ΒΕΡΟΛΙΝΟ του Παντελή Βαλασόπουλου
Ενας τόμος… εγκυκλοπαίδειας που φθάνει τις 500 σελίδες είναι η έκθεση μαζί με τις προβλέψεις της οικονομίας για το έτος 2012-13 που παρουσίασαν χθες στο Βερολίνο οι «πέντε σοφοί» της γερμανικής οικονομίας.
Πρόκειται για εκείνο τον θεσμό που αποτελούν οι πέντε κορυφαίοι οικονομολόγοι της χώρας, επικεφαλής των μεγαλύτερων οικονομικών ινστιτούτων της Γερμανίας, οι οποίοι και συμβουλεύουν την κυβέρνηση Μέρκελ και φυσικά κάθε γερμανική κυβέρνηση.
Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της έκθεσης αυτής; Εν συντομία, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, οι «πέντε σοφοί» απέφυγαν διπλωματικά να θίξουν το θέμα, παρότι στην έκθεσή τους αναφέρονται σε όλες τις άλλες υπό κρίση χώρες.
Σε προσωπική συζήτηση που είχαμε, όμως, μαζί τους, μας είπαν τη γνώμη τους: γενικά στην έκθεση, αναφερόμενοι στην Ελλάδα, δεν μπορούν τη στιγμή αυτή να κάνουν ακριβείς εκτιμήσεις, καθώς η κατάσταση στη χώρα μας είναι εξαιρετικά περίπλοκη.
Οπως και η γερμανική κυβέρνηση, έτσι και οι «πέντε σοφοί» αναμένουν την έκθεση της τρόικας. Μόνον αυτή –υποστηρίζουν- μπορεί να δώσει μια ρεαλιστική εικόνα του τι συμβαίνει στην Ελλάδα.
Σε ό,τι αφορά γενικότερα την οικονομική κρίση, σημειώνουν στην έκθεσή τους ότι από τη φετινή χρονιά διακρίνονται τα πρώτα σημεία βελτίωσης.
«Υπάρχει φως στο τέλος του τούνελ, υποστηρίζουν, [...] χρειάζεται όμως ηράκλεια προσπάθεια για να βγει η Ευρώπη από την κρίση. Οι μεταρρυθμίσεις δείχνουν τις πρώτες επιτυχίες».
Οι κορυφαίοι οικονομολόγοι πιστεύουν πως άμεσα πρέπει να μεταρρυθμιστούν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και να υπάρξει μια δεύτερη Συμφωνία του Μάαστριχτ.
Οι τέσσερις από τους πέντε καθηγητές βλέπουν με σκεπτικισμό την παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας των κρατών-μελών της ευρωζώνης προς τις Βρυξέλλες, καθώς εκτιμούν ότι κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου ρεαλιστικό, μια και είναι δύσκολο –λένε- να συντονιστούν στον ίδιο βηματισμό όλες οι οικονομίες της ζώνης του ευρώ.
Αντίθετα, ο καθηγητής Πέτερ Μπόφινγκερ, που ανήκει στο περιβάλλον των Σοσιαλδημοκρατικών και των εργατικών συνδικάτων, πιστεύει πως χρειαζόμαστε άμεσα κοινή ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική, την οποία θα συντονίζει ένας Ευρωπαίος υπουργός Οικονομικών.
«Κανείς δεν γνωρίζει σήμερα», λένε, «πώς θα εξελιχθεί η κρίση αύριο». Μεγάλο ερώτημα για αυτούς είναι το τι θα γίνει το 2013 με τη γαλλική οικονομία.
Η Γαλλία έχει εισέλθει σε έναν πρώτο κύκλο ύφεσης και οι Γερμανοί καθηγητές πιστεύουν ότι πρόκειται για το μεγαλύτερο ρίσκο μέσα στην ευρωζώνη, μια και η Γαλλία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία.
Σε ό,τι αφορά τη Γερμανία, τα στοιχεία δείχνουν πως η κρίση χρέους πλήττει πλέον και την οικονομία της, καθώς η ανάπτυξη δεν θα ξεπεράσει το 0,8% του ΑΕΠ.
Την ίδια άποψη εξέφρασε και ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, λέγοντας πως η κρίση επηρεάζει τον σκληρό πυρήνα της ευρωζώνης, υπερθεματίζοντας την πολιτική επαναγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ.
Οι «τρεις σοφοί» της γερμανικής οικονομίας με συνεντεύξεις τους στην «Εφημερίδα των Συντακτών» μιλούν για σωστή πολιτική, που δεν πρέπει να εξελιχθεί «σε μόνιμο μηχανισμό στήριξης».
Βόλφγκανγκ Φραντς (πρόεδρος της επιτροπής των «πέντε σοφών» της γερμανικής οικονομίας και επικεφαλής του Κέντρου Ευρωπαϊκών Οικονομικών Ερευνών του Μάνχαιμ)
Ερώτηση: Γιατί στην έκθεσή σας δεν αναφέρονται συγκεκριμένα στοιχεία για την Ελλάδα;
Βόλφγκανγκ Φραντς: Γνωρίζουμε πολύ λίγα πράγματα αυτή τη στιγμή σε ό,τι αφορά την ακριβή εικόνα της ελληνικής οικονομίας.
Γι' αυτό και εμείς αναμένουμε με αγωνία της έκθεση της τρόικας. Αυτό που πιστεύω είναι ότι άμεσα πρέπει να μεταρρυθμιστεί το φορολογικό σύστημα στην Ελλάδα. Είναι βασική προϋπόθεση για να ανακάμψει η ελληνική οικονομία.
Επίσης, πρέπει να φορολογηθεί δικαιότερα ο πλούτος στην Ελλάδα. Είναι άδικο αυτή τη στιγμή το βάρος όλων των μεταρρυθμίσεων και της κρίσης να πληρώνουν οι μικρομεσαίοι. Καταλαβαίνω πολύ καλά τι τραβάνε οι τάξεις αυτές στην Ελλάδα.
Ερώτηση: Πώς κρίνετε την πρόταση για «κούρεμα» του ελληνικού χρέους;
Βόλφγκανγκ Φραντς: Για μένα ρεαλιστική λύση είναι η χρηματοδότηση της Ελλάδας για επαναγορά του χρέους της. Βέβαια, αυτό δεν μπορεί να πετύχει, εάν προαναγγέλλεται.
Σε ό,τι αφορά το «κούρεμα» του χρέους, νομίζω πως αντίκειται στο Σύνταγμα της Γερμανίας και στους κανονισμούς της Ε.Ε., καθώς στην ουσία πρόκειται για χρηματοδότηση κράτους-μέλους, αλλά και επειδή οι Γερμανοί φορολογούμενοι καλούνται και πάλι να πληρώσουν τα σπασμένα.
Πέτερ Μπόφινγκερ (Οικονομολόγος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Βούρτσμπουργκ, εκπρόσωπος των εργατικών συνδικάτων στην επιτροπή των «πέντε σοφών»)
Ερώτηση: Οι δικές σας θέσεις διαφοροποιούνται από αυτές των τεσσάρων υπολοίπων «σοφών». Πώς κρίνετε την κατάσταση στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή;
Πέτερ Μπόφινγκερ: Νομίζω ότι η κατάσταση είναι πάρα πολύ δύσκολη. Και τα μέτρα λιτότητας την επιδεινώνουν σημαντικά. Δεν χρειάζονται επιπλέον μέτρα λιτότητας. Πρέπει να σταματήσουμε εδώ.
Τα Μνημόνια δεν είχαν καμιά οικονομική επιτυχία στην Ελλάδα. Το βλέπουμε αυτό παντού. Σε όλους τους δείκτες της ελληνικής οικονομίας. Χρειαζόμαστε άμεσα αναπτυξιακά μέτρα. Είναι ξεκάθαρο.
Η λιτότητα φέρνει τρομερή ύφεση. Βέβαια, να πούμε εδώ ότι οι Έλληνες έκαναν τεράστια λάθη στο παρελθόν.
Ήταν σαν ένα νοικοκυριό να έχει ελάχιστα έσοδα και να ξοδεύει λεφτά σαν να πρόκειται για μεγιστάνες.
Η Ελλάδα πρέπει να ξοδεύει όσα βγάζει, αλλιώς δεν πρόκειται να ισορροπήσει οικονομικά.
Ερώτηση: Ποιες λύσεις βλέπετε ως ρεαλιστικές στο άμεσο μέλλον;
Πέτερ Μπόφινγκερ: Η Ελλάδα πρέπει οπωσδήποτε να λάβει χρονική επιμήκυνση, ώστε να μπορέσει να εφαρμόσει με μεγαλύτερη άνεση το δημοσιονομικό της πρόγραμμα.
Και εκτιμώ ότι πρέπει απαραίτητα η επιμήκυνση να ακολουθηθεί από ένα νέο κούρεμα του ελληνικού χρέους με συμμετοχή του δημόσιου τομέα.
Αυτό είναι άλλωστε κάτι που το υποστηρίζουν και άλλοι οικονομολόγοι. Για μένα, ωστόσο, η λιτότητα πρέπει να τερματιστεί εδώ. Η ύφεση που ακολούθησε τα προγράμματα λιτότητας καταστρέφει την Ελλάδα.
Κρίστοφ Σμιτ (Πρόεδρος Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών Ρηνανίας και οικονομικός σύμβουλος του γερμανικού Κοινοβουλίου)
Ερώτηση: Προγράμματα ανάπτυξης ή μεταρρυθμίσεις για την Ελλάδα;
Κρίστοφ Σμιτ: Η λύση είναι ο συνδυασμός των δύο. Η Ελλάδα χρειάζεται και αναπτυξιακά προγράμματα, αλλά πρέπει να εφαρμόσει και το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που προβλέπει το Μνημόνιο.
Ερώτηση: Συζητείται ακόμη μια έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη;
Κρίστοφ Σμιτ: Οχι, δεν συζητάμε πια την έξοδο της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ. Δεν είναι πια θέμα αυτό για εμάς.
Θεωρούμε λάθος τις απόψεις εκείνων των οικονομολόγων και πολιτικών που ακόμη μιλούν για έξοδο της Ελλάδας.
Μια τέτοια κίνηση θα καθιστούσε την ευρωζώνη ακόμη πιο ευάλωτη και θα ξεκινούσε ένα ντόμινο και για άλλα ευρωπαϊκά κράτη με αδύναμα δημοσιονομικά. Θεωρούμε ότι ούτε οι πολιτικοί παίζουν πλέον με τη σκέψη αυτή.
Αυτή τη στιγμή αναμένουμε την έκθεση της τρόικας, η οποία και θέλουμε να μας εξηγήσει τι έχει γίνει στην Ελλάδα, σε ποιο σημείο δηλαδή βρισκόμαστε και τι πρέπει να κάνουμε στο μέλλον.
Πιστεύω ότι η έκθεση της τρόικας θα αποτυπώνει ρεαλιστικά τα αληθινά στοιχεία της ελληνικής οικονομίας.
Σε αυτή την έκθεση και σε αυτά τα στοιχεία πρέπει κατόπιν να απαντήσουν οι πολιτικοί. Και αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα.
