Της Ντάνι Βέργου
«Ερχονται άνθρωποι με μια βουβή δυσφορία. Πιεσμένοι, που όμως δεν κλαίγονται. Η αξιοπρέπεια τους δυσκολεύει να εκφραστούν. Πολλοί βρίσκονται στο τέλος των ασφαλιστικών τους δικαιωμάτων». Δύο διακεκριμένοι ψυχίατροι μιλούν για τις επιπτώσεις της τρέχουσας οικονομικής καταστροφής στην κοινωνία μας, εν όψει του μονοθεματικού διεθνούς συνεδρίου στις 6-9 Μαρτίου: «Κρίσεις και καταστροφές. Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις».
Το 2009 ο χρόνος αναμονής στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας Βύρωνα-Καισαριανής ήταν 15 μέρες. Σήμερα φτάνει τους 2,5 μήνες. Ο Γιώργος Χριστοδούλου, καθηγητής Ψυχιατρικής, πρόεδρος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ψυχικής Υγιεινής, και ο Δημήτρης Πλουμπίδης, αναπληρωτής καθηγητής Ψυχιατρικής, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, διευκρινίζουν: «Η Ελλάδα είναι σε θλίψη. Οχι σε κατάθλιψη». Θλίψη δικαιολογημένη από τα γεγονότα. Μια φυσιολογική ευεξήγητη αντίδραση στην εθνική ταπείνωση, στο ότι μας έχουν κολλήσει στον τοίχο και ζητάμε δανεικά».
Αλληλεγγύη
Μιλούν και για την «αντοχή» και την «απαντοχή» που, όπως εξηγούν, εμπεριέχει ως έκφραση και την έννοια της ελπίδας που έχουν επιδείξει οι πολίτες απέναντι στην οικονομική καταστροφή. Και την «αλληλεγγύη που επιδεικνύουν – ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος αντιμετώπισης των ψυχολογικών επιπτώσεων των καταστροφών. Αλληλεγγύη που όταν γεννήθηκε η ανάγκη ανακαλύφθηκε. Και δηλώνει εξέλιξη δημιουργική, ενθαρρυντική. Βγαίνοντας μάλιστα από μια περίοδο κατά την οποία η ψυχιατρική δεν έβλεπε περιστατικά κλασικής ψυχοπαθολογίας (σχιζοφρένειες ή τυπικές νευρώσεις), αλλά λανθάνουσες καταστάσεις όπως είναι οι διαταραχές της συμπεριφοράς που συνδέθηκαν με έναν εγωκεντρικό τρόπο προσέγγισης της ζωής».
Στις αρχές της οικονομικής κρίσης, είπαν, ο κόσμος ερχόταν με ανοιχτές κρίσεις πανικού. Η πλειονότητα των περιστατικών αφορούσε δανειακά χρέη. Το πρόβλημα το έλυσε το τραπεζικό σύστημα, σταματώντας να δίνει δάνεια. Στη θέση των κρίσεων, η βουβή δυσφορία. Η ηλικιακή ομάδα που πλήττεται περισσότερο από την κρίση είναι 25 έως 50 ετών. Ισως το μεγαλύτερο σοκ το βιώνουν οι σημερινοί νέοι 25 έως 38 ετών. «Οι γενιές που μεγάλωσαν με μεγάλη ευκολία, με δεδομένη τη διατροφή, την ένδυση κ.λπ. Δυσκολεύονται. Οι σημερινοί έφηβοι γνωρίζουν ότι αυτά δεν είναι δεδομένα».
Για την ανεργία οι επιστήμονες προτείνουν να προτιμάται η μείωση μισθού από την απόλυση. «Η απόλυση από την εργασία, πέρα από τις οικονομικές της επιπτώσεις, συνεπάγεται και ένα ταπεινωτικό πλήγμα για τον εργαζόμενο, που προκύπτει από τη μείωση του οικογενειακού και κοινωνικού του status».
Οι κ. Χριστοδούλου και Πλουμπίδης επισημαίνουν ότι «δεν είναι σαφής η συσχέτιση ανεργίας και αυτοκτονίας στη χώρα μας». Ωστόσο σημείωσαν ότι η αύξηση των αυτοκτονιών αφορά τα άτομα 30-50 ετών, με περισσότερο επιρρεπή τα απομονωμένα άτομα. Κι εδώ ο ρόλος της οικογένειας, που εξακολουθεί να λειτουργεί ως θεσμός, υπογράμμισαν, ίσως εξηγεί τη «διαφοροποίηση της αντίδρασής μας στην οικονομική καταστροφή σε σχέση με άλλες χώρες. Πολλές φορές πηγαίνει κάποιο μέλος της οικογένειας να ζητήσει βοήθεια και όχι ο άμεσα ενδιαφερόμενος, μία ακόμη μορφή αλληλεγγύης».
