μισή ποσοστιαία μονάδα τους ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας.
«Είναι πολύ νωρίς» για να προεξοφληθεί αν η ηρεμία θα κρατήσει, απάντησε αμυνόμενος ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, απειλώντας τη Χαμάς με «ακόμα πιο δυναμικά αντίποινα» αν υπάρξει έστω ψήγμα επιθετικότητας κατά του Ισραήλ. «Δεν θέτω μη ρεαλιστικούς όρους. Δεν είναι θέμα λαϊκισμού», δήλωσε για τη σφοδρή κριτική που δέχεται από μέλη της κυβέρνησής του. Ωστόσο, τα ποσοστά δημοτικότητάς του καταρρέουν πέφτοντας στο 55% από 69%, που ήταν αρχές του μήνα, σύμφωνα με νέα δημοσκόπηση ιδιωτικού τηλεοπτικού σταθμού.
