ΒΑΤΙΚΑΝΟ Ο πάπας Βενέδικτος παραιτείται γιά λόγους υγείας και στην αγία έδρα σπάει ένα πραγματικό «ταμπού»
Από τη Ρώμη Θεόδωρος Ανδρεάδης Συγγελλάκης
Ο Γερμανός ποντίφικας θα παραιτηθεί στις οκτώ το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου. Μια είδηση που θα μπορούσε να μοιάζει εξωπραγματική, η οποία, όμως, δεν αμφισβητήθηκε από κανέναν, ούτε για μια στιγμή. Την έκανε γνωστή άλλωστε ο ίδιος ο Γιόσεφ Ράτσινγκερ, χθες το μεσημέρι, μιλώντας στους καρδινάλιους που είχαν συγκεντρωθεί στο Βατικανό για τρεις τελετές αγιοποίησης.
«Εξέτασα βαθιά τη συνείδησή μου ενώπιον του Θεού και πείσθηκα ότι οι δυνάμεις μου, λόγω του προχωρημένου της ηλικίας, δεν είναι κατάλληλες, πλέον, για να μπορώ να ασκώ τα καθήκοντα του διαδόχου του Πέτρου. Γνωρίζω ότι οι υποχρεώσεις και τα καθήκοντα αυτά ασκούνται όχι μόνο με τα έργα ή με τα λόγια, αλλά και με τη δοκιμασία και την προσευχή» είπε χαρακτηριστικά ο πάπας Βενέδικτος.
Η απόφασή του οφείλεται στο ότι «για τη διακυβέρνηση της Τράπεζας του Αγίου Πέτρου και την κήρυξη του Ευαγγελίου χρειάζεται σφρίγος, τόσο του σώματος όσο και της ψυχής».
Ο πάπας είναι κουρασμένος και -σύμφωνα με ανεπίσημες πηγές- δεν θέλει κάποια χρόνια προβλήματα υγείας να τον υποχρεώσουν σε αβέβαιη και αναποτελεσματική καθοδήγηση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Στο τέλος του μήνα, λοιπόν, ο Βενέδικτος εγκαταλείπει το παπικό διαμέρισμα, μεταφέρεται προσωρινά στη θερινή κατοικία του, στη λίμνη του Καστέλ Γκαντόλφο (λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Ρώμη) και ξεκινούν αμέσως οι διαδικασίες για την εκλογή του διαδόχου του. Το κονκλάβιο, σύμφωνα με τα όσα δήλωσε ο εκπρόσωπος της Αγίας Εδρας, πατέρας Φεντερίκο Λομπάρντι, αναμένεται να επιλέξει τον νέο πνευματικό πατέρα των ρωμαιοκαθολικών μέχρι τα μέσα Μαρτίου.
Πέρα από τα διαδικαστικά βήματα και τις επίσημες κινήσεις του αυστηρού καθολικού πρωτοκόλλου, το συμπέρασμα αφορά, πρώτα απ' όλα, την ουσία: ο πάπας παύει να είναι «ισόβιος» -σπάει ένα ακόμη σημαντικό ταμπού.
Στην ιστορία του Βατικανού είχαν σημειωθεί, μέχρι σήμερα, άλλες πέντε παραιτήσεις παπών. Η τελευταία, όμως, ήταν αυτή του Γρηγορίου ΧΙΙ, τον 15ο αιώνα. Στη νεότερη και σύγχρονη ιστορία, δηλαδή, κανένας ποντίφικας δεν είχε αποφασίσει να κάνει το εντυπωσιακό αυτό βήμα.
Και στην περίπτωση του προκατόχου τού Ράτσινγκερ, του Πολωνού Κάρολ Βοϊτίλα, παρά την τεράστια δοκιμασία της νόσου του Πάρκινσον, ο πάπας είχε «σηκώσει τον σταυρό του πόνου και της ακραίας δοκιμασίας» μέχρι το τέλος, μέχρι τον Απρίλιο του 2005.
Είναι κάτι το βαθύτατα συμβολικό και, συγχρόνως, ουσιαστικό. Για τους καθολικούς, που θεωρούν τον εκάστοτε ποντίφικα αλάθητο σε θέματα πίστης και εκπρόσωπο του Θεού επί της γης, η κίνηση της οικειοθελούς αποχώρησης -λόγω προβλημάτων υγείας- θα μπορούσε, σε κάποιο βαθμό, να αποδυναμώσει την εικόνα ενός πανίσχυρου και μη αμφισβητήσιμου πνευματικού ηγέτη.
Δεν είναι τυχαίο ότι χθες, στην πλατεία του Αγίου Πέτρου, υπήρξαν προσκυνητές που δήλωσαν στους δημοσιογράφους ότι «δεν έπρεπε να φύγει, διότι είχε την υποχρέωση να μείνει στη θέση του και να φέρει σε πέρας την αποστολή του».
Από την άλλη, όμως, η κίνηση αυτή μπορεί να βοηθήσει στο να καθιερωθεί μια πιο προσιτή εικόνα του πάπα. Ενός ισχυρότατου αλλά και ανθρώπινα ευάλωτου ηγέτη που δεν θυσιάζει τα πάντα υπέρ του ρόλου του.
Βρέθηκε αντιμέτωπος με τα σκάνδαλα των κακοποιήσεων ανηλίκων από μέρους καθολικών ιερέων, με τις διεκδικήσεις ομόφυλων ζευγαριών για την αναγνώριση των δεσμών τους, με την κλοπή προσωπικών του ντοκουμέντων, από τον οικονόμο του, Πάολο Γκαμπριέλε. Τώρα, ο Γερμανός ποντίφικας θα ξεκουραστεί σε πρώην μοναστήρι καλογραιών, μέσα στο Βατικανό.
Οσο για τον διάδοχό του, είναι ακόμη πολύ νωρίς για συγκεκριμένες προβλέψεις. Δύσκολα, όμως, η πορεία πλεύσης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας θα αλλάξει σημαντικά. Σχεδόν οι μισοί καρδινάλιοι του κονκλάβιου έχουν επιλεγεί από τον ίδιο τον πάπα Βενέδικτο και ο συντηρητικός προσανατολισμός τους θεωρείται, τουλάχιστον έως τώρα, δεδομένος.
