Της Ελλης Πάνου
Ετοιμος να παραδώσει την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας ο πρόεδρος Χου Τζιντάο παρουσίασε χθες ένα ιδιαίτερα συντηρητικό όραμα για την κατεύθυνση που θα πρέπει να πάρει η χώρα στο μέλλον, επιμένοντας ότι το κράτος πρέπει να έχει τον έλεγχο της οικονομίας και το κόμμα τον έλεγχο της χώρας εν μέσω κλιμακούμενης κοινωνικής αναταραχής.
Ο Χου παραδέχθηκε ότι η λαϊκή οργή για τις δωροδοκίες, τη διαφθορά και κρίσιμα ζητήματα, όπως η επικίνδυνη πλέον μόλυνση του περιβάλλοντος, έχουν υπονομεύσει την υποστήριξη στο κόμμα και προειδοποίησε ότι η αδυναμία αντιμετώπισης των προβλημάτων αυτών μπορεί να αποδειχθεί μοιραία για το κόμμα.
Ο Χου μίλησε για πολιτικές αλλαγές, αλλά με έναν τρόπο που τσάκισε τις ελπίδες για μεταρρυθμίσεις.
«Δεν πρόκειται ποτέ να αντιγράψουμε ένα δυτικό πολιτικό σύστημα, δεν πρόκειται να ακολουθήσουμε έναν αδιέξοδο δρόμο, ούτε να περπατήσουμε στο διαβολικό δρόμο της αλλαγής της σημαίας μας», είπε, υπογραμμίζοντας ότι η Κίνα πρέπει να επιμείνει στο «σοσιαλιστικό μονοπάτι».
Στην ομιλία του διάρκειας 90 λεπτών -σύντομης για τα δεδομένα της Κίνας- ο απερχόμενος πρόεδρος παρουσίασε και τον φιλόδοξο στόχο διπλασιασμού τού κατά κεφαλήν αγροτικού και αστικού εισοδήματος μέχρι τα τέλη του 2020, με την ελπίδα να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες ανισότητες, κυρίως στην ενδοχώρα που δεν έχει επωφεληθεί από τους πολύ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας.
Απευθυνόμενος εμμέσως στα εκατομμύρια των «αγανακτισμένων» Κινέζων, ο Χου, μίλησε για την προβληματική «μη ισορροπημένη, ασυντόνιστη και μη βιώσιμη ανάπτυξη» και για αδυναμίες στο σύστημα υγείας, ενώ αφιέρωσε κι ένα μέρος της ομιλίας του στην βελτίωση των κοινωνικών υπηρεσιών και του επιπέδου διαβίωσης, στόχους που μερικοί Κινέζοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι θα υλοποιηθούν πιο εύκολα εάν το κράτος διατηρήσει την ιδιοκτησία των σημαντικών τομέων της οικονομίας.
Για τους αναλυτές, η ομιλία του Χου δεν έκρυβε εκπλήξεις και το πραγματικό στίγμα για την επόμενη δεκαετία θα δώσει η ανάδειξη της επόμενης ηγεσίας, με τους συμβολισμούς της.
Δηλαδή, γράφει η Wall Street Journal, ένα στοιχείο θα είναι πόσοι θα σταθούν δίπλα στον Σι Τζίνπινγκ, νυν αντιπρόεδρο, διάδοχο του Χου και κορυφαία μορφή της «πέμπτης γενιάς» ηγετών μετά την επανάσταση του 1949.
Η κρατική τηλεόραση, για παράδειγμα, επέμενε την πρώτη ημέρα των εργασιών να δείχνει τον Ζιανγκ Ζεμίν- που ήταν επικεφαλής του κόμματος από το 1989 έως το 2002- θέλοντας να τονίσει τη συνεχιζόμενη επιρροή των προηγούμενων γενεών ηγετών στην επιλογή των νέων.
Μια άλλη ένδειξη για την κατεύθυνση που θα πάρει η χώρα είναι εάν στη νέα ηγεσία του Κόμματος συμπεριληφθούν ένας ή δυο από τους υποψήφιους με το πιο συνεπές ιστορικό στον τομέα των μεταρρυθμίσεων.
Ο Γουάνγκ Γιανγκ, στέλεχος του κόμματος στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ, είναι ένας από αυτούς κι ο Λι Γιουαντσάο, επικεφαλής του Τμήματος Οργάνωσης είναι ο δεύτερος.
Η νέα ηγεσία θα κριθεί σε μια σειρά από ζητήματα. Η οικονομία είναι ένα από τα κορυφαία.
Οι ρυθμοί ανάπτυξης επιβραδύνθηκαν το τρίτο τρίμηνο του 2012 στο 7,4%, το χαμηλότερο ποσοστό από την απαρχή της κρίσης και τα στοιχεία δείχνουν έλλειψη ισορροπίας στο παραγόμενο οικονομικό προϊόν, με τις επενδύσεις το 2011 να συνεισφέρουν περίπου το 50% και την κατανάλωση μόνο το 35%.
Για να επιτευχθεί βιώσιμη ανάπτυξη, θα απαιτηθούν επώδυνες μεταρρυθμίσεις και αντιπαράθεση με τα συμφέροντα μερικών από τους πιο ισχυρούς παίκτες της κινεζικής κοινωνίας: τους τοπικούς αξιωματούχους, τις κρατικές επιχειρήσεις και τις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες, που προς το παρόν ευνοούνται από τις μεγάλες επενδύσεις.
Ωστόσο, σχεδόν όλοι οι αναλυτές συμφωνούν ότι εάν δεν γίνουν τα απαραίτητα βήματα, η οικονομία μπορεί να τελματώσει, βυθίζοντας και τα όνειρα να ενταχθεί η Κίνα στις τάξεις των ανεπτυγμένων χωρών, ενώ μπορεί να διογκώσει τις κοινωνικές εντάσεις, απειλώντας τις δομές του συστήματος.
Εκτός του εσωτερικού μετώπου, το Πεκίνο αντιμετωπίζει μια σειρά εξωτερικών προβλημάτων με τους γείτονές του, την ώρα που οι ΗΠΑ στρέφουν το ενδιαφέρον τους στις αμυντικές σχέσεις τους με χώρες της περιοχής, επιδιώκοντας αυξημένη επιρροή στην Ασία, και πιέζουν ταυτόχρονα την Κίνα να αποσαφηνίσει τους δεσμούς της με την Βόρεια Κορέα, το Ιράν και την Συρία.
Ο επόμενος Πρόεδρος -που θα βρεθεί στο τιμόνι της Κίνας έχοντας για δεύτερη θητεία στην Ουάσιγκτον τον Μπαράκ Ομπάμα- θα κριθεί ακόμα και από την ικανότητα του να διατηρήσει ομαλές τις σχέσεις με τις ΗΠΑ- εκτός των άλλων βασική αγορά για τα κινεζικά προϊόντα- αλλά και από την δέσμευση του να ενισχύσει την άμυνα της χώρας, έτσι ώστε να είναι ανάλογη με την αυξανόμενη παρουσία της Κίνας ως οικονομικής υπερδύναμης με συμφέροντα από την Λατινική Αμερική μέχρι την Μέση Ανατολή.
Συνεδριακές διαδικασίες κινεζικού τύπου
Η επιλογή των 2.268 εκπροσώπων που συμμετέχουν στο 18ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας έχει αρχίσει πριν από μήνες, με βάση τις συστάσεις που έχουν κάνει τα 82 εκατομμύρια μέλη του.
Όσοι επιλεγούν, ελέγχονται, ξεσκαρτάρονται και πρέπει να υπερψηφιστούν δύο φορές.
Στην ουσία, όμως, η επιλογή ελέγχεται πλήρως από το τμήμα προσωπικού του Κόμματος, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι ισχυροί και οι προστατευόμενοι της ηγεσίας θα συμπεριληφθούν στις λίστες.
Στη διάρκεια των επταήμερων εργασιών του, το Συνέδριο θα εκλέξει την Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος- η τελευταία είχε 370 μέλη, στελέχη του κόμματος, της κυβέρνησης και του στρατού- η οποία με τη σειρά της θα εκλέξει το Πολιτικό Γραφείο, με 25 μέλη, από το οποίο θα προκύψει και η -προς το παρόν 9μελής- Διαρκής Επιτροπή του Πολιτικού Γραφείου, δηλαδή η κορυφή της ηγεσίας.
Το μέγεθος και η σύνθεση της νέας πανίσχυρης Διαρκούς Επιτροπής του πολιτικού Γραφείου είναι συνήθως επτασφράγιστο μυστικό.
Όλη αυτή η διαδικασία είναι το αποκορύφωμα ενός άγριου παζαριού, στην προσπάθεια να εξισορροπήσουν οι διάφορες τάσεις μεταξύ των φραξιών και των ομάδων ειδικών συμφερόντων μέσα στον κομματικό μηχανισμό.
Δύο από τους επόμενους ηγέτες, ο Σι και ο Λι, έγιναν μέλη της επιτροπής πριν από μια 5ετία, ως μια κίνηση συνέχειας της ηγεσίας του Χου.
Ο Σι θεωρείται άνθρωπος του πρώην προέδρου Ζιανγκ και ο Λι άνθρωπος του απερχόμενου ηγέτη, Χου.
