Η επιχείρηση «γοητείας» πέτυχε, αλλά για μία ακόμη φορά, φεύγει από τη Mέση Ανατολή χωρίς να αφήνει πίσω μια προοπτική βιώσιμης ειρήνης
Του Γιώργου Τσιάρα
Σε πρώτη ανάγνωση, η μεσανατολική περιοδεία του Μπαράκ Ομπάμα –που ολοκληρώθηκε χθες με την επιστροφή του στην Ουάσινγκτον– χαρακτηρίζεται επιτυχημένη από τους περισσότερους αναλυτές, αφού ο Αμερικανός πρόεδρος φάνηκε να κερδίζει πόντους σε όλα τα μέτωπα, επενδύοντας σε ένα σοβαρό «φιλειρηνικό» προφίλ και καθησυχάζοντας τους πιο ανήσυχους συμμάχους του. Στην πραγματικότητα όμως, όπως θα δούμε και παρακάτω, ο Ομπάμα επιδόθηκε σε ένα πρωτοφανές (ακόμη και για Αμερικανό πρόεδρο) ρεσιτάλ αμφισημίας, κατορθώνοντας στο τέλος να αφήσει πίσω του μόνο τραβηγμένα χαμόγελα και διάτρητες ελπίδες.
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά: φτάνοντας στο Τελ Αβίβ, ο Αμερικανός πρόεδρος επαναβεβαίωσε την «αιώνια συμμαχία» των ΗΠΑ με το Ισραήλ, που είχε ψυχραθεί κάπως λόγω της στήριξης του Μπενιαμίν Νετανιάχου προς τον πιο φιλοπόλεμο έναντι Συρίας και Ιράν Ρεπουμπλικανό υποψήφιο, τον Μιτ Ρόμνι, ενώ παράλληλα διαβεβαίωσε τους ανήσυχους Ισραηλινούς πως οι ΗΠΑ «δεν θα επιτρέψουν ποτέ» στο Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Κατάφερε επίσης να «συμφιλιώσει», έστω και στα λόγια, τους… άσπονδους φίλους Ισραήλ και Τουρκία, οι σχέσεις των οποίων είχαν χαλάσει από το 2010 μετά το μακελειό στο «Μαβί Μαρμαρά» – μια «συμφιλίωση» που, όσο κι αν αμφισβητείται ήδη από εχθρούς και φίλους, στέλνει πολλαπλά μηνύματα σε ολόκληρη την περιοχή, από την Τεχεράνη και τη Δαμασκό ώς τη Λευκωσία και την Αθήνα!
Την επομένη, ο Ομπάμα συνέχισε το «μασάζ» με ένα προσεκτικό «άνοιγμα» προς τους Παλαιστινίους, τονίζοντας –αφού πρώτα αντάλλαξε θερμή χειραψία στα κατεχόμενα με τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς- τη «βαθιά προσήλωση» των ΗΠΑ στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου, κυρίαρχου παλαιστινιακού κράτους και επαναλαμβάνοντας τη γνωστή του θέση πως η συνεχιζόμενη ανέγερση εβραϊκών οικισμών στη Δυτική Οχθη δεν είναι «ούτε εποικοδομητική ούτε ευνοϊκή για την ειρήνη».
Αυτό όμως που περιμένουν τόσα χρόνια οι Παλαιστίνιοι από τον Ομπάμα –ένα σαφές, αμφίπλευρα δεσμευτικό και με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα σχέδιο για την επανέναρξη των τελματωμένων εδώ και χρόνια ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων- για μία ακόμη φορά δεν το είδαν… «Το βασικό τώρα είναι πώς θα επιτύχουμε εθνική κυριαρχία για τον παλαιστινιακό λαό και ασφάλεια για τον ισραηλινό λαό», τόνισε ο Ομπάμα, σε μία ακόμη φραστική ακροβασία χωρίς κανένα περιεχόμενο. Στην ουσία, το μόνο που έκανε ήταν να στηρίξει κάπως τον ετοιμόρροπο Αμπάς και την κυβέρνηση της Φατάχ στη Δυτική Οχθη. Γι' αυτό άλλωστε οι «σκληροί» της Λωρίδας της Γάζας τον υποδέχτηκαν με… ρουκέτες, ενώ και στα κατεχόμενα δεν έλειψαν τα αντιαμερικανικά πανό και πλακάτ και οι μαζικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά του «ανεπιθύμητου» προέδρου.
Και στην Ιορδανία όμως, τον τελευταίο σταθμό της «ιστορικής» περιοδείας του –της πρώτης από τότε που ανέλαβε την προεδρία, το 2009- ο Ομπάμα κατάφερε να τα «μασήσει», χωρίς τελικά να ικανοποιήσει κανέναν από τους συνομιλητές του. Τι είπε ο «πλανητάρχης»; Είπε «ναι» στην ανθρωπιστική βοήθεια για τους αμέτρητους Σύρους πρόσφυγες που έχουν καταφύγει στα γειτονικά κράτη, εκ των οποίων σχεδόν μισό εκατομμύριο μόνο στην Ιορδανία, «ναι» στην παροχή ακόμη περισσότερων όπλων στους αντάρτες, αρκεί να μην είναι…. πολύ φανατικοί ισλαμιστές, αλλά και ένα ξεκάθαρο «όχι» σε μια ανοιχτή στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ στη Συρία, αυτό είναι το άκρως αμφίσημο μήνυμα που έστειλε ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Μπαράκ Ομπάμα από το Αμμάν της Ιορδανίας.
Στην αγωνιώδη έκκληση του Ιορδανού βασιλιά Αμπντάλα για τη συνεχή ενίσχυση των φανατικών ισλαμιστικών αντάρτικων οργανώσεων στη Συρία από τη Δύση, που όπως είπε «θα μπορούσε να προκαλέσει τον κατακερματισμό της Συρίας με καταστροφικές συνέπειες για τις επόμενες γενιές», ο Ομπάμα αρκέστηκε να πει πως δεν αποτελεί επιλογή για τις ΗΠΑ μια στρατιωτική εμπλοκή στη Συρία: «Πολλές φορές οι Ηνωμένες Πολιτείες δέχονται κριτική όταν αναλαμβάνουν στρατιωτική πρωτοβουλία. Αλλά και όταν δεν αναλαμβάνουν πρωτοβουλία, πολλές φορές πάλι κατηγορούνται και γι' αυτό», δήλωσε χαρακτηριστικά. Μοίρασε και λίγα λεφτά -θα χορηγήσει στην Ιορδανία 200 εκατ. δολάρια για να τη βοηθήσει να αντιμετωπίσει την πλημμυρίδα των απελπισμένων Σύρων προσφύγων– και απήλθε, ύστερα από μια καθαρά τουριστική βόλτα στην γραφική Πέτρα.
Τι μένει απ' όλα αυτά, τώρα που τα κόκκινα χαλιά μαζεύτηκαν και οι προβολείς έσβησαν; Η πικρή για όλους αλήθεια είναι πως ο Ομπάμα, ο χαρισματικός πρόεδρος που εξελέγη το 2009 υποσχόμενος να αντιστρέψει την καταστροφική πολιτική του προκατόχου του, ξεκινώντας από τη Μέση Ανατολή, αποδείχθηκε για άλλη μία φορά κατώτερος των περιστάσεων. Πρόκειται για τον ίδιο πρόεδρο που αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του το 2009, όπως θα θυμούνται ίσως οι πιο προσεκτικοί αναγνώστες, έσπευσε να διορίσει ειδικό απεσταλμένο για την επίλυση του Παλαιστινιακού, ενώ λίγους μήνες μετά, με την «ιστορική» ομιλία του στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου έθεσε την ειρήνευση στην περιοχή ως προτεραιότητα της θητείας του. Ελπίδες που σύντομα καταρρίφθηκαν, βέβαια, θυσία στη διαχρονική και υπερκομματική εξάρτηση του αμερικανικού πολιτικού συστήματος από το ισραηλινό λόμπι – με αποτέλεσμα οι Παλαιστίνιοι, αλλά και συνολικά οι Αραβες να αντιμετωπίζουν τώρα τον «μεσσία» Ομπάμα σαν φυσική συνέχεια του Μπους και τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ να τον αποκαλεί… υπάλληλο των σιωνιστών!
