Της Βίκυς Καπετανοπούλου
Με τα μάτια στραμμένα στη Σκοτία, αποσχιστικά κινήματα ανά τον κόσμο, από την Ισπανία ώς το Ιράκ και την Παπούα-Νέα Γουινέα, σχεδιάζουν τα δικά τους δημοψηφίσματα ανεξαρτητοποίησης από τη «μαμά πατρίδα».
ΚΑΤΑΛΟΝΙΑ Οι κινητοποιήσεις για την αυριανή εθνική επέτειο της αυτόνομης περιφέρειας της Καταλονίας θα αποτελέσουν βαρόμετρο για την «τύχη» του εξαγγελθέντος δημοψηφίσματος για ανεξαρτησία από την Ισπανία στις 9 Νοεμβρίου. Η δεξιά κυβέρνηση Ραχόι προσπαθεί λυσσαλέα να το μπλοκάρει με προσφυγή στη Δικαιοσύνη, χαρακτηρίζοντάς το αντισυνταγματικό. Δύο νέες σφυγμομετρήσεις εμφανίζουν την πλειονότητα των Καταλανών να μην επιθυμεί το στήσιμο της κάλπης, αν αυτό κηρυχθεί παράνομο στα δικαστήρια. Η περιφέρεια των 7,5 εκατομμυρίων κατοίκων έχει δικό της γλωσσικό ιδίωμα και πολιτιστική ταυτότητα κι επιζητεί την ανεξαρτητοποίησή της από το ισπανικό κράτος εδώ και χρόνια. Τα πανιά των εθνικιστών έχουν φουσκώσει ακόμα περισσότερο μετά το βαρύ πλήγμα που υφίσταται ώς σήμερα η Καταλονία από την άγρια λιτότητα και τις αντιλαϊκές πολιτικές της κεντρικής κυβέρνησης. Ως μέση λύση, ορισμένοι αντιπροτείνουν την επαναδιαπραγμάτευση των σχέσεων με τη Μαδρίτη, επιζητώντας περισσότερες εξουσίες για τη φορολόγηση και τις κοινωνικές δαπάνες.
ΚΟΥΡΔΙΣΤΑΝ Με το Ιράκ στα πρόθυρα της διάλυσης, μετά την πολύμηνη κυβερνητική κρίση και την αιφνιδιαστική απειλή του Ισλαμικού Κράτους, η συγκρότηση νέας κεντρικής κυβέρνησης φρέναρε -σχεδόν στο παρά πέντε και μέχρι νεωτέρας- το σχεδιαζόμενο δημοψήφισμα των Κούρδων για ανεξαρτησία, ένα πάγιο αίτημα δεκαετιών. Ηδη από τον Ιούλιο ο πρόεδρος των αυτόνομων κουρδικών εδαφών, Μασούντ Μπαρζανί, είχε ζητήσει να ξεκινήσουν προετοιμασίες για τη διενέργεια δημοψηφίσματος με το ερώτημα της απόσχισης από το ιρακινό κράτος, δεδομένης και της ανοιχτής κόντρας που υπήρχε και με τον σιίτη πρώην πρωθυπουργό Νούρι αλ Μάλικι, τον οποίο οι Κούρδοι κατηγορούσαν για συστηματική απόπειρα κοινωνικής περιθωριοποίησης και οικονομικού στραγγαλισμού τους. Προς το παρόν, τα θέματα-αγκάθια για την ένταξη στο Κουρδιστάν της πλούσιας σε πετρέλαιο περιοχής του Κιρκούκ και την πώληση μαύρου χρυσού χωρίς τη μεσολάβηση της Βαγδάτης, μπήκαν στο ράφι, αποτελούν όμως «κρατούμενα» για το (άμεσο ή απώτερο) μέλλον.
ΜΠΟΥΓΚΕΝΒΙΛ Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, ακόμα και το νησιωτικό σύμπλεγμα της Παπούα-Νέας Γουινέας στον Ειρηνικό Ωκεανό διαθέτει ισχυρό αποσχιστικό κίνημα! Η περιοχή Μπούγκενβιλ κέρδισε την αυτονομία της τη δεκαετία του ’90 μετά από εμφύλιο πόλεμο με 15.000 νεκρούς. Τη σύρραξη είχε πυροδοτήσει η οργή των κατοίκων για τον αποκλεισμό τους από τη διανομή των εσόδων από την εξόρυξη των πλούσιων τοπικών κοιτασμάτων χαλκού, αλλά και τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις.
Πρόσφατα ο πρωθυπουργός της Παπούα-Νέας Γουινέας ζήτησε επίσημα συγγνώμη από τον ντόπιο πληθυσμό, συμμετέχοντας σε τελετή συμφιλίωσης με τον πρόεδρο της περιοχής. Ωστόσο, στο πλαίσιο της ειρηνευτικής συμφωνίας, παραμένει σε ισχύ η διενέργεια δημοψηφίσματος για την ανεξαρτητοποίηση του Μπουγκενβίλ και των γύρω νησιών μεταξύ 2015 έως 2020.
ΝΕΑ ΚΑΛΗΔΟΝΙΑ Αλλο ένα δημοψήφισμα είναι στα σκαριά στον εξωτικό Ειρηνικό, και δη στο νησιωτικό σύμπλεγμα της Νέας Καληδονίας. Τα νησιά προσαρτήθηκαν από τη Γαλλία το 1853. Σήμερα οι Ευρωπαίοι αποτελούν το ένα τρίτο του πληθυσμού, κατοικώντας στην -πλούσια σε κοιτάσματα νικελίου- νότια επαρχία, όπου το 45% των ντόπιων ανήκουν στη φυλή Κανάκ.
Βίαιες ταραχές ξέσπασαν στα μέσα της δεκαετίας του ’80, με το Παρίσι να στέλνει αλεξιπτωτιστές για να καταστείλουν το αποσχιστικό κίνημα των ιθαγενών και έκτοτε δόθηκε στη Νέα Καληδονία καθεστώς αυξημένης αυτονομίας. Παρότι στις τελευταίες εκλογές υπερίσχυσαν τα κόμματα που επιθυμούν την παραμονή των νησιών στη γαλλική κυριαρχία, υπάρχει χρονοδιάγραμμα για τη διενέργεια δημοψηφίσματος μεταξύ 2014-2019.
