ΑΙΓΥΠΤΟΣ Η συμφωνία με το ΔΝΤ για παροχή δανείου 4,8 δισ. δολαρίων δεν κλείστηκε αφού οι όροι που έθετε το ταμείο θεωρήθηκε από την κυβέρνηση ότι μπορούν να πυροδοτήσουν κοινωνική έκρηξη λόγω και του αναβρασμού που επικρατεί στη χώρα

Του Νικόλα Ζηργάνου 

Υστερα από 12 ημέρες εντατικών διαβουλεύσεων με την αιγυπτιακή κυβέρνηση, αναχώρησε χθες από το Κάιρο η αντιπροσωπεία του ΔΝΤ χωρίς να έχει πετύχει να κλείσει τη συμφωνία για την παροχή δανείου 4,8 δισ. δολαρίων. Ο επικεφαλής των αξιωματούχων του ΔΝΤ, Αντρέας Μπάουερ, θα επιστρέψει πιθανότατα τον Μάιο για νέες συνομιλίες, ενώ οι όροι του δανείου θα συζητηθούν και στο περιθώριο της ετήσιας συνόδου του ΔΝΤ με την Παγκόσμια Τράπεζα στην Ουάσινγκτον.

Το Κάιρο διαβεβαιώνει ότι δεν υπήρξε αποτυχία και ότι η συμφωνία θα επιτευχθεί, αλλά πίσω από τα χαμόγελα κρύβονται αδιέξοδα και σκληρά παζάρια που έχουν να κάνουν με τους όρους του δανείου, που στα απλά ελληνικά σημαίνει «μνημόνιο». Αυτό που ζητάει το ΔΝΤ από την Αίγυπτο είναι η αγαπημένη συνταγή της κ. Λαγκάρντ: μεταρρυθμίσεις σε συνδυασμό με περικοπή των ελλειμμάτων. Ωστόσο, με την Αίγυπτο σε αναβρασμό και την ένταση να ελλοχεύει στους δρόμους, οικονομικά μέτρα που θα πλήξουν τα ασθενέστερα στρώματα της κοινωνίας θεωρούνται απαγορευτικά, καθώς θα πυροδοτήσουν νέες ταραχές και θα εντείνουν την αστάθεια.

Σύμφωνα με τον τοπικό Τύπο, το ΔΝΤ ζητάει να μειωθεί η φοροδιαφυγή και η φορο-αποφυγή των επιχειρήσεων (οι ιδιοκτήτες των οποίων συνήθως είναι και πολιτικά διαπλεκόμενοι) και να περικοπούν σημαντικά οι κρατικές επιδοτήσεις σε αγαθά πρώτης ανάγκης και στην ενέργεια. Η Αίγυπτος επιδοτεί μεταξύ άλλων τα καύσιμα, τη ζάχαρη και το αλεύρι και χάρη στην κρατική παρέμβαση επιβιώνουν τουλάχιστον 20 εκατομμύρια άνθρωποι που, σύμφωνα με τις στατιστικές, ζουν με εισόδημα δύο δολαρίων την ημέρα.

Η κατάρρευση του εθνικού νομίσματος, της αιγυπτιακής λίρας, που έχασε 40% μέσα σε έναν χρόνο, μπορεί να βοήθησε τις εξαγωγές, αλλά εκτόξευσε στα ύψη τα εισαγόμενα αγαθά με αποτέλεσμα να ακριβύνουν δραματικά τα τρόφιμα και τα είδη πρώτης ανάγκης. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα φούλια (κουκιά), που αποτελούν τη βάση της διατροφής των χαμηλότερων στρωμάτων, ακρίβυναν 35% μέσα σε λίγους μήνες.

Το όριο για την τωρινή κυβέρνηση είναι ο Οκτώβριος, όταν η χώρα θα οδηγηθεί σε εκλογές, οπότε ο πρόεδρος Μόρσι προσπαθεί να κερδίσει όσο χρόνο μπορεί με στόχο να αναβληθούν μέχρι τότε τα όποια σκληρά μέτρα.

Ομως, η αιγυπτιακή οικονομία δεν δείχνει πως αντέχει ώς τότε, καθώς η χώρα βυθισμένη στην οικονομική κρίση και με τη βαριά της βιομηχανία -τον τουρισμό- σε μεγάλη πτώση, βλέπει τα συναλλαγματικά αποθέματά της να εξανεμίζονται με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Από 36 δισ. δολάρια πριν από την επανάσταση έχουν φτάσει στα 13 δισ., όσο περίπου χρειάζεται η χώρα για εισαγωγές τριών μηνών, χωρίς τα καύσιμα. Την ίδια ώρα το έλλειμμα του προϋπολογισμού αυξάνεται συνεχώς, το κράτος δεν πληρώνει τους προμηθευτές του και οι ιδιώτες εξαγωγείς πετρελαίου και φυσικού αερίου έχουν να πληρωθούν πάνω από έξι μήνες από το υπουργείο Ενέργειας.

Μπροστά στο αδιέξοδο κι ενώ η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη κλείσει το δάνειο από το ΔΝΤ, ο πρόεδρος Μόρσι αναζήτησε πόρους στις φίλα προσκείμενες κυβερνήσεις. Μετά τη συμφωνία για δάνειο από το Κατάρ και τη Λιβύη, ύψους τεσσάρων δισ. δολαρίων, ο πρόεδρος σπεύδει στη Μόσχα για δάνειο 2 δισ., και μετά από διαβουλεύσεις με την Αγκυρα θα εκταμιευτεί άλλο ένα δισ. από τα συνολικά δύο που του είχε υποσχεθεί πέρυσι η Τουρκία.

Oι στόχοι του Μόρσι

Με αυτές τις διευκολύνσεις, ο Μόρσι ελπίζει να φτάσει στις εκλογές, χωρίς να πάρει το δάνειο από το ΔΝΤ, εκτός κι αν οι όροι του δεν είναι τόσο σκληροί και ιδίως αν δεν χρειάζεται να εφαρμοστούν πριν από τις εκλογές.

Οσο για τις Ηνωμένες Πολιτείες, που θεωρούν την Αίγυπτο στρατηγικό σύμμαχο, η βοήθεια είναι κυρίως στρατιωτική και σχετίζεται με τις ανάγκες ασφαλείας της χώρας. Πάντως, τον περασμένο μήνα, η Ουάσινγκτον χάρισε στο Κάιρο όχι χρήματα ή τρόφιμα, αλλά 140.000 κάνιστρα δακρυγόνων. Αν η οικονομία συνεχίσει τον κατήφορο, είναι βέβαιο ότι η συγκεκριμένη βοήθεια θα πιάσει τόπο.