Του Γιώργου Τσιάρα
Κούρδοι στρατιώτες αναζητούν κάλυψη κατά τη διάρκεια επίθεσης του Ισλαμικού Κράτους
REUTERS/Ahmed Jadallah
Μέχρι και το απόγευμα της Παρασκευής, οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές στην ανατολική Ουκρανία βομβάρδιζαν ανηλεώς η μία την άλλη, ενώ οι ρωσόφωνοι αυτονομιστές δήλωναν πως η εμπροσθοφυλακή τους μπήκε στη Μαριούπολη, παρά το σφυροκόπημα του ουκρανικού πυροβολικού. Ομως στις 4 το απόγευμα η πολυπόθητη εδώ και μήνες συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός υπογράφτηκε, επιτέλους, στο Μινσκ, παρουσία εκπροσώπων του Κρεμλίνου, αλλά και παρατηρητών του ΟΑΣΕ – και στις έξι, τα όπλα για πρώτη φορά σίγησαν.
14 σημεία
Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες από την πρωτεύουσα της Λευκορωσίας, η συμφωνία προβλέπει τελικά 14 ειρηνευτικά «σκαλοπάτια» και μια μακρά περίοδο διαβουλεύσεων για το μελλοντικό στάτους των ανατολικών επαρχιών, πριν από την οριστική ειρήνευση – αντί για τα επτά σημεία που είχε αρχικά προτείνει ο Βλαντίμιρ Πουτιν στον Ουκρανό ομόλογό του Πέτρο Ποροσένκο. Ο δρόμος θα είναι μακρύς και οι πιθανότητες κάποιας προβοκάτσιας που θα δυναμιτίσει την ειρήνη πολύ ισχυρές, ειδικά σε μια ανατολική Ουκρανία γεμάτη πράκτορες, μισθοφόρους και εξτρεμιστές, για τους οποίους η ειρήνη μεταφράζεται απλά σε… παρατεταμένη ανεργία. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η χτεσινή συμφωνία εκεχειρίας είναι η σπουδαιότερη εξέλιξη ύστερα από σχεδόν έξι μήνες άγριων εχθροπραξιών, με δεκάδες χιλιάδες –μάχιμους και αμάχους– νεκρούς και τραυματίες εκατέρωθεν.
Οι ξένοι ανταποκριτές μεταφέρουν μια ατμόσφαιρα συγκρατημένης αισιοδοξίας στις τάξεις των ανταρτών, αλλά και των ρωσόφωνων κατοίκων στις ανατολικές επαρχίες: στο Ντονέτσκ, την πολιορκημένη επί μήνες μεγαλούπολη, χιλιάδες εγκλωβισμένοι κάτοικοι βγήκαν από σπίτια και καταφύγια για να ανεφοδιαστούν με νερό, τρόφιμα και φάρμακα – παρά το γεγονός ότι οι ουκρανικές δυνάμεις συνέχισαν το σφυροκόπημα ώς το απόγευμα. «Δεν ελπίζω σε τίποτε. Ο Ποροσένκο είναι προδότης, δίνει υποσχέσεις στον κόσμο, αλλά είναι ψεύτης», είπε μια ηλικιωμένη ρωσόφωνη που περίμενε υπομονετικά στην ουρά για λίγο νερό, στον απεσταλμένο του Reuters.
Και βέβαια στην Ουκρανία δεν πολεμούν μόνον οι τακτικές ένοπλες δυνάμεις: «Αμφιβάλλω για τις ουκρανικές προθέσεις. Ο Ποροσένκο μπορεί να σταματήσει τον στρατό, αλλά υπάρχουν πάντα οι ιδιωτικοί στρατοί, όπως τα τάγματα του Κολομόισκι. Οταν ο Ποροσένκο ανακοίνωσε την πρώτη εκεχειρία, ο Κολομόισκι διέταξε τους άνδρες του να τον αγνοήσουν και να συνεχίσουν να καταστρέφουν την πόλη», είπε ένας νεαρός κάτοικος του Ντονέτσκ – αναφερόμενος στον μισθοφορικό στρατό του πλούσιου ολιγάρχη και κυβερνήτη της επαρχίας Ντνιπροπετρόφσκ, Ιχορ Κολομόισκι, στις τάξεις του οποίου πολεμούν πολλοί φασίστες εθελοντές.
Ως «προδοσία» βλέπουν φυσικά την πολυαναμενόμενη εκεχειρία και πολλοί σκληροπυρηνικοί Ουκρανοί: «Η ανακωχή θα είναι καταστροφική, θα χάσουμε τα πάντα. Πολεμώντας, μπορούμε να αντισταθούμε στην εισβολή και να τους διώξουμε.
Σταθεροποιούνται οι θέσεις
Με την εκεχειρία, αυτοί θα σταθεροποιήσουν τις θέσεις τους και έπειτα από λίγο θα επιτεθούν και πάλι», είπε ένας Ουκρανός στρατιώτης, ο Ταράς. Ενας συνάδελφός του, ο Μίκολα, χαρακτήρισε «προδοτική» τη στάση του Ποροσένκο, τονίζοντας ότι με την εκεχειρία «όλοι οι νεκροί και οι τραυματίες και οι πρόσφυγες και όλα τα σπίτια που κάηκαν και οι δουλειές και τα χρήματα που χάθηκαν, όλα έγιναν για το τίποτα»…
«Παγωμάρα», αλλά και… φαγωμάρα φάνηκε να επικρατεί μετά την ανακοίνωση της εκεχειρίας και στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, στην Ουαλία. Εκεί που οι «ψυχροπολεμιστές», με επικεφαλής τον γ.γ. της συμμαχίας Α.Φ. Ράσμουσεν και τον Πολωνό πρόεδρο Μπρονισλάβ Κομορόφσκι, πανηγύριζαν για την απόφαση εγκατάστασης μιας νέας δύναμης ταχείας αντίδρασης 5.000 επίλεκτων ανδρών με αεροπορική και ναυτική υποστήριξη στην Ανατολική Ευρώπη (πιθανότατα την Πολωνία), προκειμένου να λειτουργήσει σαν «αιχμή του δόρατος» για να αντιμετωπιστεί «η απειλή μιας επίθεσης από τη Ρωσία», και οι ιέρακες και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού έκαναν λόγο περιχαρείς για «ένα σαφές μήνυμα προς τους πιθανούς επιδρομείς», ήρθε η είδηση της ανακωχής να αλλάξει άρδην το κλίμα.
Η Αν. Μέρκελ, ο Φρ. Ολάντ, ακόμη και ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Φίλιπ Χάμοντ έσπευσαν να αμφισβητήσουν τις ίδιες τους τις δεσμεύσεις για τη νέα δέσμη οικονομικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας που, όπως είπαν, «μπορεί να αρθεί σε περίπτωση εφαρμογής κατάπαυσης του πυρός». «Το πιο λογικό είναι να προχωρήσουμε με το σχέδιο της επιβολής νέων κυρώσεων. Εάν στη συνέχεια υπάρξει κατάπαυση του πυρός, εάν υπογραφεί συμφωνία και τεθεί σε ισχύ, θα μπορούσαμε να εξετάσουμε την άρση τους», δήλωσε στο BBC ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών. «Προς το παρόν, όμως, δεν θέλουμε να παρεκκλίνουμε στην αποφασιστικότητά μας να επιβάλουμε νέες κυρώσεις σε απάντηση της μεγάλης κλίμακας εισβολής των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία», πρόσθεσε ο Χάμοντ.
Ρωσική δυσαρέσκεια
Πάντως η Ρωσία είναι βέβαιο πως θα εξοργιστεί με ορισμένες από τις αποφάσεις της συνόδου, όπως είναι η «ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων» και η «επιτάχυνση των διαδικασιών ένταξης στο ΝΑΤΟ» της Γεωργίας, αλλά και η απόφαση για διεξαγωγή της επόμενης συνόδου στην Πολωνία, το 2016. Και θεωρείται βέβαιο πως θα απαντήσει στις νέες κυρώσεις και ενέργειες της Δύσης με δικά της «αντίποινα» – όπως για παράδειγμα με την πιθανή απαγόρευση ή τον περιορισμό της εξαγωγής σιτηρών προς ευρωπαϊκές και άλλες χώρες, που ήδη φημολογείται έντονα, παρά τις διαψεύσεις…
Να σημειωθεί εδώ ότι χτες, για πρώτη φορά, ρωσικό κανάλι έσπασε την «ομερτά» και μετέδωσε ρεπορτάζ για την κηδεία ενός Ρώσου… «αδειούχου» στρατιώτη, που σκοτώθηκε πολεμώντας με τους αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία. Ο Ανατόλι Τράβκιν «επισήμως, ήταν σε άδεια» όταν σκοτώθηκε και δεν είχε –λέει- ανακοινώσει τις προθέσεις του ούτε στη γυναίκα του ούτε στους αξιωματικούς της μονάδας του. Οι μαρτυρίες συγγενών στρατιωτών που τραυματίστηκαν, σκοτώθηκαν ή εξαφανίστηκαν στην ανατολική Ουκρανία πολλαπλασιάζονται καθημερινά στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης και στις εφημερίδες. Ομως τα τηλεοπτικά κανάλια, που συχνά ελέγχονται από το Κρεμλίνο, τηρούσαν μέχρι χτες απόλυτη σιγή για το θέμα.
