ΓΑΛΛΙΑ Αυτό ήταν το συμπέρασμα συνεδρίου διανοουμένων για το μέλλον της Ευρώπης, το οποίο δέχτηκε την κριτική του γερμανικού περιοδικού «Der Spiegel» που αμφισβήτησε την επάρκειά τους ως στοχαστών

Του Μιχάλη Ψύλου

«Ευρώπη ή χάος;», ήταν το θέμα συμποσίου που οργάνωσαν στο Παρίσι σημαίνοντες Ευρωπαίοι διανοούμενοι, όπως ο Μπερνάρ Ανρί Λεβί, ο Ουμπέρτο Εκο, ο Ούγγρος Γκιόργκι Κόνραντ, ο Γερμανός συγγραφέας Πέτερ Σνάιντερ, ο Ισπανός δημοσιογράφος Χουάν Λουίς Θεμπριάν και άλλοι. Ποιο ήταν το συμπέρασμα; «Αν δεν υπάρξει ευρωπαϊκή πολιτική ένωση, η Ευρώπη θα πεθάνει».

«Η Ευρώπη δεν είναι σε κρίση, αλλά πεθαίνει. Οχι φυσικά η Ευρώπη ως εδαφική περιοχή, αλλά ως ιδέα, ως όνειρο και δημιουργία», τονίζουν οι επιφανείς διανοούμενοι σε μανιφέστο που εξέδωσαν και το οποίο δημοσιεύτηκε σε μεγάλες ευρωπαϊκές εφημερίδες. «Είτε η Ευρώπη θα κάνει ένα βήμα πιο κοντά προς τη διαδικασία της πολιτικής ολοκλήρωσης ή θα βγει από την ιστορία και θα οδηγηθεί στο χάος. Δεν έχουμε άλλη επιλογή: πολιτική ένωση ή θάνατος», αναφέρεται στο μανιφέστο.

Αλλά τι σημαίνει σήμερα «πολιτική ένωση» της Ευρώπης; Μήπως την επισφράγιση και πολιτικά της οικονομικής ηγεμονίας της Γερμανίας; Να επισφραγιστούν και πολιτικά τα βίαια μνημόνια λιτότητας που επιβάλλονται κατ' εντολήν του Βερολίνου και καταβαραθρώνουν το βιοτικό επίπεδο δεκάδων εκατομμυρίων Ευρωπαίων πολιτών.

Η Γερμανία είναι αυτή που απροσχημάτιστα πλέον χαράζει την οικονομική πολιτική ολόκληρης της ευρωζώνης, αλλά και της κάθε χώρας που έχει τεθεί υπό καθεστώς μνημονίου. Οι Ευρωπαίοι διαπίστωσαν ότι από το ξέσπασμα της κρίσης και μετά, η επέκταση της γερμανικής ηγεμονίας στην Ευρώπη προσέλαβε ιλιγγιώδεις διαστάσεις. Η μία μετά την άλλη οι χώρες της ευρωζώνης υποχρεώνονταν να υπαχθούν σε καθεστώς θεσμοθετημένης ξένης επικυριαρχίας μέσω μνημονίων, με αποτέλεσμα να φτωχαίνει ραγδαία ο πληθυσμός. Το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, η ευρωπαϊκή ενοποίηση, ακόμη και το δημοκρατικό πολιτικό σύστημα αυτών των κρατών υφίστανται σοβαρότατη, ίσως και ανεπανόρθωτη ύστερα από κάποιο διάστημα φθορά στη συνείδηση του λαού της.

Η εθνική υποτέλεια που συνεπιφέρει η υπαγωγή σε μνημονιακό καθεστώς δεν οδηγεί απλώς σε απώλεια της οικονομικής ανεξαρτησίας της αντίστοιχης χώρας. Οδηγεί και στην πολιτική υποταγή.

Τους άδειασε το «Σπίγκελ»

«Η συνάντηση των επιφανών διανοουμένων στο Παρίσι για το μέλλον της Ευρώπης έδειξε ότι χρειάζονται επειγόντως… νέοι στοχαστές», γράφει το γερμανικό περιοδικό, κάνοντας μάλιστα λόγο για «πνευματικό κενό».

«Η Ευρώπη δεν μπορεί να σωθεί με αναφορές στο ένδοξο παρελθόν της, στις ιστορικές αναφορές του Μπερνάρ Λεβί για την Αθήνα –το λίκνο της δημοκρατίας- και τη Ρώμη – την πηγή του κράτους δικαίου», σημειώνει το «Σπίγκελ» και προσθέτει: «Σε κανένα σημείο η συζήτηση στο Παρίσι δεν ασχολήθηκε με τον πραγματικό κόσμο. Δεν ασχολήθηκε καθόλου με το γεγονός ότι οι μισοί νέοι στην Ισπανία είναι άνεργοι ή ότι τα ελληνικά νοσοκομεία δεν μπορούν να περιθάλψουν ασθενείς που οι οικογένειές τους δεν έχουν καθόλου χρήματα. Κανείς δεν αναφέρει ότι οι Γάλλοι, οι Ιρλανδοί, οι Τσέχοι, οι Πολωνοί και οι Πορτογάλοι φοβούνται για το τι θα φέρει το αύριο, αν θα έχουν δουλειά και πόσο πολύ χειρότερα θα επιβιώσουν τα παιδιά τους. Η συζήτηση στο Παρίσι δεν ήταν για τις τράπεζες και τα χρηματιστήρια, την εργασία και την καθημερινή ζωή, τα γεγονότα ή την ίδια τη ζωή. Μετά την πρώτη μισή ώρα, πολλοί θεατές λαχταρούσαν να τελειώσει»

Παπαγάλοι;

Οι επιφανείς διανοούμενοι –γράφει το «Σπίγκελ»- επανέλαβαν απλώς σε διάφορες συνθέσεις αυτά που λένε οι Ευρωπαίοι πολιτικοί εδώ και 20 χρόνια και που τονίζεται επί λέξει σχεδόν στη Συνθήκη του Μάαστριχτ: ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση για την Ευρώπη. Αλλά κανείς δεν είπε απτά, συγκεκριμένα και κατανοητά γιατί είναι έτσι τα πράγματα. Η μόνη επιλογή που τους απέμεινε είναι να εκστομίζουν τρομερές προειδοποιήσεις και συνθήματα όπως «πολιτική ένωση ή βαρβαρότητα» και «πολιτική ένωση ή θάνατος».

Χρειάζονται νέοι διανοούμενοι;

«Το συμπέρασμα είναι ότι μια νέα, επιτυχημένη Ευρώπη χρειάζεται νέους διανοούμενους», καταλήγει το γερμανικό περιοδικό. «Διανοούμενους οι οποίοι είναι πρόθυμοι να αφήσουν τις παλιές μάχες και να κοιτάξουν προς το μέλλον. Οι διανοούμενοι αυτοί υπάρχουν, ίσως δεν ήταν απλά καλεσμένοι. Κάποιοι ίσως σαν τον Ζακ Αταλί, δημοσιολόγο και σύμβουλο του Φρανσουά Μιτεράν, ο οποίος είναι ένας άνθρωπος του 20ού αιώνα, αλλά έχει επίσης μερικές συναρπαστικές, φρέσκες σκέψεις για τον 21ο αιώνα. Σε ομιλία του στην UNESCO ο Αταλί είπε χαρακτηριστικά ότι δεν επιτρέπει στον εαυτό του να καθοδηγείται από απαισιοδοξία ή αισιοδοξία. Και τα δύο, είπε, είναι η στάση των θεατών στην κερκίδα. Εμείς τα ανθρώπινα όντα, είπε ο Αταλί, δεν πρέπει να είμαστε θεατές, αλλά οι παίκτες στη ζωή μας. Και όπως όλοι οι καλοί παίκτες, πρόσθεσε, πρέπει να αγωνιζόμαστε σκληρά ώς το τελικό σφύριγμα, αντί να μπλέκουμε τις ελπίδες με τους φόβους μας.