Του Θεόδωρου Ανδρεάδη Συγγελλάκη
Ο πρόεδρος της Ιταλίας, Τζόρτζιο Ναπολιτάνο, με τη σύζυγό του Κλειώ, σε πρόσφατη φωτογραφία, συνοδευόμενος από τον Καρδινάλιο Τζώρτζ Γκανσβάιν
REUTERS/Stefano Rellandini
Ο Ιταλός πρόεδρος της Δημοκρατίας, Τζόρτζιο Ναπολιτάνο, θα πρέπει να καταθέσει, τις ερχόμενες εβδομάδες, ενώπιον του κακουργιοδικείου του Παλέρμο της Σικελίας. Αποκλειστικό θέμα της εξαιρετικής σημασίας αυτής κατάθεσης, η διαπραγμάτευση η οποία φέρεται να έλαβε χώρα στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ανάμεσα στο ιταλικό κράτος και γνωστούς νονούς της Κόζα Νόστρα.
Σύμφωνα με μεγάλο μέρος του ιταλικού Τύπου και καταθέσεις μετανοημένων μαφιόζων, στόχος της διαπραγμάτευσης αυτής ήταν ένα είδος «εκεχειρίας»: να σταματήσουν οι επιθέσεις του ιταλικού οργανωμένου εγκλήματος κατά της ιταλικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Εκρήξεις σε μνημεία
Υπενθυμίζεται ότι το 1993 είχαν σημειωθεί εκρήξεις τόσο στο κέντρο της Ρώμης -έξω από βασιλικές εκκλησίες- όσο και της Φλωρεντίας.
Ο Ιταλός πρόεδρος καλείται να καταθέσει λόγω τηλεφωνικής συνομιλίας του με τον πρώην υπουργό Εσωτερικών, Νικόλα Μαντσίνο, στην οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, φέρεται να έγινε αναλυτική αναφορά στη «διαπραγμάτευση» αυτή. Μετά από δικαστική διαμάχη, η ηχοταινία της συνομιλίας αυτής (η οποία είχε ηχογραφηθεί από δικαστικούς που παρακολουθούσαν τον Μαντσίνο) καταστράφηκε και το περιεχόμενό της δεν πρόκειται, πιθανότατα, να διαρρεύσει ποτέ.
Παράλληλα, ο Τζόρτζιο Ναπολιτάνο χρημάτισε και υπουργός Εσωτερικών κατά την πρώτη κυβέρνηση του Ρομάνο Πρόντι, από το 1996 μέχρι το 1998, επικεφαλής του υπουργείου που γνωρίζει τα πάντα για τη δράση των σωμάτων ασφαλείας, τη δημόσια τάξη και τις προσπάθειες καταπολέμησης της μαφίας.
Στη διαπραγμάτευση ανάμεσα στο ιταλικό κράτος και το μαφιόζικο παρακράτος αναφέρθηκε στο παρελθόν και ο αρχινονός Μπερνάρντο Προβεντσάνο, ο οποίος είχε πάρει στα χέρια του τα ηνία της Κόζα Νόστρα μετά τη σύλληψη του Τοτό Ριίνα, το 1993.
Σύμφωνα επίσης με τον μετανοημένο μαφιόζο Γκάσπαρε Σπατούτσα, και η δολοφονία του εισαγγελέα Πάολο Μπορσελίνο, στο Παλέρμο της Σικελίας, στις 19 Ιουλίου του 1992, οφείλεται ακριβώς στο ότι ο συγκεκριμένος δικαστικός εναντιώθηκε στον «διάλογο» του ιταλικού κράτους με τους μαφιόζους. Το ζητούμενο για τη μαφία ήταν πιθανώς να μειωθούν τα μέτρα απομόνωσης που ίσχυαν και ισχύουν ακόμη στις ιταλικές φυλακές για τους αρχινονούς και να ζητηθεί επίσης η απελευθέρωση μέρους των συλληφθέντων μαφιόζων «ανδρών της τιμής».
Οταν του ζητήθηκε να καταθέσει, ο Ναπολιτάνο τόνισε με γραπτό ανακοινωθέν του ότι «δεν γνωρίζει κανένα στοιχείο ή λεπτομέρεια που να μπορεί να φανεί χρήσιμη για τη συγκεκριμένη δίκη».
Μυστική κατάθεση
Οι δικαστικοί της Σικελίας, όμως, του απάντησαν πως «η χρησιμότητα μιας κατάθεσης κρίνεται από τη σχέση της με το αντικείμενο της δικαστικής υπόθεσης και όχι βάσει των όσων ο κάθε μάρτυρας μπορεί να γνωρίζει ή να μη γνωρίζει». Η κατάθεση θα οριστεί λοιπόν σχετικά σύντομα, στο προεδρικό μέγαρο του Κυρηνάλιου, αποκλειστικά και μόνον παρουσία των εισαγγελέων και των συνηγόρων υπεράσπισης.
Πρόκειται αναμφισβήτητα για υπόθεση τεράστιας σημασίας, από τη στιγμή που ο Ναπολιτάνο, φυσικά, δεν κατηγορείται για κανένα απολύτως αδίκημα, αλλά ο πρώην υπουργός Εσωτερικών, Νικόλα Μαντσίνο (με τον οποίο φέρεται να συζήτησε τηλεφωνικά την όλη υπόθεση), έχει λάβει δικαστική κλήση για ψευδομαρτυρία.
Πέρα από τη δικαστική παράμετρο, υπάρχει ασφαλώς και το θέμα της πολιτικής σκοπιμότητας της όλης υπόθεσης.
Είναι σαφές πως αν αποδειχθεί τελικά ότι η διαπραγμάτευση αυτή πραγματοποιήθηκε, θα βγει άμεσα το συμπέρασμα ότι το ιταλικό κράτος, κατά κάποιον τρόπο, ήταν έτοιμο να αναγνωρίσει, να «νομιμοποιήσει» σχεδόν, το καρκίνωμα της μαφίας. Και θα μπορούσε να προκύψει παράλληλα το ερώτημα: Γιατί με τις Ερυθρές Ταξιαρχίες υπερίσχυσε η γραμμή της «μηδενικής ανοχής» και δεν έγινε καμία προσπάθεια διαπραγμάτευσης για να σωθεί η ζωή του χριστιανοδημοκράτη Αλντο Μόρο, ενώ με την Κόζα Νόστρα κάποιοι θέλησαν να φανούν πολύ πιο ελαστικοί και πρόθυμοι;
Ολοι περιμένουν να δουν τώρα αν Τζόρτζιο Ναπολιτάνο -ο πιο γνωστός μεταρρυθμιστής πολιτικός του πρώην Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας και ο μόνος πρόεδρος της Δημοκρατίας ο οποίος επανεξελέγη για δεύτερη θητεία- θα μπορέσει να βοηθήσει καθοριστικά, με την κατάθεσή του, την όλη πορεία των ερευνών και της σχετικής δίκης.
Το περιεχόμενό της, φυσικά, δεν θα δημοσιοποιηθεί, αλλά θα μπορούσε να φανεί από τις μετέπειτα εξελίξεις.
