Εξοργισμένα μέλη του νεοφασιστικού Δεξιού Τομέα, του ακροδεξιού κόμματος Σβόμποντα και του κινήματος Automaidan είχαν σχηματίσει κλοιό έξω από τη Βουλή. Με το πέρας της ψηφοφορίας, μάλιστα, φωνάζοντας «κάθαρση», οι συγκεντρωμένοι άρπαξαν στην έξοδο τον βουλευτή του φιλορωσικού «Κόμματος των Περιφερειών», Βιτάλι Ζουράφσκι, και τον πέταξαν μέσα σε σκουπιδοτενεκέ, μπροστά στα μάτια των δυνάμεων ασφαλείας!

Της Μαργαρίτας Βεργολιά

Μέσα σε κλίμα ευφορίας από τη μία, διχόνοιας από την άλλη, το προεκλογικών ρυθμών κοινοβούλιο στο Κίεβο έλαβε χθες κεκλεισμένων των θυρών δύο σημαντικές αποφάσεις. Η μία έγινε σε πανηγυρικό κλίμα, ελήφθη ομόφωνα και αφορούσε στην τυπική -ταυτόχρονη με το Ευρωκοινοβούλιο στο Στρασβούργο- επικύρωση της Συμφωνίας Σύνδεσης Ουκρανίας-Ε.Ε., η οποία όμως δεν έχει πρακτικά ακόμη αξία, μίας και το οικονομικό σκέλος της έχει «παγώσει» με τη συναπόφαση Μόσχας και Βρυξελλών μέχρι τα τέλη του 2015.

Η δεύτερη, αντίθετα, ελήφθη με πολλές αρνητικές ψήφους και αναζωπύρωσε τα εθνικιστικά πάθη στο Κίεβο, καθώς προβλέπει την παραχώρηση «ειδικού καθεστώτος» στα εδάφη που ελέγχουν οι ρωσόφωνοι αυτονομιστές στα ανατολικά της χώρας. Πρόκειται ουσιαστικά για συνδυασμό των διατάξεων δύο νομοσχεδίων που κατέθεσε στη Βουλή ο ίδιος ο Ουκρανός πρόεδρος Ποροσένκο, που μεταξύ άλλων προβλέπουν:

* Διευρυμένη αυτονομία στις εξεγερμένες περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ για μία τριετία, εντός των ουκρανικών συνόρων, αλλά με τη δυνατότητα σύσφιξης των δεσμών τους με τη Μόσχα.

* Διεξαγωγή τοπικών εκλογών στα ανατολικά στις 7 Δεκεμβρίου.

* Παροχή αμνηστίας σε αυτονομιστές, στρατιώτες και εθνικιστές «εθελοντές», με ορισμένες εξαιρέσεις.

* Χορήγηση βοήθειας για την ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων περιοχών, έπειτα από 5 μήνες ακήρυχτου εμφυλίου.

Ολες αυτές οι παράμετροι είχαν συζητηθεί στη συνάντηση του Μινσκ, στις 5 Σεπτεμβρίου, όταν οι ουκρανικές αρχές και οι ηγέτες των αυτονομιστών κατέληξαν στη συμφωνία εκεχειρίας. Κατά τη χθεσινή ψηφοφορία στο Κίεβο, ωστόσο, διαφωνούντες βουλευτές έκαναν λόγο για «νόμο του Πούτιν» και «κατοχή» στην Ουκρανία.

Η διχόνοια αναμένεται να βαθύνει κι άλλο στο Κίεβο, καθώς πλησιάζουν οι βουλευτικές εκλογές της 26ης Οκτωβρίου και η ουκρανική πολιτική σκηνή -σχολιάζουν οι Financial Times- έχει πλέον χωριστεί σε δύο φιλοδυτικά «στρατόπεδα»: από τη μια το «φιλειρηνικό», υπό τον πρόεδρο Ποροσένκο, κι από την άλλη το «πολεμοχαρές», υπό τον απερχόμενο (μη εκλεγμένο) πρωθυπουργό Αρσένι Γιάτσενιουκ και την «πριγκίπισσα του φυσικού αερίου», Γιούλια Τιμοσένκο.

Διχασμένες αντιδράσεις

Ενας παράλληλος υπόγειος πόλεμος εξουσίας φαίνεται πάντως να βρίσκεται σε εξέλιξη και στα ανατολικά εδάφη, με τους ηγέτες των ρωσόφωνων να μιλούν με διαφορετική «γλώσσα». Ενώ λοιπόν ο επικεφαλής των αυτονομιστών στο Λουγκάνσκ, Ιγκορ Πλοτνίτσκι, χαρακτήρισε την παραχώρηση «ειδικού καθεστώτος» στα ανατολικά ως «μια πρώτη ευκαιρία για ειρηνική επίλυση» της κρίσης, το Νο2 των ανταρτών στο Ντονέτσκ, Αλεξέι Πούργκιν, έσπευσε να ξεκαθαρίσει πως «η Ουκρανία είναι ελεύθερη να υιοθετήσει τους νόμους που επιθυμεί, όμως εμείς δεν εξετάζουμε το ενδεχόμενο να έχουμε οποιοδήποτε δεσμό ομοσπονδιακού τύπου». «Ας υπογράψει πρώτα τον νόμο ο Ποροσένκο, να δημοσιευτεί και να τεθεί σε εφαρμογή και τότε εμείς θα τον μεταφράσουμε στα ρωσικά, θα τον διαβάσουμε και θα τον αξιολογήσουμε», ήταν το σχόλιο του αυτόκλητου πρωθυπουργού του Ντονέτσκ, Αλεξάντερ Ζαχαρτσένκο, επιχειρώντας προφανώς να ισορροπήσεις ανάμεσα στις δύο αντίθετες αυτές θέσεις.

Πρωτοβουλία

Πολλά χιλιόμετρα μακρύτερα εν τω μεταξύ, στην ειδυλλιακή Γενεύη, η επίλυση της ουκρανικής κρίσης είχε ήδη τεθεί επί τάπητος, σε μια συνάντηση 16 πρωτοκλασάτων στελεχών του ουκρανικού, ρωσικού, αμερικανικού και ευρωπαϊκού επιχειρηματικού κόσμου. Συμμετείχαν πρόεδροι μεγάλων ομίλων -όπως της αμερικανικής PepsiCo, των γερμανικών BASF και Siemens και των ρωσικών (υπό καθεστώς κυρώσεων!) τραπεζών Sberbank και VTB Bank- καθώς και Ουκρανοί ολιγάρχες. Και η κατάληξή της ήταν ένα ειρηνευτικό σχέδιο 10 σημείων, με πιο κομβικά τα δύο.

Μεταξύ άλλων, λοιπόν, οι 16 καλούν το Κίεβο «να εξετάσει τη συνέχιση του καθεστώς μη ένταξης σε στρατιωτικό οργανισμό» (κοντολογίς στο ΝΑΤΟ), να «συντονίσει και συνάψει ειδική σχέση και εμπορικές συμφωνίες… με την Ε.Ε. και με τη Ρωσική Ομοσπονδία, πιθανόν δε αργότερα και με την Ευρασιατική Οικονομική Κοινότητα, προκειμένου να σταθεροποιηθεί η ουκρανική οικονομία».