Της Μαργαρίτας Βεργολιά
«Λευκός καπνός» από τη διπλωματικά αναβαθμισμένη Αίγυπτο ή απλή εξαγορά χρόνου για τους «πρωταγωνιστές» της μεσανατολικής τραγωδίας; Στον απόηχο των οκτώ ημερών της νέας αιματοχυσίας και της χθεσινής βομβιστικής επίθεσης σε αστικό λεωφορείο στο Τελ Αβίβ -με απολογισμό 24 τραυματίες- όλα δείχνουν προς τη δεύτερη εκδοχή.
Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, που ανακοινώθηκε αργά χθες το βράδυ από το Κάιρο -παρούσας της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον- μοιάζει με «μέτρο-ασπιρίνη»!
Γιατί, ναι μεν η Χαμάς δεσμεύτηκε να σταματήσει τις επιθέσεις με ρουκέτες κατά ισραηλινών στόχων και το Ισραήλ συμφώνησε να σταματήσει τους βομβαρδισμούς και τις στοχευμένες δολοφονίες στη Λωρίδα της Γάζας.
Ομως, πρόκειται απλώς για προφορική συμφωνία! Καμία από τις εμπλεκόμενες πλευρές δεν συνυπέγραψε το κείμενό της. Χρονοδιάγραμμα δεν καθορίστηκε.
Ενώ από τις παραμέτρους της απουσιάζουν τα πιο ακανθώδη ζητήματα, που αναμένεται να εξεταστούν σε δεύτερη φάση. Το τι μέλλει γενέσθαι, δηλαδή, με το πυραυλικό οπλοστάσιο της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ, την καταστροφή του οποίου αξιώνει το Ισραήλ. Αλλά και το τι θα γίνει με την άρση του «στραγγαλιστικού» θαλάσσιου αποκλεισμού της Λωρίδας της Γάζας από το Ισραήλ.
Επί του παρόντος, το μόνο που προβλέπεται στη συμφωνία είναι ότι, 24 ώρες μετά την εφαρμογή της κατάπαυσης του πυρός, το Ισραήλ έχει αναλάβει τη δέσμευση να ανοίξει τα μεθοριακά φυλάκια και να διευκολύνει τη μετακίνηση ανθρώπων και τη μεταφορά προϊόντων…
Το ζητούμενο, βέβαια, είναι εάν και για πόσο θα τηρηθεί η συμφωνία -ήδη ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου απειλεί με χερσαία επίθεση, σε περίπτωση που οι συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις δεν καρποφορήσουν. Και σε αυτό το ερώτημα προστίθενται πολλά ακόμη.
Για το Ισραήλ, η έναρξη μιας εξαιρετικά αμφιβόλου σκοπιμότητας και αποτελεσματικότητας στρατιωτικής επιχείρησης, μάλιστα από μια απερχόμενη κυβέρνηση, αναμένεται να ανάψει «φωτιές» στο προεκλογικό σκηνικό της χώρας, εν όψει της 22ας Ιανουαρίου, οπότε έχει προγραμματιστεί πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.
Για τη Χαμάς, η περίοδος ρευστότητας που αρχίζει από σήμερα δεν αποκλείεται να πυροδοτήσει μέσα στις επόμενες ημέρες έναν εσωτερικό πόλεμο εξουσίας με άλλες ισχυρές ένοπλες ομάδες στη Λωρίδα της Γάζας. Κυρίως, δε, με την -εξοπλιζόμενη και χρηματοδοτούμενη από το Ιράν, όπως παραδέχτηκαν χτες υπερήφανα Πέρσες αξιωματούχοι- Ισλαμική Τζιχάντ, η οποία φημολογείται ότι έχει υπό τον έλεγχό της σημαντικό αριθμό πυραύλων Fajr-5.
Ενδεικτική του διαμορφούμενου εμφυλιακού σκηνικού δεν αποκλείεται, άλλωστε, να είναι η προχθεσινή δημόσια εκτέλεση 6 Παλαιστινίων, κατηγορούμενων για συνεργασία με το Ισραήλ, και η περιφορά των πτωμάτων τους στους δρόμους της Γάζας από ομάδα ενόπλων.
Ενέργεια την οποία καταδίκασε (μέσω Facebook!) ο αναπληρωτής ηγέτης της Χαμάς, Μούσα Αμπου Μαρζούκ, τονίζοντας ότι κανείς δεν θα πρέπει να παίρνει τον νόμο στα χέρια του στη Λωρίδα της Γάζας…
Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε, στη χειρότερη των περιπτώσεων, να προκαλέσει ντόμινο αποσταθεροποίησης και στη Δυτική Οχθη και, στην καλύτερη, να βάλει ακόμη πιο πολύ στο πολιτικο-διπλωματικό περιθώριο την Παλαιστινιακή Αρχή και τον πρόεδρό της, Μαχμούντ Αμπάς (την ώρα, μάλιστα, που ετοιμάζεται να καταθέσει αίτημα στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για αναγνώριση καθεστώτος κράτους-παρατηρητή στην Παλαιστίνη).
Μέσα σ' αυτό το σκηνικό κινούμενης άμμου, οι περιφερειακοί «παίκτες» λαμβάνουν θέσεις. Επειτα από ημέρες μυστήριας σιωπής, το σιιτικό Ιράν παραδέχτηκε χθες επισήμως ότι προσφέρει στρατιωτική, τεχνική και οικονομική βοήθεια στη Χαμάς (διά στόματος του προέδρου του ιρανικού Κοινοβουλίου, Αλί Λαριτζανί, και του διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης, στρατηγού Μοχαμάντ Αλί Τζαφάρι).
Ενώ η -περιφερειακά αναβαθμισμένη- σουνιτική κυβέρνηση του Καΐρου έσπευσε να δώσει τα δικά της «εχέγγυα». Λίγο πριν από την ανακοίνωση της κατάπαυσης του πυρός, η ισραηλινή εφημερίδα Haaretz μετέδιδε ότι οι αιγυπτιακές αρχές κατέσχεσαν φορτίο 108 πυραυλικών κεφαλών, που μεταφερόταν από τη Λιβύη προς τη Γάζα!
Ματωμένοι αριθμοί
Μέσα σε 8 ημέρες αιματοχυσίας, σημειώθηκαν 1.500 πυραυλικά πλήγματα των ισραηλινών δυνάμεων κατά στόχων στη Λωρίδα της Γάζας, με απολογισμό περίπου 150 Παλαιστίνιους νεκρούς -με τους μισούς πολίτες, ανάμεσά τους 36 παιδιά- και 1.400 ρίψεις ρουκετών από Παλαιστίνιους εξτρεμιστές στο νότιο Ισραήλ, που στοίχισαν τη ζωή σε πέντε Ισραηλινούς πολίτες και έναν 18χρονο στρατιώτη.
