Της Αγγελικής Μπομπούλα
«Απ’ τη μια κρατάς την καρδιά σου και απ΄την άλλη κοιτάς τη σφαγή. Σε αυτή τη φράση συμπυκνώνει ο 18χρονος Ρεσβάν τον τρόμο και την απόγνωση που βίωσε από τις επιθέσεις των τζιχαντιστών στο βόρειο Ιράκ. Είναι ένας από τους πάνω από 1.000 ανθρώπους της εθνοθρησκευτικής μειονότητας των Γεζίντι που βρήκαν καταφύγιο στην Ελλάδα, αφού μέσα από ένα επίπονο και επικίνδυνο ταξίδι διέφυγε από το βόρειο Ιράκ, πέρασε στη Συρία, και μέσω του ιρακινού Κουρδιστάν στην Τουρκία, πληρώνοντας 5.000 δολάρια.
Συναντήσαμε τον Ρεσβάν σε ένα παλιό σπίτι στο Αιγάλεω -που δεν διαθέτει ούτε τις στοιχειώδεις ανέσεις-, όπου διαμένει προσωρινά με άλλους 29 συμπατριώτες του (ανάμεσά τους 7 γυναίκες και 5 παιδιά). Ολοι έχουν έρθει κυνηγημένοι από το Ιράκ -οι παλαιότεροι εδώ και ένα μήνα- ενώ συνεχώς καταφτάνουν καινούργιοι. Τα στρώματα είναι ελάχιστα, οι γυναίκες μένουν σε ξεχωριστό δωμάτιο, κάποιες θηλάζουν τα μωρά τους. Μερικά παιδιά είναι ασυνόδευτα και τρέχουν πάνω-κάτω με έκδηλη αγωνία και απορία.
Τα πρόσωπα των ανθρώπων που στοιβάζονται στο μισοερειπωμένο σπίτι και στην αυλή είναι σχεδόν παγωμένα, δεν χαμογελούν. Οι συζητήσεις τους έντονες και αγωνιώδεις. Τα βλέμματά τους καθρεφτίζουν τη μοίρα των ανθρώπων που γλίτωσαν από τον εφιάλτη, αλλά ακόμη δεν γνωρίζουν το μέλλον τους. Χωρίς χρήματα, έγγραφα και ουσιαστική υποστήριξη, ψάχνουν για ευκαιρία διαφυγής, ωστόσο το μέγιστο ζητούμενό τους είναι να μείνουν όπου νιώθουν προστατευμένοι.
«Σκορπιστήκαμε έντρομοι προς διαφορετικές κατευθύνσεις»
Ο Ρεσβάν μίλησε στην «Εφ.Συν.» εκ μέρους των συμπατριωτών του ξεδιπλώνοντας την περιπέτεια των Γεζίντι που αυτοπροσδιορίζονται ως οι «αυθεντικοί Κούρδοι».
«Από τότε που ο ISIS ξεκίνησε τον εμφύλιο, δεν ξέρω πού βρίσκονται οι γονείς και τα αδέλφια μου» λέει. «Σκορπιστήκαμε έντρομοι προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Μετά από 12 ώρες περπάτημα κατέφυγα στα βουνά, όπου κρυβόμουν 3 μέρες με ανθρώπους από τη Συρία. Ακόμη υπάρχουν άνθρωποι εκεί. Αγνοούμε την τύχη τους. Πιθανά κάποιοι να κατέφυγαν στην Τουρκία.
»Οι άνθρωποι του ISIS συλλάμβαναν Γεζίντι, απήγαν γυναίκες, τις οποίες πουλούσαν για 1.000 δολάρια ως σκλάβες -και μέσω Ιντερνετ-, άλλες τις ξεκοίλιαζαν και τις σκότωναν επιτόπου. Πολλές γυναίκες δολοφονήθηκαν στο χωριό μου. Πολλά παιδιά αποκεφαλίστηκαν. Οι φανατικοί ισλαμιστές σκότωναν όσους δεν δέχονταν να ασπαστούν το Ισλάμ».
Ο Ρεσβάν αναφέρει πως πάντα υπήρχαν προβλήματα στα χωριά τους, στα οποία συνήθως συνυπήρχαν μουσουλμάνοι, Γεζίντι και χριστιανοί. «Η συνύπαρξη μας με τους χριστιανούς ήταν αρμονική, αλλά οι μουσουλμάνοι πάντα εξέφραζαν μίσος εναντίον των συγχωριανών τους που ανήκαν σε άλλες θρησκείες. Φυσικά όχι στον βαθμό που ισχύει σήμερα» αναφέρει, τονίζοντας πως και στο παρελθόν οι απαγωγές των αλλόθρησκων ήταν συνήθης πρακτική των ακραίων ισλαμιστών, που ζητούσαν λύτρα 5.000 δολάρια.
«Γνωρίζουμε ποιο είναι το καλό και το κακό»
Η θρησκεία των Γεζίντι που έλκει τις ρίζες της στον ζωροαστρισμό και αποτελεί «κόκκινο πανί» για τους τζιχαντιστές έχει τροφοδοτήσει πολλές συζητήσεις.
Οπως περιγράφει ο Ρεσβάν: «Πιστεύουμε σε έναν Θεό, που είναι ο βασιλιάς του εδάφους, και στον Ηλιο σαν τροφοδότη της θεϊκής ενέργειας. Προσευχόμαστε καθημερινά. Πιστεύουμε πως οι καλοί άνθρωποι μετενσαρκώνονται στη Γη. Η προσωπικότητα είναι ένα ρούχο που με τον θάνατο το πετάς και το ξαναφοράς στην επόμενη ζωή. Οι καλοί θα πάνε τελικά στον παράδεισο και οι κακοί στην κόλαση. Γνωρίζουμε ποιο είναι το καλό και το κακό».
Απουσία πολιτικής εκπροσώπησης
«Καλύτερα ίσως να είχαμε σκοτωθεί παρά να ζούμε σαν κυνηγημένοι» αναφέρει αναστατωμένος ο Ρεσβάν εκτιμώντας ότι το 80% των συμπατριωτών του έχει συλληφθεί από το ISIS.
«Δεν έχουμε κάνει ποτέ σφαγές. Οι διπλανοί μας, οι μουσουλμάνοι, είναι πλέον εχθροί και μας σκοτώνουν στο όνομα του Αλλάχ, γιατί είμαστε διαφορετικοί και πιστεύουν ότι έτσι θα πάνε στον παράδεισο» αναφέρει.
Η απουσία πολιτικής εκπροσώπησης των Γεζίντι στη Βουλή του Ιράκ και στη Βουλή της Συρίας -που σήμερα έχει διαλυθεί- αποτελεί για τους Γεζίντι τη βασική αιτία που η μειονότητα παραμένει απροστάτευτη. «Τα μέλη μας συμμετέχουν μόνο στις τοπικές κοινότητες και στη γενική διοίκηση» αναφέρει ο νεαρός Γεζίντι.
«Χωρίς ένα κόμμα και έναν ηγέτη θα σκοτωθούμε όλοι και δεν θα υπάρχει κανείς να μας προστατέψει. Απομείναμε μόνοι και αβοήθητοι στα χωριά».
Ο Ρεσβάν επισημαίνει πως «παλαιότερα τα περισσότερα προβλήματα δημιουργούνταν με τη Συρία. Υπάρχουν συνεχώς προβλήματα με τις κυβερνήσεις του Ιράκ, της Συρίας και του ιρακινού Κουρδιστάν και όλα έχουν να κάνουν με το πετρέλαιο».
Τον ακριβή πληθυσμό των Γεζίντι δεν τον γνωρίζουν ούτε οι ίδιοι, καθώς είναι διασκορπισμένοι σε Ιράκ και Συρία και οι περισσότεροι μένουν σε απομονωμένα χωριά. Υπολογίζονται σε 800.000 με 1 εκατομμύριο.
Ο Ρεσβάν -όπως και οι υπόλοιποι Γεζίντι- ταλαντεύεται ανάμεσα στην ελπίδα και την απογοήτευση: «Κάποιοι από μας προσπαθούν να πολεμήσουν, οι πιο πολλοί δεν θα τα καταφέρουν» εκτιμάει. «Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Μικρή κατάπαυση του πυρός και μετά επανάληψη.
Οι τζιχαντιστές κάνουν συνεχείς μαζικές επιθέσεις και δεν θα νιώσουμε ποτέ ασφαλείς στην περιοχή. Το να δείχνουν 600 εκτελέσεις on camera εξυπηρετεί την προπαγάνδα τους. Πρέπει να φύγεις για να είσαι ελεύθερος.
Φυσικά θέλουμε να γυρίσουμε στη γη μας. Θα νιώσουμε πιο δυνατοί εκεί. Αλλά ή θα γυρίσουμε προστατευμένοι ή θα μείνουμε σε όποιο μέρος μάς παρέχει προστασία».
«Είμαστε εξόριστοι, όχι εγκληματίες»
Ο ίδιος υποστηρίζει πως «έχουν αφήσει τους πολίτες στη μοίρα τους», τονίζοντας πως «ακόμη κι η Ευρώπη δεν δείχνει διατεθειμένη να μας δώσει λύση». Πάντως, το ζήτημά τους θα συζητηθεί άμεσα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπου θα κατατεθεί σχετική επερώτηση.
Με την Ελλάδα, όπου νιώθουν «φιλικά αισθήματα, περισσότερη προστασία και ασφάλεια», τους συνδέουν παλιοί δεσμοί καθώς στο παρελθόν αρκετοί Γεζίντι δούλευαν εργάτες, κυρίως στην Κρήτη.
Ωστόσο σήμερα δύσκολα βγαίνουν έξω, όχι από τον φόβο των πολιτών, αλλά της αστυνομίας και δεν αποκαλύπτουν την εθνικότητά τους, δηλώνοντας Σύροι.
«Αν δεν μπορούν να βοηθήσουν εμάς, ας βοηθήσουν τα παιδιά και τις γυναίκες στα χωριά μας» απευθύνει έκκληση ο νεαρός Γεζίντι, εξομολογούμενος πως φοβάται να επιστρέψει στον τόπο του, ακόμη και στη Συρία και τη Βαγδάτη. «Να ξεκαθαρίσουν τα media πως είμαστε εξόριστοι, όχι εγκληματίες» καταλήγει ο Ρεσβάν.
Οχι στην απέλαση, διαμηνύει η Υπατη Αρμοστεία
«Οι άνθρωποι αυτοί δεν πρέπει να επιστρέφονται και δεν πρέπει να κρατούνται προς απέλαση. Θα πρέπει να έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου» τόνισε στην «Εφ.Συν.» η Καίτη Κεχαγιόγλου, υπεύθυνη Ενημέρωσης της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
«Η ελληνική πολιτεία πρέπει να τους δίνει αναβολή απομάκρυνσης, όπως στους Σύρους πρόσφυγες, ώστε να διασφαλίζεται η ελάχιστη νομιμότητα και προστασία από την απέλαση» σημείωσε.
Η κ. Κεχαγιόγλου επισήμανε πως -όπως έχει ζητήσει και ο Συνήγορος του Πολίτη- πρέπει οι αποφάσεις να κατοχυρωθούν άμεσα όπως προβλέπει ο νόμος, αλλά δεν έχει ακόμη εκδοθεί το Π.Δ.
Τέλος, υπογράμμισε πως το πάγωμα των προσλήψεων λόγω των μνημονιακών πολιτικών και η συνεπακόλουθη υποστελέχωση των υπηρεσιών ασύλου και των κέντρων υποδοχής έχουν αποτέλεσμα χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες, με άμεσο αντίκτυπο στην ίδια τη μοίρα των προσφύγων.
