Της Ερριέτας Καλοφώνου
«Αυτές οι εκλογές είναι οι σημαντικότερες της ζωής μας και οι σημαντικότερες των τριών τελευταίων αιώνων». Παρά την όποια υπερβολή, ο Κάρλες Πουιγκντεμόντ, δήμαρχος της Χιρόνα, μιας από τις μεγαλύτερες πόλεις της Καταλονίας και πρόεδρος της Ενωσης Δήμων υπέρ της Ανεξαρτησίας, φαίνεται να έχει κάποιο δίκιο.
Στις πρόωρες κάλπες που στήνονται αύριο Κυριακή για την ανάδειξη της νέας αυτόνομης κυβέρνησης στην Καταλονία, ενδέχεται να ανοίξει πρώτη φορά μια σοβαρή διαδικασία προς την ανεξαρτητοποίηση από την Ισπανία, εφόσον τα εθνικιστικά κόμματα συγκεντρώσουν την απαραίτητη πλειοψηφία.
Η Καταλονία (που, μαζί με τη Χώρα των Βάσκων, αποτελούν τις δύο περιφέρειες με την πλέον διευρυμένη αυτονομία) πάντα βρισκόταν με το ένα πόδι εκτός Ισπανίας, λόγω της ιδιαίτερης εθνικής, γλωσσικής και πολιτιστικής της ταυτότητας.
Ο καταλανικός εθνικισμός, σε αντίθεση με τον βασκικό, δεν εκφράστηκε ποτέ με τα όπλα. Το δε αίτημα περί ανεξαρτησίας, δεν φαινόταν, τουλάχιστον μέχρι πρότινος, να έχει πραγματικά πλειοψηφική τάση.
Αυτά, ώς το περασμένο καλοκαίρι όταν, μεσούσης της βαθιάς οικονομικής κρίσης, η πλούσια Καταλονία με τις βιομηχανίες και τον ορυκτό πλούτο, η οποία αποτελεί το 20% του ισπανικού ΑΕΠ, έφτασε στο χείλος της χρεοκοπίας και ζήτησε «διάσωση» από την ισπανική κεντρική κυβέρνηση.
Ο Αρτούρ Μας, ο κεντροδεξιός επικεφαλής της τοπικής κυβέρνησης, επέρριψε την ευθύνη στη Μαδρίτη και στην κυβέρνηση Ραχόι η οποία δεν επιτρέπει στην Καταλονία μεγαλύτερη ευελιξία στη διαχείριση των οικονομικών της.
Στις 11 Σεπτεμβρίου, περίπου 1 εκατομμύριο Καταλανοί ξεχύθηκαν στους δρόμους της Βαρκελώνης διεκδικώντας ανεξαρτησία.
Ο Μας αποφάσισε να εκμεταλλευτεί το ρεύμα προκηρύσσοντας εκλογές δυο χρόνια νωρίτερα από τον προκαθορισμένο χρόνο, με βασικό αίτημα την ίδρυση ενός ανεξάρτητου καταλανικού κράτους, γεγονός που προκάλεσε την οργή του Ισπανού πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η παράταξη του Αρτούρ Μας, η συντηρητική CiU (Convergencia i Unio/Σύγκλιση και ΕΈνωση), κρατούσε πάντα διφορούμενη στάση ως προς το κεφάλαιο ανεξαρτησία, το οποίο χρησιμοποιούσε συνήθως ως μοχλό πίεσης προκειμένου να αποσπάσει περισσότερα προνόμια από τη Μαδρίτη.
Αλλά, κατά πόσον μια ανεξάρτητη Καταλονία είναι εφικτή;
Ο δρόμος θα είναι ιδιαίτερα δύσκολος και συγκρουσιακός, ακόμα κι αν το «ναι» υπερτερούσε με σημαντική πλειοψηφία σε ένα υποτιθέμενο δημοψήφισμα, καθώς το ισπανικό Σύνταγμα δεν προβλέπει το ενδεχόμενο απόσχισης κάποιας αυτόνομης περιφέρειας.
Ύστερα, όσο κι αν η Καταλονία είναι εύπορη εντός των ισπανικών τειχών, ως ανεξάρτητο κράτος δεν θα ήταν εύκολα βιώσιμη.
Οι δημόσιες δαπάνες της θα αυξάνονταν κατακόρυφα, καθώς θα συντηρείται πλέον αποκλειστικά με τις δικές της δυνάμεις, ενώ θα έχανε και την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση που απολαμβάνει ανήκοντας σε χώρα μέλος της Ε.Ε. Η Ενωση έχει καταστήσει σαφές ότι η ανεξάρτητη Καταλονία δεν θα γινόταν αυτομάτως μέλος της, αλλά θα έπρεπε να υποβάλει νέο αίτημα ένταξης.
Πάντως, το θέμα της ανεξαρτησίας, που τόσο θόρυβο έχει δημιουργήσει, δεν είναι απόλυτα βέβαιο ότι θα αποτυπωθεί και στην κάλπη. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της «El Pais», η CiU του Αρτούρ Μας αναμένεται να συγκεντρώσει το 37,3% των ψήφων,1,2% λιγότερο σε σχέση με το 2010, γεγονός που δεν του δίνει την απόλυτη πλειοψηφία των 68 εδρών.
Για να προχωρήσει το σχέδιο της απόσχισης, θα χρειαζόταν να συνεργαστεί με το αριστερό εθνικιστικό κόμμα ERC το οποίο είχε εξαρχής ως σύνθημα την ανεξαρτησία και αναμένεται να αυξήσει τη δύναμή του από το 7% στο 12%.
Επιπλέον, ενώ το 46% των Καταλανών τάσσεται υπέρ της ανεξαρτησίας, το ποσοστό αυτό πέφτει στο 37% μπροστά στο ενδεχόμενο το νέο κράτος να μην ανήκει στην ΕΕ.
«Το δυστύχημα είναι ότι σε αυτές τις εκλογές πρωταγωνιστεί το ζήτημα της ανεξαρτησίας και απουσιάζουν ζητήματα ουσίας, όπως η οικονομική και κοινωνική πολιτική και η καταπολέμηση της διαφθοράς, στην οποία το κόμμα της CiU είναι βαθιά βουτηγμένο τα τελευταία χρόνια», σημειώνει η αριστερή διαδικτυακή εφημερίδα www.publico.es.
Την ίδια στιγμή, η δεξιά εφημερίδα «El Mundo» κατηγορεί τον Αρτούρ Μας για κατοχή κρυφών τραπεζικών λογαριασμών στην Ελβετία, γεγονός που, ωστόσο, διαψεύδεται από τον διευθυντή του αντίστοιχου ΣΔΟΕ. Μία σημαντική λεπτομέρεια για το τέλος: Το 30% των κατοίκων της Καταλονίας είναι φτωχοί.
Ο δε Αρτούρ Μας, ο οποίος κατηγορεί τον Ραχόι για δραστικές περικοπές των δημοσίων δαπανών, τα δύο τελευταία χρόνια κάνει ακριβώς το ίδιο σε τοπικό επίπεδο…
