Στη μεγαλύτερη συμφωνία συμβιβασμού με αμερικανική φυλή Ινδιάνων προχώρησε χθες η κυβέρνηση Ομπάμα, καταβάλλοντας 554 εκατ. δολάρια σε περίπου 300 χιλιάδες εναπομείναντες Ναβάχο.

Η διευθέτηση αφορά διεκδικήσεις της πολυπληθέστερης σήμερα φυλής Ινδιάνων των ΗΠΑ για την πολυετή κακοδιαχείριση κεφαλαίων και φυσικών πόρων της γης τους από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Η γη των Ναβάχο έχει μέγεθος 14 εκατ. εκτάρια και απλώνεται στις πολιτείες της Αριζόνας, της Γιούτα και του Νέου Μεξικού. Ενα μεγάλο τμήμα αυτής εκχωρείται με μακροχρόνια μίσθωση για την εξόρυξη πετρελαίου, φυσικού αερίου και άλλων ορυκτών, για τη βοσκή ζώων και αγροτικές καλλιέργειες.

Οι πρόγονοι των Ναβάχο εγκαταστάθηκαν σε αυτήν τη γη το 1400 π.Χ. και για εκατοντάδες χρόνια έζησαν ειρηνικά ως νομάδες, τροφοσυλλέκτες και κυνηγοί. Η αρπαγή της γης τους, των ζώων τους, των γυναικών και των παιδιών τους, η εκδίωξη από τον τόπο τους ήταν μόνο μερικά από τα δεινά που βίωσαν από την επαφή τους με τη λευκή φυλή στη διάρκεια του 19ου αιώνα. Τα εγκλήματα των λευκών σε βάρος τους όμως δεν σταμάτησαν εκεί. Στη δεκαετία του 1940 ανακαλύφθηκαν στη γη τους τεράστιες ποσότητες ουρανίου. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ επέτρεψε την εξόρυξη σε ιδιωτικές εταιρείες, χωρίς όμως να παρέχει επαρκή προστασία για τους εργάτες Ναβάχο, τον υδροφόρο ορίζοντα και τη γη. Αποτέλεσμα ήταν η εκτεταμένη μόλυνση του περιβάλλοντος και ο θάνατος αμέτρητων Ναβάχο από καρκίνους και ασθένειες των πνευμόνων. Αμέτρητες μελέτες ανέδειξαν το πρόβλημα, όμως επί δεκαετίες τόσο οι εταιρείες όσο και η κυβέρνηση δεν έκαναν τίποτα για να βελτιώσουν τις συνθήκες ή έστω να ενημερώσουν τους εργάτες για τους κινδύνους. Η υιοθέτηση αυστηρότερης νομοθεσίας μετά τη δεκαετία του ’70 μείωσε τους θανάτους. Ομως ακόμη και σήμερα τα προβλήματα στη γη των Ναβάχο παραμένουν αφού εκατοντάδες εγκαταλειμμένα ορυχεία ουρανίου δεν έχουν ακόμη καθαριστεί αποτελώντας εστίες κινδύνου για τις τοπικές κοινότητες.

Μπ. Μιχάλης