Του Γιώργου Τσιάρα

Τουρκικά άρματα μάχης κρατούν θέσεις στη μεθόριο με τη Συρία, την ώρα που οι εξτρεμιστές του Ισλαμικού Κράτους κοντεύουν να ολοκληρώσουν την κατάληψη της γειτονικής πόλης Κομπάνι
REUTERS/ Umit Bektas

Την εκκένωση του Κομπάνι διέταξαν χτες οι Κούρδοι υπερασπιστές του, ύστερα από νέα, ολομέτωπη επίθεση των μαχητών του «Ισλαμικού κράτους», που φυσικά δεν στάθηκε δυνατόν να ανακοπεί από τους –λιγοστούς– βομβαρδισμούς από αμερικανικά και γαλλικά αεροσκάφη στα περίχωρα της πόλης. Ηδη από χτες το απόγευμα τα μαύρα λάβαρα των ισλαμιστών είχαν υψωθεί στις ανατολικές και νότιες συνοικίες της κουρδικής πόλης της Συρίας, ενώ τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι στην πόλη μάχονται ήδη δύο χιλιάδες πολεμιστές της εξτρεμιστικής σουνιτικής οργάνωσης. Οι συγκρούσεις πάντως συνεχίζονταν χτες το βράδυ, ενώ πυκνοί καπνοί συνοδεύουν τον ήχο εκρήξεων από τις αεροπορικές επιδρομές της συμμαχίας των… απρόθυμων.

Χιλιάδες πανικόβλητοι άμαχοι συρρέουν κατά κύματα στα τουρκικά σύνορα, που βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από την πόλη, αλλά η Τουρκία εξακολουθεί να παρακολουθεί από μακριά την τραγωδία, επιβεβαιώνοντας για την ώρα όσους λένε πως η ηγεσία της παίζει διπλό παιχνίδι έναντι της Δύσης, των Κούρδων και φυσικά των πρώην (;) προστατευόμενών της ισλαμιστών. Αλλωστε η μάχη για το Κομπάνι μαίνεται εδώ και τρεις εβδομάδες, με τους ισλαμιστές να χρησιμοποιούν βαρέα όπλα και τεθωρακισμένα – αλλά η Αγκυρα, παρά τους φραστικούς λεονταρισμούς, τη συγκέντρωση τεθωρακισμένων και οπλιτών στα σύνορα και την έγκριση της εισβολής από το τουρκικό Κοινοβούλιο, αρκείται σε… παραινέσεις προς τους άλλους συμμάχους.

Σε δηλώσεις του κατά τη διάρκεια επίσκεψης σε στρατόπεδο «φιλοξενίας» χιλιάδων Σύρων προσφύγων στο Γκαζιαντέπ, ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε πως το Κομπάνι «πέφτει από στιγμή σε στιγμή» και υποστήριξε το προφανές – ότι δηλαδή «οι αεροπορικές επιδρομές δεν θα σταματήσουν τους τρομοκράτες του I.Κ. Πρέπει να υπάρξει συνεργασία με εκείνους που μάχονται επί του εδάφους», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος, που στη συνέχεια έθεσε δημόσια τους όρους του για να εμπλακεί στρατιωτικά στη μάχη: «Ζητήσαμε τρία πράγματα: χρειαζόμαστε μία ζώνη απαγόρευσης πτήσεων, ασφαλείς ζώνες μαζί με εκπαίδευση και εξοπλισμό της μετριοπαθούς αντιπολίτευσης στη Συρία», είπε ο Ερντογάν.

Δεν βιάζεται…

Η Τουρκία είχε διαμηνύσει την περασμένη εβδομάδα ότι δεν θα αφήσει το Κομπάνι να πέσει στα χέρια των «τρομοκρατών», αλλά προφανώς δεν βιάζεται να το πράξει, αφήνοντας τους ισλαμιστές να ολοκληρώσουν τη «βρόμικη δουλειά», ξεριζώνοντας το κουρδικό στοιχείο από τη βόρεια Συρία. Ταυτόχρονα, με την εφεκτική στάση της, υποχρεώνει πλέον τους δυτικούς συνομιλητές της να… πέσουν στα πόδια της, παρακαλώντας τη να κάνει αυτό που οι ίδιοι δεν τολμούν – να στείλει, δηλαδή, χερσαίες δυνάμεις στο συριακό έδαφος.

Οπως αναφέρουν Τούρκοι αναλυτές, η Αγκυρα παραμένει διστακτική γιατί φοβάται –αυτή τουλάχιστον είναι η επίσημη «γραμμή»– ότι μια στρατιωτική επέμβαση θα δημιουργούσε πρόβλημα ασφάλειας στα σύνορά της, ενισχύοντας ταυτόχρονα τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασαντ και τους «τρομοκράτες» Κούρδους μαχητές που συνδέονται με το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (ΡΚΚ), το οποίο επί τρεις δεκαετίες διεξάγει ένοπλο αγώνα κατά του τουρκικού κράτους.

Στην πραγματικότητα, κανείς δεν «καίγεται» να σώσει τους Κούρδους της Συρίας, και όλοι οι δυνατοί της Γης που έχουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο εμπλακεί στη μάχη κατά του Ι.Κ. κοιτούν πώς θα κερδίσουν τα περισσότερα εδαφικά ή άλλα ανταλλάγματα την επόμενη ημέρα: όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Φάντι Χάκουρα, ένας ειδικός της γνωστής «δεξαμενής σκέψης» Chatham House, παρακολουθούμε «μια συμμαχία των απροθύμων, όπου κάθε χώρα κάνει όσο το δυνατόν λιγότερα ενάντια στον κοινό εχθρό, ειδικά στη Συρία».

Οι πιέσεις πάντως προς την κυβέρνηση Ερντογάν να εισβάλει στη Συρία εντείνονται, εντός και εκτός Τουρκίας. Χτες, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Λοράν Φαμπιούς επιβεβαίωσε πως οι πρόεδροι της Γαλλίας και της Τουρκίας είχαν τηλεφωνική επικοινωνία με αποκλειστικό θέμα το πώς μπορεί να σταματήσει η προέλαση των τζιχαντιστών στο Κομπάνι και να σωθούν οι χιλιάδες άμαχοι που παραμένουν εγκλωβισμένοι στην εμπόλεμη ζώνη. «Εκτυλίσσεται μια τραγωδία και πρέπει όλοι να αντιδράσουμε. Κινητοποιούμαστε για το Κομπάνι», δήλωσε ο Φαμπιούς ενώπιον της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης, αναφέροντας ότι ο ίδιος είχε ήδη τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τούρκο ομόλογό του. Επισήμανε επίσης πως η Γαλλία «ενισχύει τη συνεργασία της με τις δυνάμεις που πολεμούν το «Ισλαμικό κράτος»», εννοώντας προφανώς τους Κούρδους, και τόνισε πως «πολλά κρίνονται στο Κομπάνι και πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να σταματήσουμε το «Ισλαμικό κράτος»».

Μέσα στην Τουρκία, η κυβέρνηση παίζει με τη φωτιά, καθώς η κουρδική κοινότητα των «ορεινών Τούρκων» βράζει για την υποκριτική στάση της κυβέρνησης Ερντογάν. Ο έγκλειστος Κούρδος ηγέτης Αμπντουλάχ Οτζαλάν έχει προειδοποιήσει σαφέστατα πως, εάν το Κομπάνι πέσει, αυτό «θα σημάνει το τέλος της ειρηνευτικής διαδικασίας» μεταξύ του PKK και της Αγκυρας, ενώ την ίδια στιγμή χιλιάδες Κούρδοι διαδηλώνουν πλέον καθημερινά σε διάφορες πόλεις της Τουρκίας με έντονο κουρδικό στοιχείο, απαιτώντας την άμεση εισβολή στη Συρία.

Διαδηλώσεις

Χτες, ένας 25χρονος Κούρδος διαδηλωτής σκοτώθηκε σε συγκρούσεις με την αστυνομία στο Μους, στην επαρχία Βάρτο της νοτιοανατολικής Τουρκίας, μιας περιοχής με ισχυρή παρουσία του κουρδικού στοιχείου. Σύμφωνα με τη «Χουριέτ», ο νεαρός πυροβολήθηκε από αγνώστους, αλλά το (αντιπολιτευόμενο) τηλεοπτικό δίκτυο NTV μετέδωσε ότι χτυπήθηκε στο κεφάλι από δακρυγόνο που εκτόξευσε σε ευθεία βολή η αστυνομία.

Το κλίμα μεταξύ των Κούρδων στις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας και κυρίως στην Κωνσταντινούπολη -όπου χιλιάδες διαδηλωτές συγκρούστηκαν με τους αστυνομικούς στη Χαλκηδόνα, το Μπάγτζιλαρ και το Σουλτανγκαζί- και την Αγκυρα είναι βαρύ, ενώ μεγάλες διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν το τελευταίο 24ωρο σε όλες σχεδόν τις κουρδικές πόλεις της νοτιοανατολικής Τουρκίας, αλλά και στη Μερσίνα και την Αττάλεια στο νότιο τμήμα της χώρας.

Συγκρούσεις με τραυματίες ξέσπασαν και στην επαρχία Χακιάρι, από όπου αναχώρησαν πέντε λεωφορεία με διαδηλωτές με προορισμό τη μεθόριο με τη Συρία, στο σημείο που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την πόλη Κομπάνι. Στις συγκρούσεις με τις δυνάμεις ασφαλείας αναφέρονται πολλοί τραυματίες, ενώ είναι ενδεικτικό της κατάστασης πως η τουρκική αστυνομία ανακάλεσε όλες τις άδειες.