ΙΣΠΑΝΙΑ Σε μια πρωτότυπη διαμαρτυρία για τις περικοπές στην Παιδεία, 400 καθηγητές από δημόσια ΑΕΙ θα παραδίδουν μαθήματα προς κάθε ενδιαφερόμενο σε ανοικτούς χώρους
Της Κορίνας Βασιλοπούλου
Στην Ισπανία, τα πανεπιστήμια βγαίνουν στους δρόμους. Κυριολεκτικά! Σήμερα, καθηγητές, φοιτητές αλλά και απλοί πολίτες θα κάνουν «κατάληψη» σε πολλούς δρόμους και πλατείες της Μαδρίτης και των περιχώρων, σε μια πρωτότυπη διαμαρτυρία που συνδυάζει την καταδίκη των περικοπών στην παιδεία με δωρεάν μαθήματα για κάθε ενδιαφερόμενο! Περίπου 400 καθηγητές από τα μεγαλύτερα δημόσια πανεπιστήμια της ισπανικής πρωτεύουσας θα μεταφέρουν το μάθημα έξω από την αίθουσα. Ο στόχος τους; Να εδραιώσουν την υπόστασή τους ως διδάσκοντες και ως ερευνητές και να εκφράσουν την αντίθεσή τους στην αύξηση των διδάκτρων στα πανεπιστήμια, στις περικοπές και, γενικότερα, στην επιχειρούμενη ιδιωτικοποίηση της δημόσιας παιδείας.
Η πρωτοβουλία «Πανεπιστήμιο στον δρόμο» (Uni en la calle) γεννήθηκε τον περασμένο Νοέμβριο, όταν καμιά 100 καθηγητές των δημόσιων πανεπιστημίων αποφάσισαν να κάνουν μάθημα σε διάφορους εξωτερικούς χώρους στη Μαδρίτη, διαμαρτυρόμενοι για τις περικοπές που είχε εξαγγείλει η τοπική κυβέρνηση. Τα μαθήματα ήταν ανοιχτά όχι μόνο για τους φοιτητές, αλλά και για οποιονδήποτε πολίτη ήθελε να πάρει μια γεύση από ιστορία, λογοτεχνία, αστικό δίκαιο ή εφαρμοσμένα μαθηματικά. Η εμβληματική πλέον κεντρικότατη πλατεία Πουέρτα δελ Σολ, διάσημη από τις διαδηλώσεις των Ισπανών αγανακτισμένων, μετατράπηκε τότε στη μεγαλύτερη υπαίθρια πανεπιστημιακή αίθουσα.
«Μέσω αυτής της πρωτοβουλίας θέλαμε να μεταφέρουμε στους πολίτες τη σύγκρουση που μαίνεται μέσα στα πανεπιστήμια με αφορμή την απαξίωσή τους», σχολιάζει ο καθηγητής συνταγματικού δικαίου Αντόνιο Κάμπο, ένας από τους διδάσκοντες εξωτερικού χώρου. «Ο,τι συμβαίνει σήμερα στα πανεπιστήμια είναι μικρογραφία αυτού που συμβαίνει σε ολόκληρη τη χώρα. Προσπαθούν να διαλύσουν το ισχύον κοινωνικό μοντέλο για να επιβάλουν το μοντέλο “ο σώζων εαυτόν σωθήτω”». Ο συνταγματολόγος Κάμπο πιστεύει ότι όλοι οι φορείς που ενδιαφέρονται πραγματικά για τη διατήρηση των βασικών δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών πρέπει να υιοθετήσουν πιο δυναμική στάση απέναντι στην κυβέρνηση. «Τώρα είμαστε στη φάση της αντίστασης», λέει, «αλλά θα πρέπει πια να περάσουμε στην αντεπίθεση, να βγούμε στους δρόμους και να επιβάλουμε τη δική μας αντιπρόταση, αντί να περιμένουμε, απλά, να ελαχιστοποιήσουμε τις συνέπειες των περικοπών».
Πέρυσι τον Μάιο, η κυβέρνηση Ραχόι ανακοίνωσε την πρόθεσή της να μειώσει στο πλαίσιο των «αναγκαίων δημοσιονομικών προσαρμογών» τον προϋπολογισμό από το 4,91% του ΑΕΠ το 2010 στο 3,9% ώς το 2015. Μιλάμε για δραστική μείωση των ήδη μειωμένων δαπανών για την παιδεία, κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (γύρω στο 5%), αλλά και των ΗΠΑ (5,3%)! Στοιχεία τα οποία πρόσφατα θορύβησαν ακόμα και την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς η Ισπανία είναι η τρίτη χώρα στην Ε.Ε. μετά τη Μάλτα και την Πορτογαλία με το υψηλότερο ποσοστό μαθητών που δεν ολοκληρώνουν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (28,4%).
Ειδικά για την ανώτατη παιδεία, οι περικοπές αυτές σημαίνουν, μεταξύ άλλων, αύξηση της τιμής για την εγγραφή στις σχολές, μείωση των υποτροφιών για τους ασθενέστερους οικονομικά φοιτητές, λιγότερα κονδύλια για την έρευνα, μεγαλύτερη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, συγχώνευση πανεπιστημιακών τμημάτων και απόλυση προσωπικού.
Από φέτος, οι φοίτηση σε ένα δημόσιο πανεπιστήμιο θα είναι κατά μέσο όρο κατά 17% ακριβότερη σε σχέση με το 2012. Γιατί, στην Ισπανία, η εγγραφή ακόμη και στα δημόσια πανεπιστήμια δεν είναι δωρεάν, αλλά ποικίλλει, ανάλογα με την περιοχή, το πανεπιστήμιο και το αντικείμενο από 500 έως 1.300 ευρώ τον χρόνο κατά μέσο όρο!
«Είναι ντροπή», λέει στην εφημερίδα «El Publico» o Αντρές, φοιτητής του τμήματος Αραβικών Σπουδών. «Υπάρχουν φοιτητές που εγκαταλείπουν τις σπουδές τους γιατί δεν έχουν χρήματα για την εγγραφή».
Ειδικά η αυτόνομη περιφέρεια της Μαδρίτης έχει μετατραπεί στο μεγάλο πειραματικό εργαστήρι για την ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική της κυβέρνησης Ραχόι. Και αυτό γιατί η δεξιά τοπική κυβέρνηση με επικεφαλής τον Ιγνάθιο Γκονθάλεθ αποδεικνύεται βασιλικότερη του βασιλέως ανακοινώνοντας τις πιο δραστικές περικοπές στη δημόσια παιδεία και υγεία σε ολόκληρη την ισπανική επικράτεια. Για τον ίδιο λόγο, συγχρόνως, στη Μαδρίτη παρατηρούνται και μερικές από τις πιο δυναμικές κινητοποιήσεις κατά της κυβερνητικής πολιτικής, κυρίως από τους κλάδους των γιατρών και των εκπαιδευτικών.
Σήμερα, όπου η πρωτοβουλία «Πανεπιστήμιο στον Δρόμο» έχει γίνει πολύ πιο γνωστή και από τα προηγούμενα υπαίθρια μαθήματα και από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η συμμετοχή αναμένεται να είναι πολύ μεγαλύτερη συγκριτικά με την παρθενική της εμφάνιση τον Νοέμβριο, τόσο σε αριθμό διδασκόντων όσο και φοιτητών. Το ίδιο ισχύει και για το πεδίο των μαθημάτων. Εως πριν από λίγες ημέρες, το πρόγραμμα προέβλεπε 350 διαφορετικά μαθήματα, όπως αστρονομία, μαθηματικά, πειραματική φυσική και χημεία, γεωλογία, φυσική ιστορία, λογοτεχνία, μουσικοχορευτικές δραστηριότητες, ζωγραφική, γλυπτική, οπτικοακουστικά μέσα, δημοσιογραφία, ιατρική, κτηνιατρική, και άλλα πολλά.
Η πρωτοτυπία, αυτή τη φορά, είναι ότι η πρωτοβουλία «Uni en la calle» έχει ετοιμάσει και εφαρμογή ειδικά για smartphones έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα καλύτερο δίκτυο επικοινωνίας ανάμεσα στα πανεπιστήμια, να ανταλλάσσονται ιδέες και να γίνεται σωστή ενημέρωση για το πρόγραμμα και τον τόπο των μαθημάτων αυτού του ιδιότυπο «Ανοιχτού Πανεπιστημίου». (Οι εξοικειωμένοι με το τουίτερ μπορούν να παρακολουθούν τα τεκταινόμενα από τα hashtag #9M και #unienlacalle).
