Κάθε χρόνο θάβονται στις χωματερές 200 τόνοι μόλυβδου και 150 κιλά υδράργυρου

Της Χαράς Τζαναβάρα

Κινητά κάθε τύπου, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, κλιματιστικά, ψυγεία, καφετιέρες και άλλες μικροσυσκευές φαίνεται ότι είναι οι παράπλευρες… απώλειες των Μνημονίων. Πριν από μερικά χρόνια τα νέα μοντέλα κατέκλυζαν τα ράφια των καταστημάτων και μια μικρή βλάβη αρκούσε για ένα νέο shopping therapy…

Ολα αυτά -ευτυχώς, για μεγάλη μερίδα πολιτών- ανήκουν στο παρελθόν και η ανατροπή των καταναλωτικών προτύπων εκδηλώνεται σε δύο κατευθύνσεις: τη συνεχή μείωση των αγορών και τις ορατές επιπτώσεις στην ανακύκλωση, που ειδικά στον τομέα των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών η χώρα μας -παραδόξως- για μια τετραετία κατέγραφε σημαντικές επιδόσεις.

«Boυνό» 250 μέτρων

Από το 2005, που ξεκίνησε το πρόγραμμα, συγκεντρώθηκαν σχεδόν 300.000 τόνοι που προηγουμένως κατέληγαν στις χωματερές ή στην καλύτερη περίπτωση στους γυρολόγους. Οι ποσότητες αντιστοιχούν σε ένα «βουνό» ύψους τουλάχιστον 250 μέτρων.

Η ανοδική πορεία της πρώτης τετραετίας ανακόπηκε το 2009 και την περασμένη χρονιά (2012) οι ποσότητες που συγκεντρώθηκαν παραπέμπουν στα επίπεδα του 2007. Εχει όμως ενδιαφέρον ότι παρά τη γενική μείωση, που φθάνει το 22%, υπάρχουν συσκευές όπως οι καφετιέρες, οι λάμπες και οι τηλεοράσεις που καταγράφουν άνοδο από 8 έως και 36%. Μάλιστα οι τηλεοράσεις, λόγω της μετάβασης στο ψηφιακό σύστημα, παρουσίασαν τη μεγαλύτερη συγκέντρωση το 2012.

Ο μεγάλος «πονοκέφαλος» πάντως δεν είναι οι συσκευές που συγκεντρώνονται για ανακύκλωση αλλά αυτές που καταλήγουν στο πεζοδρόμιο και εξαφανίζονται εν ριπή οφθαλμού. Οι περισσότερες οδηγούνται σε παράνομα σκραπατζίδικα, όπου καίγονται χωρίς προηγούμενη απομάκρυνση των ιδιαίτερα επικίνδυνων υλικών που περιέχουν.

Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο θάβονται στις χωματερές όλης της χώρας πάνω από 200.000 ηλεκτρικές συσκευές όλων των κατηγοριών, που περιέχουν 200 τόνους μόλυβδου, 150 κιλά υδράργυρου και 850 κιλά καδμίου.

Είναι στοιχεία που με την κατάλληλη επεξεργασία μπορούν να επαχρησιμοποιηθούν, ενώ η ανεξέλεγκτη απόρριψη αποτελεί τοξική βόμβα για το περιβάλλον.

Συγκεκριμένα:

*Οι οθόνες των τηλεοράσεων και των ηλεκτρονικών υπολογιστών περιέχουν μόλυβδο. Υπολογίζεται ότι μια τηλεόραση 17 ιντσών περιέχει ένα κιλό μόλυβδο. Οι καθοδικοί σωλήνες, όταν καταλήγουν στα σκουπίδια ή σε παράνομους φούρνους, δηλητηριάζουν το έδαφος και περνούν στον υδροφόρο ορίζοντα. Εχει ενδιαφέρον ότι ο μόλυβδος παραμένει στην τέφρα και συνεχίζει τον επικίνδυνο κύκλο του. Η έκθεση του ανθρώπινου οργανισμού στον μόλυβδο μπορεί να προκαλέσει βλάβες στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα των παιδιών και στους ενήλικες υψηλή πίεση.

*Οι επαναφορτιζόμενες μπαταρίες, που χρησιμοποιούνται στα λάπτοπ, τα ΜΡ3 και τις φωτογραφικές μηχανές, περιέχουν σημαντικές ποσότητες καδμίου. Το συγκεκριμένο στοιχείο προκαλεί προβλήματα υγείας παρόμοια με αυτά του μολύβδου.

*Τα ψυγεία περιέχουν φρέον και παραλλαγές των CFC' s, των ενώσεων που μειώνει το όζον και συμβάλλει στο φαινόμενο θερμοκηπίου.

*Οι πλακέτες, με τις οποίες είναι εφοδιασμένες οι ηλεκτρονικές συσκευές, περιέχουν άργυρο, χρυσό και άλλα ευγενή μέταλλα, που δεν έχουν μόνον σημαντική αξία αλλά με την ανάκτησή τους μειώνουν τις ανάγκες για νέες εξορύξεις.

Επανάχρηση υλικών

Οι σημαντικές αυτές παρενέργειες στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία προβλέπεται να μειωθούν με την εφαρμογή σειράς κοινοτικών Οδηγιών που περιλαμβάνουν τη συγκέντρωση των παλιών συσκευών και την επανάχρηση των υλικών τους.

Στη χώρα μας, με την έγκριση του υπουργείου Περιβάλλοντος, λειτουργεί από το 2005 η εταιρεία «Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.», στην οποία μετέχουν οι μεγάλες εταιρείες εισαγωγής και εμπορίας συσκευών. Συγκεντρώνει τις «γερασμένες» συσκευές μέσω των δήμων αλλά και των καταστημάτων που πωλούν αυτές τις συσκευές, ενώ διαθέτει οκτώ εργοστάσια επεξεργασίας. Οι εθνικοί στόχοι προέβλεπαν ώς το τέλος του 2012 τη συγκέντρωση 4 κιλών ανά κάτοικο και ανά έτος, που σημαίνει χονδρικά 44.000 τόνους τον χρόνο.