Στα 94 του «έφυγε» από τη ζωή ο Τζούλιο Αντρεότι, ο πολιτικός-σύμβολο της νεότερης ιστορίας της χώρας, την οποία σφράγισε ανεξίτηλα 7 φορές ως πρωθυπουργός και 18 ως υπουργός
Του Θεόδωρου Ανδρεάδη Συγγελλάκη
Πολλοί πίστευαν ότι θα μπορούσε και να μη συμβεί ποτέ, ότι είχε καταφέρει, σχεδόν, να κερδίσει την αιωνιότητα. Ο Τζούλιο Αντρεότι, από τα ισχυρότερα σύμβολα της ιταλικής πολιτικής, κατά τη γενικότερη αντίληψη αντιπροσώπευε τη διαχρονική διαχείριση της εξουσίας. Εστω και αν είχε εγκαταλείψει το προσκήνιο εδώ και δύο δεκαετίες.
Απεβίωσε χθες σε ηλικία ενενήντα τεσσάρων ετών και οι συγγενείς του έκαναν αμέσως γνωστό ότι δεν επιθυμούν να τελεστεί η κηδεία με επίσημες τιμές και δημοσία δαπάνη. Ηταν, πιθανότατα, και η τελευταία επιθυμία του Ιταλού ισόβιου γερουσιαστή.
Θεωρήθηκε ο πολιτικός των ρεκόρ: με συνεχή δράση από το 1946 μέχρι και το 1992, επτά φορές πρωθυπουργός, δεκαοκτώ υπουργός, από τα ισχυρότερα ονόματα της Χριστιανικής Δημοκρατίας.
Οσο και αν φαίνεται ίσως περίεργο, η ισχύς του δεν ήταν συνδεδεμένη τελικά τόσο με τη δημόσια πολιτική και θεσμική εξουσία του όσο με την κρυφή, αθέατη πλευρά των γνωριμιών και διασυνδέσεών του. Ή τουλάχιστον με το πώς την αντιλαμβανόταν ο μέσος Ιταλός πολίτης.
Φίλος της Αμερικής αλλά και των αραβικών χωρών, με στενότατες επαφές με το Βατικανό, αλλά και υπέρ της διάκρισης της πολιτικής και θρησκευτικής εξουσίας. Κύριος παίκτης της πολιτικής σκακιέρας, αλλά χωρίς τη μεγάλη εκείνη αδυναμία στην αίγλη των χρημάτων που κατέστρεψε τόσες άλλες καριέρες.
Κατηγορίες για σχέση με τη μαφία
Ο Τζούλιο Αντρεότι ήταν μια μείξη αντιφάσεων, εχεμύθειας, ειρωνείας και βαθύτατου ρεαλισμού. Τον κατηγόρησαν, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, για συνέργεια με τη σιτσιλιάνικη μαφία, την Κόζα Νόστρα. Οτι είχε φτάσει να συναντηθεί και να φιληθεί στο στόμα με τον αρχινονό Τότο Ριίνα.
Μετά τη θεαματική δίκη στο Παλέρμο της Σικελίας, όπου, μεταξύ των άλλων, ο Τζούλιο υποστήριξε ότι «δεν του αρέσει να φιλά τους άνδρες», αθωώθηκε σε ό,τι αφορά τις κατηγορίες από το 1980 και έπειτα, ενώ για την προηγούμενη χρονική περίοδο λειτούργησε η παραγραφή.
Οπως αθωώθηκε, τελικά, και από την κατηγορία της ηθικής αυτουργίας στη δολοφονία του δημοσιογράφου Μίνο Πεκορέλι, ο οποίος φερόταν να γνώριζε πολλές λεπτομέρειες και για την απαγωγή και εκτέλεση του χριστιανοδημοκράτη ηγέτη Αλντο Μόρο από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, το 1978.
Κανείς δεν μπορεί να διαψεύσει, βέβαια, ότι στις δεκαετίες που ο Αντρεότι κυβέρνησε την Ιταλία, η εξουσία της μαφίας -σε μεγάλο μέρος των νότιων περιφερειών της χώρας- δεν υπέστη καίρια πλήγματα και σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα ενισχύθηκε. Οπως και το ότι ο επτά φορές πρωθυπουργός παράλληλα θα μπορούσε να καταβάλει περισσότερες προσπάθειες για να σώσει τη ζωή του Μόρο. Αλλο όμως οι ηθικές και άλλο οι ποινικές ευθύνες.
Καυστικός και πάντα μετρημένος «ο μέγας Τζούλιο», ερμήνευσε την πολιτική ως τέχνη του εφικτού αλλά και μιας σιωπηλής όσο και καθοριστικής παρουσίας.
Ακόμη και κατά τη διάρκεια των δύσκολων και κουραστικών διαπραγματεύσεων με τον σοσιαλιστή Μπετίνο Κράξι, για τη σύνθεση των κυβερνήσεων συνασπισμού στη δεκαετία του ’80, δεν αποκάλυψε ποτέ λεπτομέρειες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κρίση.
Αθώωση με ερωτηματικά
«Ο Αντρεότι αθωώθηκε στη δίκη του Παλέρμο, διότι μια τυχόν καταδικαστική απόφαση θα αποτελούσε συλλογική μομφή για μισό αιώνα νεότερης ιταλικής ιστορίας» είναι μια από τις απόψεις που υποστηρίχθηκαν με έμφαση από εκπροσώπους της ιταλικής Αριστεράς. Μπορεί να είναι και έτσι.
Ο παραλληλισμός, όμως, με τον έτερο πρωταγωνιστή της νεότερης ιταλικής ιστορίας, τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ευνοεί και «σώζει», χωρίς καμία αμφιβολία, τον χριστιανοδημοκράτη πολιτικό.
Μετρούσε τη σημασία της κάθε λέξης, γνώριζε την αξία της σιωπής. Και διέθετε τεράστια μόρφωση, που είναι όλο και σπανιότερη… πραμάτεια.
