Της Ελλης Πάνου
Με τον ένα δράστη της βομβιστικής επίθεσης στην Βοστόνη νεκρό και τον άλλον, βαριά τραυματισμένο, στα χέρια της αστυνομίας, αυτό το κεφάλαιο στο θρίλερ που σόκαρε την Αμερική έκλεισε κι άνοιξε ένα άλλο: ποια μπορεί ήταν τα κίνητρα των δυο νεαρών που γεννήθηκαν στον Καύκασο, αλλά μεγάλωσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες; Ενήργησαν μόνοι τους; Η είχαν βοήθεια; Τα ερωτήματα ήδη έχουν προκαλέσει «τριβές» μεταξύ του FBI και των Ρώσων συναδέλφων τους…
Αυτό που έχει γίνει γνωστό είναι ότι ο μεγαλύτερος από τα δυο αδέλφια, ο Ταμερλάνο Τσαρνάεφ- που σκοτώθηκε σε ανταλλαγή πυρών με τους αστυνομικούς τα ξημερώματα της Παρασκευής στο προάστιο Γουοτερτάουν της Ραστώνης- ταξίδεψε πέρσι στην πρωτεύουσα του Νταγκεστάν, όπου ζει ο πατέρας του και μαζί πήγαν σε συγγενείς στην Τσετσενία, για έξι μήνες.
Οι αμερικανοί πράκτορες ψάχνουν τώρα τι έγινε σε εκείνο το ταξίδι, εάν ο Ταμερλάν είχε επαφές με εξτρεμιστές κι εάν εκεί έμαθε να φτιάχνει βόμβες. Και βεβαίως, ξεσκονίζουν την ζωή των δυο αδελφών τα χρόνια που μεγάλωναν στην Βοστόνη. Δεν έχουν αποφασίσει ακόμα εάν θα μεταχειριστούν τον 19χρονο τραυματία Ντζοχάρ ως εγκληματία ή ως τρομοκράτη- δηλαδή εάν θα μπορεί να επωφεληθεί των συνταγματικών του δικαιωμάτων ή όχι – κι εάν θα του απαγγείλουν και την κατηγορία χρήσης όπλων μαζικής καταστροφής, που τιμωρείται με την ποινή του θανάτου.
Οπως γράφουν οι New York Times, από το 2011 “ξένη κυβέρνηση” (δηλαδή η Ρωσία) ζήτησε από το FBI ενημέρωση για τον Ταμερλάν, μετά από πληροφορίες ότι ήταν “οπαδός του ακραίου Ισλάμ και φανατικός πιστός, έχοντας αλλάξει δραματικά το 2010”, ενώ προετοιμαζόταν για το ταξίδι του από τις ΗΠΑ στον Καύκασο. Οι Ρώσοι, λέει τώρα το FBI, ανησυχούσαν ότι ο Ταμερλάν μπορεί να ήταν πρόβλημα γι αυτούς, φαίνεται ότι “είχαν στοιχεία εναντίον του”, αφήνοντας να εννοηθεί ίσως ότι η Μόσχα κάτι ήξερε αλλά δεν το μοιράστηκε με τις αμερικανικές ομοσπονδιακές υπηρεσίες, οι οποίες “έλεγξαν τις βάσεις δεδομένων τους, όλες τις διαθέσιμες πηγές τους… και το διαδίκτυο”, αλλά δεν κατάφεραν να εντοπίσουν σχέση του Ταμερλάν με “τρομοκρατική δραστηριότητα, ντόπια ή ξένη”.
Η οικογένεια δεν έφθασε μαζί στις ΗΠΑ. Πρώτα πήγε ο πατέρας με τον μικρότερο γιο του, Ντζοχάρ, τον Απρίλιο του 2002, νόμιμα με τουριστική βίζα 90 ημερών. Με την άφιξη τους ο πατέρας ζήτησε πολιτικό άσυλο και γι αυτόν και για το 8χρονο τότε παιδί του, ισχυριζόμενος ότι φοβόταν για την ζωή τους λόγω της τσετσένικης καταγωγής του. Ο Ντζοχάρ πήρε την υπηκοότητα πέρσι στις 11 Σεπτεμβρίου. Ο μεγάλος γιος, Ταμερλάν, ταξίδεψε στις ΗΠΑ αργότερα και ζήτησε πέρσι στις 5 Σεπτεμβρίου την αμερικανική υπηκοότητα, η οποία μέχρι τα τραγικά γεγονότα της Βοστόνης, δεν είχε ακόμα εγκριθεί.
Και τα δυο αγόρια είχαν δείξει ενδιαφέρον για την γη των προγόνων τους την Τσετσενία, παρότι δεν είχαν ζήσει ποτέ εκεί. Πριν τρία χρόνια- γράφουν οι New York Times- ο 16χρονος τότε Ντζοχάρ έπρεπε να γράψει μια έκθεση για κάποιο θέμα που τον γοήτευε πολύ. Επέλεξε την Τσετσενία. Εγραψε στον καθηγητή Μπράιαν Γκλιν Γουίλιαμς, ειδικό στην ιστορία της Τσετσενίας και ζητούσε να μάθει περισσότερα “για την γενοκτονία των Ρώσων κατά των Τσετσένων” και παρέλαβε υλικό που κάλυπτε τουλάχιστον 50 χρόνια ιστορίας – και τους δυο αιματηρούς πολέμους της Μόσχας κατά των αυτονομιστών την δεκαετία του ’90, που στοίχισαν την ζωή σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Οσο για τον Ταμερλάν, οι αρχές εκτιμούν ότι το ταξίδι στην Τσετσενία μπορεί να ήταν η συνειδητοποίηση της αποξένωσης του από την αμερικάνικη ζωή του. “Συχνά σε αυτές τις περιπτώσεις διχάζεται η πίστη: Είσαι πάνω απ' όλα Αμερικανός ή είσαι πάνω απ' όλα μουσουλμάνος;”, λέει ο αναλυτής Μπράιαν Φίσμαν, ο οποίος αν και προειδοποιεί ότι είναι πολύ νωρίς για να βγάζει κανείς συμπεράσματα για τους αδελφούς Τσαρνάεφ, η περίπτωση τους, λέει, θυμίζει άλλες παρόμοιες νέων ανθρώπων, που εγκλωβισμένοι μεταξύ του αμερικανικού τρόπου ζωής και της πίστης στους ομόθρησκους τους μουσουλμάνους μιας μακρινής πατρίδας, στράφηκαν στην βία.
Για τον καθηγητή ισλαμικών σπουδών στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, Ακμπάρ Αχμέντ, αυτά τα άτομα “είναι Αμερικανοί, αλλά όχι και τόσο Αμερικανοί. Δεν γνωρίζουν την παλιά πατρίδα, αλλά δεν μπορούν να ενσωματωθούν και στην νέα πατρίδα”.
Διαβάστε: Ολόκληρη η Βοστόνη ψάχνει τους δράστες
