Της Στελλίνας Μαργαριτίδου
Δεν πρόκειται για ένα ακόμα από τα εφευρήματα της εποχής της κρίσης, που γεννήθηκε από την ανάγκη και μόνο. Αλλά για μια διεθνώς αναπτυσσόμενη τα τελευταία χρόνια τάση που ξεκινά από μία πολύ απλή στη βάση της απορία: και γιατί, δηλαδή, να μη χρησιμοποιήσω το μπαλκόνι, την αυλή ή την ταράτσα του σπιτιού μου για να φυτέψω τα δικά μου κηπευτικά;
Στη Νέα Υόρκη, το Παρίσι και άλλες μεγάλες πόλεις υπάρχει μάλιστα και σχετικό κίνημα που επεκτείνει αυτή τη συλλογιστική στα πάρκα και τους άλλους ανεκμετάλλευτους δημόσιους χώρους πρασίνου.
«Το μπαλκόνι ή η ταράτσα ενός κτιρίου μπορούν να γίνουν ιδανικοί χώροι για όσους θέλουν να καλλιεργήσουν μαρούλι, μαϊντανό, άνηθο, σέλινο, βασιλικό, ρόκα, κρεμμυδάκι, ραπανάκια, τομάτες, πιπεριές ή αγγούρια» μας λέει ο διευθυντής του Εργαστηρίου Λαχανοκομίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, Αναστάσιος Σιώμος, υποστηρίζοντας τη… μεταφύτευση της ιδέας και στη Θεσσαλονίκη.
«Βέβαια, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη η θέση, η σωστή διαδικασία σποράς ή μεταφύτευσης, η συχνότητα και ο όγκος του νερού άρδευσης, η προστασία των φυτών από την έντονη ηλιοφάνεια και τις αυξημένες θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στα κτίρια λόγω κατασκευής». Ηδη μάλιστα, απ’ ό,τι μας είπε, το Πανεπιστήμιο, σε συνεργασία με ιδιωτική εταιρεία, έχει αναπτύξει και διαθέτει στην αγορά ως τυποποιημένο προϊόν τον σάκο καλλιέργειας OikoLAVA, με μήκος 100 εκατοστά και χωρητικότητα 22 λίτρων, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υπόστρωμα για την παραγωγή λαχανικών σε αστικό περιβάλλον. Στην ταράτσα του κτιρίου της Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος έχουν βγάλει και μαζέψει με αυτόν τον τρόπο τη φετινή… σοδειά από μυρωδικά και κηπευτικά.
Τα κολοκυθάκια και το ζεν
Τα οφέλη από την ενασχόληση με την… κατ’ οίκον κηπουρική είναι πολλαπλά. Το να σκαλίζεις και να ποτίζεις τον δικό σου μπαξέ –ακόμη και αν απέχει δέκα βήματα από την κρεβατοκάμαρά σου– δεν είναι καλό μόνο για την τσέπη αλλά και για την ψυχή – λίγες δραστηριότητες, υποστηρίζουν όσοι το έχουν δοκιμάσει, είναι περισσότερο χαλαρωτικές από αυτό. Η γεύση δε των καρπών που παράγονται δίχως λίπασμα δεν συγκρίνεται με εκείνη των μαζικών καλλιεργειών – οι μαθητές της Β' τάξης του Τομέα Γεωπονίας Τροφίμων και Περιβάλλοντος του ΕΠΑΛ Αξιούπολης, που την περασμένη χρονιά δοκίμασαν εν είδει πρακτικής άσκησης, μπορούν να σας διαβεβαιώσουν γι' αυτό.
Μιλώντας ειδικότερα για λίπασμα, ο διευθυντής του Εργαστηρίου Λαχανοκομίας έχει να μας συστήσει κάτι καινούργιο. Ενα 100% ελληνικό «λίπασμα» οικολογικών προδιαγραφών, με αμινοξέα που προέρχονται από υδρόλυση αποκλειστικά φυτικών πρώτων υλών, πλούσιων σε πρωτεΐνες. Το νέο προϊόν, το οποίο κυκλοφορεί πλέον στην αγορά από ελληνική εταιρεία που κατοχύρωσε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, βασίζεται στα πορίσματα σχετικής έρευνας του Εργαστηρίου Λαχανοκομίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η οποία κατέδειξε ότι η επιφανειακή λίπανση με νιτρική αμμωνία, που εφαρμόζεται σήμερα από τους παραγωγούς στην καλλιέργεια μαρουλιού, μπορεί να αντικατασταθεί πλήρως από την εφαρμογή αμινοξέων (σημειωτέον ότι η νιτρική αμμωνία αποτελεί σήμερα την κύρια πηγή ρύπανσης των εδαφών, των υπόγειων και των επιφανειακών νερών με νιτρικά, ενώ το πλούσιο σε πρωτεΐνες νέου… τύπου επιφανειακό λιπαντικό εδάφους είναι αντιθέτως φιλικό προς το περιβάλλον). «Εκτός όμως από τα οφέλη για το περιβάλλον, αφού δεν υπάρχει πλέον επιβάρυνση ούτε στο έδαφος ούτε στα υπόγεια νερά, προκύπτουν και οφέλη για τον καταναλωτή, αφού τα παραγόμενα προϊόντα, εν προκειμένω τα μαρούλια, έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C και, φυσικά, χαμηλότερη σε νιτρικά» συμπληρώνει ο Αναστάσιος Σιώμος. Τα αμινοξέα μπορούν να αντικαταστήσουν πλήρως τα ανόργανα λιπάσματα νιτρικής μορφής αζώτου, που εφαρμόζονται από τους παραγωγούς στην καλλιέργεια μαρουλιού στο έδαφος για την επιφανειακή λίπανση. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν μάλιστα ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν εξίσου καλά και στην καλλιέργεια ντομάτας στο θερμοκήπιο, καθώς και στην καλλιέργεια φασολιού για τη βιομηχανία κατάψυξης.
……………………………………………………………………………………
Οι λαχανόκηποι του ΑΠΘ: δύο χρόνια μετά
Σχεδόν 80 στρέμματα από το αγρόκτημα του ΑΠΘ στη Θέρμη έχουν δοθεί για καλλιέργεια σε κατοίκους κυρίως του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης. Το… πείραμα αστικής καλλιέργειας, που συμπληρώνει σε λίγους μήνες δύο χρόνια, έχει δημιουργήσει μια νέα γενιά «καλλιεργητών αστικού περιβάλλοντος». Οι περισσότεροι εξ αυτών προέρχονται από τη Θεσσαλονίκη. «Εχουμε συνταξιούχους αλλά και φοιτητές» σημειώνει ο υπεύθυνος για τη δράση, γεωπόνος Θεοδόσης Παπαθεοδοσίου. «Το «δείγμα» μας δεν θα μπορούσε παρά να είναι τυχαίο, καθώς οι 700 κήποι (με επιφάνεια 100 τετραγωνικών ο καθένας) μοιράστηκαν με κλήρωση. Ανάμεσα στους «αγρότες» μπορεί έτσι κανείς να βρει άνεργους αλλά και ευκατάστατους, παππούδες -ο μεγαλύτερος σε ηλικία καλλιεργητής είναι 84 ετών- αλλά και τελειόφοιτους ή απόφοιτους του ΑΠΘ. Τέσσερις από αυτούς μάλιστα, ορμώμενοι από την εμπειρία της καλλιέργειας στο αγρόκτημα, έχουν ήδη δημιουργήσει μικρές επιχειρήσεις για να πωλούν τη σοδειά τους. Στην πλειονότητά τους οι καλλιεργητές παράγουν κηπευτικά: κολοκυθάκια, μελιτζάνες, ντομάτες και αγγούρια και τον χειμώνα λάχανα και μαρούλια».
