Την εκδοχή της κατάρριψης του Μπόινγκ των Μαλαισιανών Αερογραμμών επιβεβαιώνουν οι Ολλανδοί εμπειρογνώμονες, χωρίς ωστόσο να παίρνουν ξεκάθαρη θέση για το ποιος ευθύνεται γι' αυτήν

Της Μαργαρίτας Βεργολιά

Δύο ημέρες αφότου οι διχασμένοι 28 αποφάσισαν να εγκρίνουν, αλλά να μην προχωρήσουν και στην εφαρμογή των νέων οικονομικών κυρώσεων της Ε.Ε. σε βάρος της Ρωσίας, οι εκπρόσωποι των κρατών-μελών συγκαλούνται εκ νέου σήμερα στις Βρυξέλλες, με το ίδιο ερώτημα και μια μικρή υποσημείωση: οι κυρώσεις «να ενισχυθούν ή να ακυρωθούν», όπως ανέφερε η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Πια Χάνσεν, «αναλόγως των εξελίξεων επί του [ουκρανικού] εδάφους»…

Οι χθεσινές εξελίξεις έδειχναν ότι η εκεχειρία στα ανατολικά και νοτιοανατολικά της Ουκρανίας τηρείται σε «γενικές γραμμές», ανέφερε ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ, εκφράζοντας παρ' όλα αυτά έντονη ανησυχία για τις πληροφορίες περί «μεγάλης συγκέντρωσης» κυβερνητικών δυνάμεων σε περιοχή βορειοανατολικά του Ντονέτσκ – πιθανό προάγγελο μιας νέας επίθεσης για την ανακατάληψη της πόλης.

Ζητούν συνομιλίες

Για πολλοστή φορά, ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματικής κάλεσε σε άμεση έναρξη των πολιτικών συνομιλιών για το τελικό status των εδαφών που ελέγχονται από τους ρωσόφωνους αντάρτες. Ενώ στην καθημερινή πια τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Ουκρανό ομόλογό του, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν «επαναβεβαίωσε τη δέσμευση της Ρωσικής Ομοσπονδίας για περαιτέρω βοήθεια στην ειρηνική επίλυση της κρίσης», επισημαίνει το Κρεμλίνο, υπογραμμίζοντας με νόημα «τη σημασία της διατήρησης σταθερής της εκεχειρίας».

Το Κίεβο αντίθετα δημιουργούσε κλίμα, ανακοινώνοντας ότι από την κατάπαυση του πυρός έως και σήμερα έχουν σκοτωθεί τέσσερις στρατιώτες του κι άλλοι 33 έχουν τραυματιστεί, χωρίς να δώσει λοιπές διευκρινίσεις. Μέσα σε αυτό το κλίμα της… τεταμένης ηρεμίας, δημοσιοποιήθηκε εν τω μεταξύ το πολυαναμενόμενο πόρισμα των Ολλανδών εμπειρογνωμόνων για την πολύνεκρη αεροπορική τραγωδία με το Μπόινγκ των Malaysian Airlines, στα μέσα Ιουλίου.

Στηρίζοντας την εκδοχή της κατάρριψης, οι συντάκτες του αναφέρουν ότι το μοιραίο αεροσκάφος χτυπήθηκε στον αέρα πάνω από τα ανατολικά της Ουκρανίας «από μεγάλο αριθμό αντικειμένων υψηλής ενέργειας», κατά πάσα πιθανότητα από θραύσματα πυραύλων. Ηγέτες των αυτονομιστών της ανατολικής Ουκρανίας έσπευσαν να διευκρινίσουν πως οι δυνάμεις τους δεν διαθέτουν «τεχνικό εξοπλισμό ικανό να καταρρίψει ένα Μπόινγκ» κι έκαναν λόγο για «προφανή προβοκάτσια των ουκρανικών ένοπλων δυνάμεων, προκειμένου να δυσφημήσουν τη Ρωσία και την εξέγερση».

Σε κάθε περίπτωση, το χθεσινό πόρισμα αφήνει αναπάντητο το καίριο ερώτημα για το ποιος τελικά φέρει την ευθύνη. Το ολλανδικό Γραφείο Ερευνας για την Ασφάλεια (OVV), που έχει αναλάβει τη διεξαγωγή της έρευνας, αρκέστηκε στην επισήμανση ότι είναι απαραίτητη μια συμπληρωματική έρευνα πριν από τη δημοσιοποίηση της τελικής έκθεσης, η οποία δεν αναμένεται πριν από το καλοκαίρι του… 2015!

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η αεροπορική τραγωδία -που «πυροδότησε» τον εμπορικό πόλεμο μεταξύ Δύσης και Ρωσίας- θα παραμείνει για πολύ καιρό «σκοτεινό» μυστήριο στην ουκρανική κρίση. Και φυσικά ουδείς εκ των πρωταγωνιστών της (εμφανών και αφανών) δεν πρόκειται να περιμένει τη λύση του για να λάβει αποφάσεις ως προς τις επόμενες κινήσεις του στην -πέριξ του ουκρανικού- γεωστρατηγική «σκακιέρα».

Η ευθύνη στα κράτη-μέλη

«Τώρα εναπόκειται στα κράτη-μέλη να δουν εκ νέου την κατάσταση [στα ουκρανικά εδάφη], να εξετάσουν την εφαρμογή της συμφωνίας εκεχειρίας και να αποφασίσουν πώς θα πορευτούν στη συνέχεια», τόνισε χθες η εκπρόσωπος της (απερχόμενης) επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, βαρόνης Κάθριν Αστον. Εάν πάντως κρίνει κανείς από τη σχετική ηρεμία στην εμπόλεμη ουκρανική ζώνη, αλλά και από την προχθεσινή ευρωπαϊκή σύσκεψη για το θέμα των κυρώσεων, φαίνεται ότι η σημερινή που θα γίνει στις Βρυξέλλες δύσκολα θα καταλήξει σε ομόφωνη απόφαση για την επιβολή ενός δεύτερου πακέτου κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας.

Ευρωπαίος διπλωμάτης χρησιμοποίησε τη λέξη «τσίρκο» για να περιγράψει στο πρακτορείο Reuters το κλίμα στη σύσκεψη της Δευτέρας. Πηγές αναφέρουν ότι τουλάχιστον πέντε χώρες -η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Σλοβακία, η Ιταλία και η Φινλανδία- εμφανίζονται κάθετα αντίθετες στις νέες κυρώσεις, υπό τον φόβο και των ρωσικών αντιποίνων. Στο μεσοδιάστημα, οι πιέσεις εντείνονται απ' όλες τις κατευθύνσεις…

Ο πρέσβης της Ρωσίας στην Ε.Ε. είχε ήδη συζητήσεις με την απερχόμενη ηγεσία των «28» -τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπάι και τη βαρόνη Αστον- γράφει το Reuters. Ομως, αυτός που πέρασε δυναμικά στο διπλωματικό προσκήνιο ήταν ο Ουκρανός ομόλογός του. «Απευθύνουμε έκκληση στους Ευρωπαίους εταίρους μας να εφαρμόσουν αυτήν τη σημαντική απόφαση [για την επιβολή κυρώσεων] χωρίς καμία καθυστέρηση, προκειμένου να αλλάξει η συμπεριφορά του επιτιθέμενου και να διασφαλιστεί ότι η ρωσική πλευρά θα εκπληρώσει τους όρους που αναφέρονται ρητά στα συμπεράσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας», αναφέρει σε χθεσινή ανακοίνωσή του ο Κονσταντίν Γελισέγεφ.

Κοντολογίς, επισημαίνει το Reuters, το Κίεβο θέτει εκ νέου ζήτημα απόσυρσης των ρωσικών δυνάμεων από τα ουκρανικά εδάφη, την ώρα που το Κρεμλίνο έχει επανειλημμένως διαψεύσει ως «μυθεύματα» τις καταγγελίες για την εκεί ανάπτυξή τους. «Μόνον ένας έξυπνος συνδυασμός διπλωματικών προσπαθειών και συστηματικών πιέσεων από την Ε.Ε. μπορεί να δημιουργήσει τις ευνοϊκές συνθήκες για την εφαρμογή του ειρηνευτικού σχεδίου του Ουκρανού προέδρου», καταλήγει ο πρέσβης Γελισέγεφ, μπαίνοντας έτσι στο «ζουμί» των επιδιώξεων του Κιέβου, εν όψει της αναπόφευκτης έναρξης του πολιτικού διαλόγου για τα ανατολικά της Ουκρανίας.

Ειδικό καθεστώς

Σε αντίθεση με το βασικό αίτημα των αυτονομιστών για την εκχώρηση «ειδικού καθεστώτος» στα εδάφη που ελέγχουν, το σχέδιο Ποροσένκο προβλέπει μόνο αποκέντρωση ορισμένων εξουσιών στις περιφέρειες – ούτε καν ομοσπονδοποίηση δηλαδή, όπως έχει προτείνει η Μόσχα. Υπαγορεύοντας εν τω μεταξύ τον «παλμό» των επόμενων κινήσεων, η Ουάσινγκτον αποφάσισε αργά χθες να παρέμβει, επιχειρώντας να προκαταβάλει λίγο-πολύ τη στάση των Ευρωπαίων.

«Οι ΗΠΑ οριστικοποιούν μέτρα που θα ενισχύσουν και θα διευρύνουν τις κυρώσεις μας κατά του οικονομικού, ενεργειακού και αμυντικού τομέα της Ρωσίας», ανακοίνωσε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. «Θα λάβουμε αποφάσεις βάσει του τι συμβαίνει επί του εδάφους», προσέθεσε, «μέσα στις προσεχείς ημέρες»…