Θεατρική επίθεση του Ζοέλ Πομερά από τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών
Ο ίδιος ο κορυφαίος Γάλλος συγγραφέας και σκηνοθέτης, που από πολλούς θεωρείται διάδοχος του Πίτερ Μπρουκ, έρχεται με την παράστασή του «Η μεγάλη και θαυμαστή ιστορία του εμπορίου», ενώ ο δικός μας θίασος Κανιγκούντα ανεβάζει το έργο του «Κύκλοι/Ιστορίες»
Της Μαρίνας Κουβέλη
Οταν ήταν μικρός είχε μια τρομερά προβληματική σχέση με το σχολείο: το βαριόταν, ήταν αδιάφορος. Είχε, όμως, την τύχη να έχει γονείς θεατρόφιλους. Κι έτσι στα 12, λίγο πριν απορρίψει εντελώς τη μάθηση, επισκέφθηκε την Αβινιόν και το μάτι του έλαμψε. Είχε επιτέλους βρει αυτό που ήθελε να κάνει. Και πράγματι, τριάντα χρόνια μετά, ο Ζοέλ Πομερά μπορεί και μπαινοβγαίνει στην Αβινιόν (και όχι μόνο) ως θριαμβευτής διεκδικώντας ένα ακόμα μεγάλο μπράβο από το γαλλικό κοινό.
Σήμερα εκείνο το αναποφάσιστο παιδί είναι ένας ανήσυχος και παραγωγικότατος συγγραφέας και σκηνοθέτης αλλά κι ένα μεγάλο κι ανεξερεύνητο κεφάλαιο του γαλλικού θεάτρου. Στα 50 του χρόνια έχει βρει έναν μοναδικό τρόπο να «σκαλίζει» τα έργα του με τα πιο καυτά κοινωνικά ζητήματα, να προκαλεί τη σκέψη μας, να θέτει ερωτήσεις χωρίς να ορίζει τις απαντήσεις. Επιπλέον έχει χορτάσει βραβεία, έχει σχεδόν «ανακηρυχθεί» διάδοχος του Πίτερ Μπρουκ και μέσα στις επόμενες μέρες έρχεται για πρώτη φορά στην Αθήνα (ο ίδιος, γιατί έργα του έχουμε ξαναδεί).
Από τις 28 έως τις 31 Μαρτίου η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών τιμά τον Ζοέλ Πομερά και παρουσιάζει τη νέα του δουλειά «Η μεγάλη και θαυμαστή ιστορία του εμπορίου» (δικό του κείμενο και σκηνοθεσία), ενώ, αμέσως μετά (3-21/4) θα ανέβει το παλαιότερο έργο του «Κύκλοι/Ιστορίες» από τον θίασο Κανιγκούντα, σε σκηνοθεσία Γιάννη Λεοντάρη.
Ο ίδιος θεωρεί ότι «η ιστορία του εμπορίου είναι η ιστορία της ανθρωπότητας», ενώ οι γαλλικές κριτικές –όπως αυτή της «Φιγκαρό»- αναγνώρισαν: «Είναι ένα θέατρο στοχασμού, που αιχμαλωτίζει με την ομορφιά του, την ουσία του και συγκινεί βαθύτατα». Το αθηναϊκό κοινό, ωστόσο, θα βρει τις δικές του αναφορές στο έργο καθώς οι καταστάσεις που περιγράφει ενδεχομένως μας φανούν πολύ γνώριμες.
Παρακολουθούμε δύο ιστορίες σε δύο διαφορετικές εποχές. Η πρώτη διαδραματίζεται στα τέλη του ’60, όπου τέσσερις παλαίμαχοι πλασιέ προσπαθούν να μυήσουν έναν νεαρό ιδεαλιστή στα κόλπα της δουλειάς. Εκείνος, όμως, επηρεασμένος από τα ιδεώδη του Μάη του ’68, αρνείται να αποδεχτεί τους νόμους της αγοράς. Αντιμέτωπος με το δίλημμα «άνεργος ή ανήθικος;», οδηγείται στα πρόθυρα της αυτοκτονίας. Στη δεύτερη ιστορία, βρισκόμαστε στις αρχές του 21ου αιώνα και ο αλλοτινός ιδεαλιστής έχει μεταμορφωθεί σε παντοδύναμο έμπορο. Αυτή τη φορά προσπαθεί αυτός να μυήσει τέσσερις άλλους άντρες, χρεοκοπημένους και παροπλισμένους από την αγορά εργασίας, σε μια καταναλωτική λογική.
Το βαθιά ουμανιστικό θέατρο του Πομερά με τη μορφή παραβολής, μιλά για το τέλος των ιδεολογιών, την καπιταλιστική κυριαρχία, την αλληλεγγύη, την ηθική, τα αδυσώπητα διλήμματα. Ενα καίριο ρητορικό ερώτημα αναδύεται: Μήπως, τελικά, εκείνο που εμπορευόμαστε είναι η ύπαρξή μας;
Oύτε, όμως, και το δεύτερο έργο του, «Κύκλοι/Ιστορίες», στερείται επικαιρότητα, τόλμη, συμβολισμούς. Πρόκειται για ένα κείμενο που αναλύει την ιδιοσυγκρασία του Ευρωπαίου. Τιμημένο με Moliere 2010, αποθεώθηκε από το παρισινό κοινό όταν παίχτηκε στο περίφημο «Bouffes du Nord», κατόπιν πρόσκλησης του Πίτερ Μπρουκ. Το βλέμμα του Πομερά στρέφεται στον χαμένο ανθρωπισμό μέσα από στιγμές της ευρωπαϊκής καθημερινότητας: με ήρωες απλούς πολίτες και ιππότες, υποτελείς και αφέντες, εραστές και οικογενειάρχες ανατρέχει με χιούμορ, αγωνία και κριτική ματιά από τον Μεσαίωνα μέχρι σήμερα.
Η ομάδα Κανιγκούντα το ανεβάζει σαν ένα παράδοξο τσίρκο δωματίου, αφού οκτώ ηθοποιοί ερμηνεύουν περισσότερους από σαράντα ρόλους (υπό τους ήχους του Λιγκέτι). Τα ερωτήματα, αμείλικτα: Τι απέμεινε στην αμοραλιστική Ευρώπη των κεφαλαιαγορών από τον ανθρωπισμό; Η κατανάλωση; Το Αουσβιτς; Η φτώχεια και η εξαθλίωση στις μητροπόλεις; Η θρησκοληψία;
IΝFO: «Η μεγάλη και θαυμαστή ιστορία»: 28-31/3, Κεντρική Σκηνή, 20.30. Τιμές: 10-28 €. «Κύκλοι /Ιστορίες»: 3-21/4 εκτός Δευτέρας, Τρίτης. Μικρή Σκηνή, 21.00. Τιμές:18, 10 €.
Παράλληλες δράσεις: 27/3 στο Γαλλικό Ινστιτούτο (Σίνα 31, 19.00) ο Ζ. Πομερά θα συνομιλήσει με τον σκηνοθέτη Γ. Λεοντάρη (παρουσιάζει η Κάτια Αρφαρά). 29/3: Κεντρική Σκηνή της Στέγης, ο Πομερά θα συνομιλήσει με το κοινό και το Σάββατο θα δώσει masterclass (Συμμετοχή: 15 ευρώ, 213-0178034).
