Επί μισό αιώνα κατέγραφε και πρόβαλλε τη σύγχρονη ελληνική αρχιτεκτονική
Ο Ορέστης Δουμάνης, εκδότης και διευθυντής των δύο μακροβιότερων και πιο έγκυρων επιθεωρήσεων αρχιτεκτονικής «Αρχιτεκτονικά Θέματα» και «Θέματα Χώρου +Τεχνών», καθώς και συνιδρυτής του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής πέθανε τη Μεγάλη Πέμπτη σε ηλικία 84 ετών. Κορυφαία προσωπικότητα στον χώρο της αρχιτεκτονικής, από το 1960 ώς τις μέρες μας εργάστηκε για την καταγραφή και ανάδειξη της σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής, εντός και εκτός συνόρων, αφήνοντας μια ανεκτίμητη παρακαταθήκη. Προοδευτικό πνεύμα, συνοδοιπόρος του Νίκου Βαλσαμάκη, του Τάκη Ζενέτου, του Κοσμά Ξενάκη, του Κωνσταντίνου Δεκαβάλλα, υποστήριξε τον μεταπολεμικό μοντερνισμό αντιδρώντας τόσο στον ακαδημαϊσμό όσο και στην υπερβολική παραδοσιολατρία.
Ο Ορέστης Δουμάνης γεννήθηκε το 1929 στη Θεσσαλονίκη. Αποφοίτησε από τη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ το 1952. Διατέλεσε μεταξύ άλλων διευθυντής-επιμελητής του «Δελτίου Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Αθηνών» (1962-66), διευθυντής των «Τεχνικών Χρονικών», της «Επιστημονικής Εκδοσης ΤΕΕ» και του «Ενημερωτικού Δελτίου ΤΕΕ» (1964-67), υπεύθυνος αρχιτεκτονικής του περιοδικού «Ζυγός» (1961-63), διευθυντής του περιοδικού «Αρχιτεκτονική» (1963-64), ενώ υπήρξε μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Αρχιτεκτονικής Mies van der Rohe (1988-92).
Ηδη από την περίοδο της δικτατορίας με τα αρχιτεκτονικά περιοδικά του επιδιώκει την ανάπτυξη ενός υψηλού θεωρητικού λόγου με κοινωνική φόρτιση και στη Μεταπολίτευση ανασυγκροτεί την ιδέα της αποστολής του κράτους στο πεδίο της αρχιτεκτονικής και της πόλης. Προβάλλει τις αρχιτεκτονικές εκφράσεις που συνοψίζουν το «πνεύμα της εποχής». Δημοσιεύει αφιερώματα επιμελημένα από νεότερους ερευνητές, αποτιμά το μεταμοντέρνο και την κληρονομιά του μοντέρνου, εγκαινιάζει τον θεσμό των μονογραφιών Ελλήνων αρχιτεκτόνων.
Από το 1995 ήταν αντιπρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής, που καθιέρωσε δυο νέους θεσμούς: τα Βραβεία Αρχιτεκτονικής και την Μπιενάλε Νέων Αρχιτεκτόνων. Το 2006 βραβεύτηκε για το έργο του από την Ακαδημία Αθηνών και το 2007 εγινε επίτιμος διδάκτορας του τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ. Οπως σημείωνε ο Αντρέας Γιακουμακάτος στον κατάλογο της έκθεσης «Το σχήμα του τόπου. 40 χρόνια Αρχιτεκτονικά Θέματα» στο Μουσείο Μπενάκη: «Στη δεκαετία του 1960, ο Δουμάνης υπηρέτησε τον στόχο της μεταρρύθμισης μέσω της καθαρής στράτευσης υπέρ του μοντέρνου. Δεν αμφιταλαντεύτηκε: θεώρησε ότι ο εντόπιος νεοπαραδοσιακός ακαδημαϊσμός και η παρακμή του γούστου θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με τα εργαλεία μιας κρυστάλλινης νεωτερικής ανασυγκρότητσης. Επελεξε την αντίσταση στον λαϊκισμό, στην ανευθυνότητα, στη δημαγωγία, στον πολιτικό οπορτουνισμό, σε κάθε μορφής ομφαλοσκόπηση: επέλεγε δηλαδή μια στάση αυθεντικού μεταρρυθμιστή».
