ΙΩΑΝΝΙΝΑ Του Φιλήμονος Καραμήτσου Φωτ.: Χάρης Μπινώλης
Πού οφείλονται μερικά από τα διαχρονικά προβλήματα των Ιωαννίνων που ήρθαν στην επικαιρότητα και αυτό το καλοκαίρι; Περιστατικά μόλυνσης της λίμνης, έντονες διαμαρτυρίες προς την πολιτεία που δεν θεσμοθετεί το έτοιμο Ρυθμιστικό Σχέδιο του λεκανοπεδίου και το προεδρικό διάταγμα για την προστασία της λίμνης, διαχείριση των σκουπιδιών και χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης, έλλειψη μεγάλων οδικών αξόνων (Ιόνια Οδός, σύνδεση Ιωαννίνων–Κακαβιάς κ.ά.) ή σιδηροδρομικής σύνδεσης με την υπόλοιπη Ελλάδα.
Αυτά και πολλά άλλα επανέρχονται σχεδόν κάθε εβδομάδα στην τοπική επικαιρότητα με διασυνδέσεις με τις ευρύτερες, πανελλαδικές εξελίξεις. Και είναι προβλήματα και θέματα που έχουν προφανώς παραπάνω από μια αιτίες, αφού άπτονται αυτού που θα ονομάζαμε «μοντέλο ανάπτυξης» της πόλης των Ιωαννίνων και όλης της χώρας. Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα που είναι μαζί αιτία και σύμπτωμα, της αποτυχίας των αναπτυξιακών μοντέλων που εφαρμόστηκαν: η συγκέντρωση του πληθυσμού στις μεγαλουπόλεις.
Ολα τσιμέντο
Ο φωτογραφικός φακός είναι αδιάψευστος μάρτυρας. Η ανάπτυξη της πόλης των Ιωαννίνων κάλυψε με μπετόν όλο το λεκανοπέδιο που περιέβαλλε τη λίμνη μέσα σε 25-30 χρόνια. Το δείχνουν έμπρακτα μια σειρά από φωτογραφίες που έβγαλε ένας ακούραστος και επίμονος φωτογράφος, ο κ. Χάρης Μπινώλης, ο οποίος κατάφερε να έχει στο αρχείο του την ίδια όψη της περιοχής σε διαφορετικές λήψεις από το 1975 τουλάχιστον ώς και στις μέρες μας.
Οι φωτογραφίες του, τραβηγμένες από τους γύρω ορεινούς όγκους, δείχνουν σιγά σιγά την πόλη να περικυκλώνει τη λίμνη και να καλύπτει όλο τον χώρο πίσω της, καταργώντας βέβαια άλλες χρήσεις όπως η γεωργία. Και να υψώνεται και προς τα πάνω, με την αύξηση των όγκων των ακινήτων.
Το δείχνουν άλλωστε και οι αριθμοί. Ο μόνιμος πληθυσμός του Δήμου Ιωαννιτών, ο οποίος και καλύπτει στην ουσία όλο το λεκανοπέδιο, είναι 112.486 άτομα, δέκατος δήμος σε πληθυσμό σε όλη την επικράτεια, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Η -δε- πυκνότητα (κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο) είναι 278,9, όταν ενδεικτικά της Αρτας είναι 94,4, του Πωγωνίου 12,78 και του Ζαγορίου 3,76!
Τότε και τώρα
Στα χρόνια της ευμάρειας, δηλαδή πριν από το 2010, τα Γιάννενα συγκέντρωσαν τον πληθυσμό του νομού Ιωαννίνων, μετανάστες κυρίως από την Αλβανία και πολλούς φοιτητές. Μόνο που δεν μπόρεσαν με την ανάλογη ταχύτητα να ρυθμίσουν κι όλα τα προβλήματα που απορρέουν από τη συγκέντρωση όλων αυτών των ανθρώπων.
Ο Χάρης Μπινώλης μάζεψε όλες αυτές τις φωτογραφίες και έφτιαξε δίδυμα «Τότε και Τώρα», τα οποία και εξέθεσε δημόσια στην πόλη. Μας αφηγείται πώς ξεκίνησε: «Αρχισα να φωτογραφίζω από τα 11 χρόνια μου το 1968 με μια μηχανούλα που κέρδισα τότε. Το 1974 αποκτώ την πρώτη κανονική φωτογραφική μηχανή και σχεδόν μόνος μου μαθαίνω τα βασικά της φωτογραφίας. Από τότε και ανελλιπώς φωτογραφίζω ό,τι μου αρέσει ή έστω μου κινεί την περιέργεια.Καταγράφω στιγμές και εικόνες και τις “ξαναβρίσκω” αργότερα, με την απλοχεριά του χρόνου, όπως έλεγε και ο μεγάλος Γιαννιώτης φωτογράφος Αγγελος Καλογερίδης. Ευτυχώς διατήρησα τα αρχεία όλων αυτών των χρόνων και, όταν πριν από λίγα χρόνια ολοκλήρωσα την ψηφιοποίησή τους, ξεκίνησε το “Τότε… Τώρα”. Παλιές φωτογραφίες ξαναβγαίνουν από το ίδιο ακριβώς σημείο κι -αν είναι δυνατόν- με την ίδια μηχανή».
«Τι διαπίστωσα, ξαναφωτογραφίζοντας τα ίδια ακριβώς σημεία της πόλης έπειτα από πολλά χρόνια; Οπως όλα γύρω μας, έτσι και η πόλη αλλάζει. Αλλού προς το καλύτερο, αλλού προς το χειρότερο. Και οι αλλαγές άλλοτε είναι κυριολεκτικά δραματικές κι άλλοτε ούτε καν τις καταλαβαίνουμε», καταλήγει, μιλώντας στην «Εφ.Συν.» για ένα φωτογραφικό αρχείο, το οποίο για ένα οργανωμένο κράτος, που θα ήθελε να βελτιώσει τη ζωή των πολιτών του, θα ήταν θησαυρός. Στην περίπτωσή μας όμως είναι ο καθρέφτης μιας ανύπαρκτης οργάνωσης…
